آنچه درباره شب چله نمیدانید؛ شب یلدا در هر شهر ایران چقدر طول میکشد؟
تعادل نوشت: با رسیدن به شب یلدا، دوباره این پرسش مطرح میشود: آیا طولانیترین شب سال در همهٔ شهرهای ایران یکسان است؟ بررسیهای نجومی نشان میدهد پاسخ منفی است و شب یلدا در نقاط مختلف کشور، طول...
تعادل نوشت: با رسیدن به شب یلدا، دوباره این پرسش مطرح میشود: آیا طولانیترین شب سال در همهٔ شهرهای ایران یکسان است؟ بررسیهای نجومی نشان میدهد پاسخ منفی است و شب یلدا در نقاط مختلف کشور، طول متفاوتی دارد.
شب یلدا همزمان با انقلاب زمستانی رخ میدهد؛ زمانی که خورشید در جنوبیترین موقعیت خود نسبت به زمین قرار میگیرد. در این شب، طول روز به کمترین مقدار و طول شب به بیشترین میزان در طول سال میرسد.
اما این «بیشترین میزان» در سراسر ایران یکسان نیست.
چرا شب یلدا در شهرهای مختلف ایران فرق دارد؟
ایران از نظر جغرافیایی کشوری پهناور است. عرض جغرافیایی شهرها باعث میشود میزان تابش خورشید در شب انقلاب زمستانی متفاوت باشد.
بهطور خلاصه:
شهرهای شمالیتر → شب یلدای طولانیتر
شهرهای جنوبیتر → اختلاف کمتر بین شب و روز
این تفاوت کاملاً علمی و قابل اندازهگیری است.
طول شب یلدا در شهرهای مختلف ایران چقدر است؟
بر اساس محاسبات نجومی، طول شب یلدا در برخی شهرهای ایران بهصورت تقریبی به شکل زیر است:
اردبیل: حدود ۱۴ ساعت و ۳۰ دقیقه
رشت: حدود ۱۴ ساعت و ۲۵ دقیقه
تبریز: حدود ۱۴ ساعت و ۲۰ دقیقه
تهران: حدود ۱۴ ساعت
مشهد: حدود ۱۳ ساعت و ۵۵ دقیقه
اصفهان: حدود ۱۳ ساعت و ۴۵ دقیقه
شیراز: حدود ۱۳ ساعت و ۳۰ دقیقه
اهواز: حدود ۱۳ ساعت و ۲۰ دقیقه
بندرعباس: حدود ۱۳ ساعت
چابهار: حدود ۱۲ ساعت و ۵۵ دقیقه
کارشناسان تأکید میکنند این اعداد ممکن است بسته به سال، تا یکی دو دقیقه تغییر داشته باشند.
طولانیترین شب یلدا کجا ثبت میشود؟
بررسیها نشان میدهد شهرهای شمالغرب و شمال ایران مانند اردبیل، رشت و تبریز، طولانیترین شب یلدا را تجربه میکنند. در مقابل، شهرهای جنوبی کشور کوتاهترین شب یلدا را دارند.
به همین دلیل، حس «بلندی شب» در مناطق شمالی بسیار محسوستر است.
آیا شب یلدا همیشه دقیقاً رکورددار است؟
از نظر علمی، شب یلدا طولانیترین شب سال محسوب میشود، اما اختلاف آن با شبهای اطراف بسیار اندک است؛ گاهی فقط چند ثانیه. با این حال، در تقویم نجومی، انقلاب زمستانی همچنان معیار رسمی طولانیترین شب سال است.
یلدای ایرانی؛ فراتر از طول شب
کارشناسان فرهنگی معتقدند اهمیت شب یلدا تنها در طول شب آن خلاصه نمیشود. این آیین کهن، نمادی از پایان تاریکی و آغاز روشنایی است؛ مفهومی که در سراسر ایران، فارغ از طول شب، مشترک باقی مانده است.