از چارچوب‌بندی تا امتیازگیری؛ دور پنجم مذاکرات آزمون نهایی حسن نیت آمریکا است
رضا صارمی راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به دور سوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان اظهار کرد: در مذاکرات دور چهارم، تلاش شده است تا موضوعات کارشناسی نیز در کنار مباحث دیگر مورد...
رضا صارمی راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به دور سوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان اظهار کرد: در مذاکرات دور چهارم، تلاش شده است تا موضوعات کارشناسی نیز در کنار مباحث دیگر مورد توجه قرار گیرد. در این راستا، با حضور کارشناسانی که عمدتاً در زمینهٔ رفع تحریم‌ها از جانب ایران فعالیت می‌کنند، مقرر شد مسائل مرتبط با این حوزه مورد بررسی قرار گرفته و چالش‌های موجود به‌صورت تخصصی تحلیل شوند و هدف نهایی این اقدامات، ایجاد بسترهای لازم برای برداشتن تحریم‌ها است.
وی افزود: بر اساس گزارشات، در جلسه میان نمایندگان ایران و آمریکا، هر دو طرف پیشنهادات خود را ارائه نمودند. بر این اساس، مقرر شد ضمن پایبندی به چارچوب‌ها و خطوط قرمز تعیین‌شده از سوی ایران، مذاکرات صرفاً بر دو محور کلیدی اطمینان‌بخشی در خصوص عدم انجام فعالیت‌های نظامی توسط ایران و رفع تحریم‌های بین‌المللی ایران متمرکز باشد.
ضرورت رفع همزمان تحریم‌های اولیه و ثانویه و حفظ دستاوردهای هسته‌ای
کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: این برای اولین بار است که ما در موضع پیشنهاددهنده نسبت به آمریکایی‌ها قرار گرفتیم، برخلاف برجام که وضعیت معکوس بود. طبق چارچوب‌هایی که مشخص کردیم، آمریکایی‌ها در موضع انفعال قرار گرفتند و بنابراین مواردی که خواستار شدیم، مستلزم بازگشت به درون دولت و انجام بررسی‌های لازم است تا در این حوزه‌ها به جمع‌بندی برسیم.
وی با اشاره به تجربه برجام یادآور شد: تجربه برجام حاکی از آن است که برداشتن صرف تحریم‌های اولیه مربوط به برنامه هسته‌ای بدون رفع همزمان تحریم‌های ثانویه در حوزه‌هایی مانند پهپادها، موشکی، حقوق بشر و سایر موارد مشابه، راهکار مؤثری محسوب نمی‌شود. این ادعا مبتنی بر شواهد عینی است؛ چراکه در دوران اجرای برجام، اگرچه کلیه تحریم‌های هسته‌ای لغو شد، اما موانع بانکی نظیر محدودیت در استفاده از سوئیفت، نقل‌وانتقالات مالی و فروش نفت همچنان پابرجا ماند. بنابراین اکنون با اتکا به این تجربه، تلاش می‌کنیم تا از تکرار چنین چالش‌هایی در مذاکرات جاری جلوگیری نمائیم.
مانع‌تراشی در سنا برای توافق با ایران
صارمی راد ادامه داد: با این حال، بازگشت تیم آمریکایی به کشور خود با چالش‌های سیاسی متعددی از جمله فشار نئوکان‌ها، دموکرات‌ها و رژیم صهیونیستی مواجه است که می‌توانند بر روند مذاکرات تأثیرگذار باشند. در وضعیت کنونی، رویکرد دولت ترامپ مبتنی بر دستیابی به توافقی کلی در چارچوب حفظ خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است.
وی با اشاره به اختلافات داخلی در دولت آمریکا ابراز کرد: در آمریکا نیز همچون سایر نقاط جهان، اختلافات و تفاوت دیدگاه وجود دارد، اما مسلم آن است که ترامپ، ویتکاف و دیونس به عنوان معاون رئیس‌جمهور در زمره افرادی هستند که معتقدند باید ضمن به رسمیت‌شناختن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و حفظ چرخه سوخت در ایران، اطمینان حاصل شود که این برنامه ماهیت نظامی ندارد.
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: به‌هرحال، بخشی از معترضان که عمدتاً از جریان دموکرات‌ها مانند جیک سالیوان، جان کری و وندی شرمن هستند، تلاش برای انجام مقابله‌به‌مثل می‌کنند؛ چراکه احساس می‌کنند همان رفتاری که ترامپ با خروج از برجام و نقض تعهدات انجام داد، اکنون باید با اقدامات متقابل جبران شود تا پیام روشنی به جمهوری خواهان ارسال کنند که چرا شما نیز همان سیاست‌های ما را دنبال می‌کنید!
وی در خصوص تفاوت کلیدی بین شرایط کنونی و دوران برجام، تاکید کرد: این تفاوت نخست به طرح مباحث تحریم‌های اولیه از سوی ایران بازمی‌گردد. نکته حائز اهمیت دیگر، تعهدی است که ترامپ طی مذاکرات از طریق کانال ویتکاف اعلام کرده بود که در صورت انعقاد توافق، مصوبه مربوطه الزاماً باید در سنا به تصویب برسد. بااین‌حال، نگرانی‌های رژیم صهیونیستی همراه با مخالفت سناتورهای تأثیرگذاری چون تد کروز و تام کاتن که از مخالفان سرسخت برجام محسوب می‌شوند و نیز همکاری نئوکان‌ها، احتمال تصویب این مصوبه در سنا را با چالش‌های جدی مواجه خواهد ساخت.
صارمی راد گفت: در هر صورت، فضای چندصدایی کنونی در درون دولت متشکل از مخالفانی مانند مارکو روبیو، تیم والز و همفکرانشان چندان تأثیرگذار نیست، چراکه این افراد در نهایت مواضع ترامپ را می‌پذیرند. به نظر می‌رسد چالش اصلی در تصویب مصوبه در سنا، نه بر سر خود توافق، بلکه بر سر مقاومت دموکرات‌ها و نئوکان‌هایی مانند نیکی هیلی خواهد بود که تلاش می‌کنند مانع اخذ مجوز سنا شوند.
امکان حصول توافق منوط به رعایت خطوط قرمز ایران است
وی تاکید کرد: امکان حصول توافق منوط به رعایت خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است. موضوعات مرتبط با برنامه موشکی اساساً در دستورکار مذاکرات قرار ندارد و آمریکا به خوبی آگاه است که هرگونه اشاره به این مسئله، قطعاً به شکست مذاکرات خواهد انجامید. همین اصل در مورد توقف برنامه چرخه سوخت هسته‌ای کشورمان نیز صادق است که آمریکایی‌ها در این زمینه نیز جای مانور چندانی ندارند.
کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: طبیعتاً در دوره پنجم مذاکرات، تعیین چارچوب‌ها و ارائه نظرات طرف مقابل درباره پیشنهادات مطرح شده از سوی جمهوری اسلامی ایران ضروری است. در مقابل اقدامات برنامه‌ریزی‌شده توسط ما، باید مشخص شود چه امتیازاتی می‌توانیم از طرف مقابل اخذ کنیم که دو حوزه کلیدی امتیازات مورد نظر ما، رفع تحریم‌های بانکی و حوزه فروش نفت است. بنابراین برای محقق شدن هرگونه گشایش و پیشرفت در این فرآیند، آمریکا موظف است در این دور از مذاکرات، حسن نیت خود را در خصوص این دو حوزه به صورت عملی نشان دهد.