دریاچه ارومیه، قربانی سد سازی و توزیع ناعادلانه آب شد

آمنه سپهر- اطلاعات آنلاین: سیروس زارع دبیر تشکل احیاء کنندگان تالاب بین المللی کمجان در گفت و گو با «اطلاعات آنلاین» با اشاره به جدیدترین تصویر ناسا از خشکیدگی کامل دریاچه ارومیه، و محو شدن تصویر این نگین آبی شمال غرب ایران می گوید: شوربختانه شرایط آبی و اکوسیستمی تالاب های کشور اسفبار و در وضعیتی به مراتب فراتر از بحران است. 

سیروس زارع می افزاید: چشم نقشه ایران در شمال شرق را با طرح های توسعه ای فاقد ارزیابی لازم در سلامت حوضه آبی کور کرده ایم.

وی تصریح می کند: دریاچه ارومیه قربانی سد سازی و توزیع ناعادلانه آب شد تا ریزگردهای منتشره از بستر آن سلامت جوامع انسانی، گیاهی و جانوری در شعاع کیلومتر ها را با مخاطره جدی مواجه کند.

دبیر تشکل احیاء کنندگان تالاب بین المللی کمجان در استان فارس تاکید می کند: تجارب خطاهای جهانی در خشکاندن تالابها می‌توانست الگوی مناسبی جهت پیشگیری از تکرار خطا باشد، اما متاسفانه توجه نکردیم و درس نگرفتیم. 

عضو شورای تشکل‌های تالابی کشور تصریح می کند: یقیناً توسعه های ایجاد شده با استفاده از غصب حق آبه دریاچه‌ ارومیه دیری نخواهد پایید که زیر بار ریزگردهای ارومیه تباه خواهد شد.

طرح های اشتغال، قاتلان سلامت حوضه آبی

این فعال محیط زیست معتقد است: سدهایی که در نگاه اولیه با نیٌت خیر و اشتغال ایجاد شد، امروز قاتلان سلامت این حوضه آبی اند، دریاچه ای که در هزاره ها متضمن سلامت بود، بستر خشک آن با تبدیل شدن به کانون تولید ریزگرد، تهدیدی جدی خواهد بود. چند دهه تلاش خطا،  تا خشکانده شود را با چندین دهه تصمیم درست قادریم به زندگی برگردانیم ، آیا شدنی است؟

سیروس زارع می افزاید: از مجموع تالابهای داخلی اعم از ثبت شده یا حائز اهمیت و گورابها، باتلاقها، کوچک و بزرگ مگر چند درصد باقی مانده، ما تالابهای بین المللی را به جز انگشت شماری، آنهم نه در شرایط مطلوب، بلکه همه را از دست داده ایم.

مطالعات تالاب ها، واقعی نیست!

وی با تاکید بر اینکه داده های تالابی در سطح کشور به روز نیست، تصریح می کند: اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی از تالابها در دسترس نیست و مطالعات علمی و میدانی تالاب ها هم واقعی نیست و تحت تاثیر عوامل متعدد و سلایق قرار می‌گیرد.

به اعتقاد دبیر تشکل راه یافته به منتخبین نهایی جایزه جهانی اکوودر در سال جاری، آگاهی اجتماعی نسبت به کارکردهای تالابها حداقل است و غالب اقدامات تحت عنوان آموزش و تالاب، سناریویی پروژه محور و فاقد اثر بخشی لازم در راستای بهبود کیفی و کمی تالابها است.

زارع توضیح می دهد: سالیان متمادی حداقل بضاعت مالی دستگاه متولی تالاب کشور در مسیر درست و باهدف بهبود وضعیت تالاب صرف نشده، جلسات تکراری ، طرح های مدیریتی زیست بومی کپی شده ومشابه و ناکارآمد، شعارهای کلیشه ای مشارکت، نه تنها به بهبود حال تالاب ها منجر نمی شود، بلکه هدف از نام تالابها را تا سقف سهم خواهی قراردادهای بی حاصل پایین خواهد آورد.
 
رویکرد تالابی کشور، نجات بخش نیست 

او بیان می کند: رویکرد بخش تالابهای کشور این تفکر را القاء می‌کند که بیشتر تقابل با سلامت  تالابها در دستور کار قرار دارد تا نجات و بهبود وضعیت آنها.

این عضو شورای تشکل های تالابی کشور تصریح می کند: متولیان آب که خود را حاکمان بلامنازع آب می دانند، حق واگذاری و فروش آن را بدون در نظر گرفتن حق حیات رودخانه ها و محیط زیست از آن خود می‌دانند و در این زمینه پا را فراتر نهاده و تا آنجا پیش رفته اند که مدعی تملک رودخانه ها و تالابها هستند. 

 زارع اظهار می کند: با توجه به اینکه شرکت‌های آب منطقه ای در قالب شرکت سهامی خاص در معادلات ساختاری محسوب می‌شوند به دنبال تملک رودخانه ها ، تالابها و دریاچه ها هستند.

زارع ابراز کرد: در این فرایند مداخلات آتی در حوضه های آبی در امور شرح وظایف دستگاهی غیر قابل اجتناب خواهد بود.

دارنده جایزه جهانی انرژی گلوپ از کشوراتریش در سال ۱۳۹۸ تصریح می کند: شرکتی که در امر مدیریت آب کارنامه قابل قبولی نداشته، بر اساس کدام موفقیت تملک انفال را آرزو می‌کند؟ قوانین موضوعی آب ،حد و حریم و بستر و مستحدثات تکلیف را روشن کرده است.

عرصه های تالابی حراج نشود!

او می گوید: امیدواریم عرصه های زیستی خصوصاً تالابها، در فرایند چند پارچگی واگذاری بیش از این به حراج گذاشته نشوند.

به زعم این کنشگر محیط زیست؛ نتیجه خطاهای مستمر، تعدی به حریم و بستر تالابها را تشدید می‌کند، کما اینکه در تمامی تالابها این تعارض وجود دارد ودر تالاب کمجان در استان فارس در تسامح و غفلت متولیان تالاب اسنادی صادر می‌شود که با بازبینی نقشه های قدیمی و قبل از سال 1354  و تصویب قانون حرایم کتاب‌ها زیر آب بوده است، ترسیم نقشه راهی که با تکیه بر آن مرزهای تالابها را با باز بینی مستندات و نقشه های قدیمی مشخص کرد، چندان سخت نیست،البته اگر انگیزه باشد یا تقابل‌های دستگاهی با زیستگاه ها کنار گذاشته شود.