خشکسالی تمام شد؟/ بارندگیهای جدید چه تأثیری بر ذخایر سدها گذاشت؟
پس ازآغاز بارندگیها انتظار میرفت شرایط آبی کشور وضعیت بهتری داشته باشد اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و میزان بارندگیهای ما از ابتدای سال تا ۲۱ آذرماه تنها به ۲۰ میلی متر رسید در حالی که رقم نرمال...
پس ازآغاز بارندگیها انتظار میرفت شرایط آبی کشور وضعیت بهتری داشته باشد اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و میزان بارندگیهای ما از ابتدای سال تا ۲۱ آذرماه تنها به ۲۰ میلی متر رسید در حالی که رقم نرمال در این بازه زمانی ۵۱ میلیمتر است و این موضوع نشاندهنده کاهش ۶۱ درصدی بارشها نسبت به متوسط بلندمدت است.
به نقل از مهر؛ انطور که سخنگوی صنعت آب میگوید بارندگیهایی که ۲۱ آذر اتفاق افتاده است تأثیری در میزان ذخایر آبی ما نداشته است و بیش از دوسوم سدهای کشور خالی هستند.
وی در ادامه توضیح میدهد، میزان بارندگی ثبتشده در تهران تنها ۱۵ میلیمتر بوده، در حالی که این استان باید تا این زمان ۶۲ میلیمتر بارش دریافت میکرد؛ بهعبارتی تهران با عقبماندگی ۷۶ درصدی در بارندگیها مواجه است.
بزرگزاده با تشریح وضعیت سایر استانها گفت: استانهای اصفهان با ۷۵ درصد، هرمزگان با ۹۸ درصد و بوشهر با ۶۶ درصد کمبارشی روبهرو هستند و در حال حاضر تنها استانهای ایلام و آذربایجان در شرایط نرمال قرار دارند؛ بهگونهای که ۲۹ استان کشور همچنان با کمبود بارش مواجهاند.
وی در ادامه به وضعیت سدهای کشور اشاره کرد و گفت: برای ارزیابی دقیق حجم آورد پشت سدها هنوز زود است و باید وضعیت جریان رودخانهها مشخص شود، اما تاکنون افزایش چشمگیری در ورودی سدها مشاهده نشده است.
با وجود بارندگیها دو سوم سدهای کشور خالیست
بر اساس آخرین آمار و ارقام از ابتدای سال آبی تاکنون، میزان ورودی مخازن سدها ۲ میلیارد و ۸۹۰ میلیون مترمکعب ثبت شده، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته تا ۲۱ آذرماه ۴ میلیارد و ۵۷۰ میلیون مترمکعب بود که نشاندهنده کاهش ۳۷ درصدی است.
همچنین حجم فعلی آب موجود در سدها به ۱۶ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعب رسیده، در حالی که این مقدار در سال گذشته ۲۳ میلیارد و ۶۷۰ میلیون مترمکعب بود که بیانگر کاهش ۲۷ درصدی ذخایر است. درصد پرشدگی سدها نیز در حال حاضر حدود ۳۲ درصد است که رقم پایینی محسوب میشود.
بررسی وضعیت سدهای مهم کشور نشان میدهد که دریاچه ارومیه با ۴۳ درصد، سد امیرکبیر با ۸۷ درصد، سد لار با ۵۵ درصد، سد طالقان با ۴۶ درصد، سدهای لتیان و ماملو با ۵۸ درصد و سد زایندهرود با ۲۸ درصد کاهش ورودی آب را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کردهاند.
وقوع سیل به دلیل عدم نفوذ آب به خاک
یکی از دلایلی که تغییری در وضعیت آبی اتفاق نیفتاده را میتوان خشکسالیهای مکرر عنوان کرد چرا که در این شرایط زمین سفت میشود و باران جذب خاک نمیشود به همین علت باید منتظر سیلاب در مناطق مختلف بود محمد رضا کاویانپور رئیس مؤسسه تحقیقات آب هم صحه بر این موضوع میگذارد و به خبرنگار مهر میگوید: دنیا با موضوع جدیدی تحت عنوان شلاق هیدرولوژیکی مواجه شده است که به معنای آن است پس از خشکسالی سنگینی بارندگی اتفاق میافتد که این سامانه قبلاً به داخل زمین نفوذ میکرد و سیلاب کمتری وجود داشت. اکنون به دلیل خشک بودن زمین، ظرفیت جذب به شدت پایین آمده است.
وی ادامه داد: ما به همکاران در حوزه وزارت نیرو هشدار دادهایم که در شرایط خشکسالی باید آمده سیلابهای سنگین باشند. احتمالاً در هفتههای آتی شاهد سیلابهای سنگین در مناطقی که سامانه وجود دارد، خواهیم بود. با توجه به کاهش بارندگی در مناطقی نظیر کرمان در صورتی که توده بارشی به این منطقه نفوذ کرد باید منتظر باشیم و ببینیم طبیعت چه واکنشی دارد، زیرا در شرایطی که خشکسالی شدید وجود دارد احتمال وقوع سیلاب افزایش پیدا میکند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا بارشهای سیلآسا قابلیت هدایت و استفاده را دارند، خاطرنشان کرد: در حوضه آبریز، دره رود در انتهای آن سدی احداث میشود و بارندگی که اتفاق میافتد در پشت سد میآید و انتقال آن به جای دیگر بسیار دشوار و هزینه بر است.
لزوم صرفهجویی در مصرف آب
آنطور که سخنگوی آب گفته استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی ۲۱ آذرماه هیچگونه بارشی دریافت نکردهاند و میزان بارندگی در استانهای هرمزگان، یزد، خراسان رضوی، خراسان شمالی و تهران نیز بسیار ناچیز بوده است. به همین دلیل صرفه جویی در مصرف اب امری الزام آور است. زیرا آب یکی از مهمترین منابع طبیعی است که در زندگی روزمره ما نقش حیاتی دارد. با افزایش جمعیت و تغییرات اقلیمی، بحران آب به یکی از چالشهای اساسی جوامع بشری تبدیل شده است بر اساس آمارها، حدود ۲ میلیارد نفر در دنیا با کمبود آب مواجه هستند. این بحران میتواند به سلامت عمومی، کشاورزی و حتی اقتصاد آسیب بزند. بنابراین، صرفهجویی در مصرف آب میتواند به کاهش فشار بر منابع آبی کمک کند. اما صرفه جویی چگونه لمکان پذیر است کاهش زمان استفاده از اب و استفاده از ماشین ظرفشویی و لباس شویی تأثیر به سزایی در کاهش مصرف اب دارد، استفاده از شیرآلات با کارایی بالا و استفاده از ابزار کاهنده ودر نهایت توجه ویژه به بخش کشاورزی به گونهای که با استفاده از روشهای آبیاری قطرهای و زمانبندی مناسب میتواند به بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی کمک کند.