۲ وظیفه مهم آموزش و پرورش در سال جدید تحصیلی
جلیل سازگارنژاد در روزنامه شرق نوشت: در آستانه آغاز سال جدید آموزشی که با ماه مهر قرین شده است، ضرورت بازخوانی وظایف اساسی و مسئولیت‌های مهم آموزشی و تربیتی وزارت بنیادین و گسترده آموزش و پرورش و...
جلیل سازگارنژاد در روزنامه شرق نوشت:
در آستانه آغاز سال جدید آموزشی که با ماه مهر قرین شده است، ضرورت بازخوانی وظایف اساسی و مسئولیت‌های مهم آموزشی و تربیتی وزارت بنیادین و گسترده آموزش و پرورش و خیل عظیم مدیران، معلمان، مربیان و دانش‌آموزان آینده‌ساز وطن را امری مفید فایده دانسته و نکاتی را به‌ویژه در حوزه تربیتی و پرورشی شایسته یادآوری می‌دانیم.
نهاد امور تربیتی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با ابتکار شهیدان رجایی و باهنر در سازمان مدیریت کلان آموزش و پرورش قرار گرفت، با فلسفه و هدف تعالی‌بخشی فضیلت‌های انسانی و تربیت افرادی در تراز اخلاقی و معنویت اسلامی و گسترش عدالت‌خواهی و آزاداندیشی گام به مدارس گذاشت؛ اما در مسیر اجرا، با ورود افکار، اندیشه‌ها و برنامه‌های متفاوت با اندیشه‌های نخستین و تبدیل امور تربیتی به معاونت پرورشی، عملا کارکرد اصلی خود را از دست داد و با رویکرد تبلیغات‌محور برای مناسبت‌های عمدتا مذهبی، نقش سازمان تبلیغات اسلامی و بعضا نهاد امر به معروف و نهی از منکر در واحدهای آموزشی را ایفا کرد. چنین نهادهایی در سازمان آموزش و پرورش کشورهای پیشرفته و در حال توسعه نیز وجود دارد که مسئولیت و وظیفه واقعی آن، کشف و پرورش استعدادهای دانش‌آموزان و آموزش مهارت‌های زندگی و تربیت و آماده‌سازی آنان برای حضور مسئولانه در خانه و جامعه و ایفای درست وظایف اجتماعی است. احترام به قانون، رعایت حقوق دیگران، یادگیری روش حل مسئله و مسئولیت‌پذیری در قبال رفتارهای شخصی و اجتماعی، پرورش خلاقیت‌های فردی و چگونگی استیفای حقوق خود و… ازجمله مواردی هستند که در نظام‌های آموزشی در حال پیشرفت در مدارس آموزش داده می‌شوند.
در ایران امروز که برخلاف اصل ۳۰ قانون اساسی که بر آموزش و پرورش رایگان تصریح کرده، هزینه آموزش و تحصیل دانش‌آموزان به صورت فزاینده‌ای بر هزینه‌های خانوار افزوده شده است و از طرفی بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه قشر شریف فرهنگیان، شرایط اقتصادی دشواری را تجربه می‌کنند و برای تأمین معاش و زندگی آبرومندانه دغدغه‌های فراوانی دارند که امنیت روانی و شغلی آن‌ها را برای حضور همراه با آرامش خاطر در کلاس‌های درس تهدید می‌کند، شاید نتوان انتظاری فراتر از وظایف عمومی و عادی از کادر آموزشی و تربیتی برای ایفای مسئولیت‌های جدید و بیشتر داشت.
بااین‌حال، از آن‌جا که هنوز آموزش و پرورش به‌عنوان دستگاه مادر، نقشی بی‌همتا در تربیت نسل آتی و سرنوشت کشور بر عهده دارد و معلمان فرشتگان نجات کشورند، دولت و وزارت آموزش و پرورش باید علاوه بر احترام پاسداشت منزلت رفیع معلمان نجیب و پرتلاش و دورسازی نگرانی‌های معیشتی آنان، متواضعانه از ایشان، به‌ویژه مربیان تربیتی و پرورشی، درخواست کند تا دو مأموریت مهم را در دستور کار خود قرار دهد:
۱. ایران‌شناسی و آشناسازی دانش‌آموزان با هویت ملی و فرهنگی پرافتخار خود که در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته، از ضروری‌ترین نیازهای امروز ایران است. نوجوانان و نونهالان کشور باید فصل‌های درخشان تاریخ فرهنگی و علمی خود را بشناسند که چگونه در تمدن دیرپا و سرزمین مادری‌شان، منشور کوروش عالی‌ترین مفاهیم حقوق بشر را عرضه کرده و چه سان از متن فرهنگ غنی ایران، هزاران دانشمند، شاعر، فیلسوف و هنرمند همچون فردوسی، سعدی، حافظ، مولانا، ملاصدرا، ابن‌سینا، رازی و… ظهور کرده و شهرت جهانی یافته‌اند و موجب غرور و سرفرازی ایرانیان شده‌اند تا نسل امروز پا جای پای آنان گذاشته و همچون صدها اندیشمند، هنرمند، ورزشکار و شخصیت برجسته معاصر مانند مریم میرزاخانی و دانش‌آموزانی که با موفقیت‌های فراوانی در المپیادهای جهانی و پذیرش از بهترین دانشگاه‌های دنیا مسیر افتخارآمیز گذشتگان را تکرار می‌کنند، بیش از پیش با فرهنگ غنی ایران آشنا شوند.
فرصت‌سازی برای چنین رویکردی یکی از وظایف اصلی آموزش و پرورش در اعتلای دلبستگی ملی و میهنی نسل نو با ایران عزیز است. بنیاد ایران‌شناسی در این مسئولیت سترگ می‌تواند و باید با ایفای نقشی مؤثر، در به بار نشستن آن نقش‌آفرینی کند.
۲. دومین مأموریت مهم آموزش و پرورش، به‌ویژه معاونت تربیتی، بازگشت به وظیفه ذاتی خود برای پرداختن به شناسایی استعدادها و شکوفاسازی توانایی‌های دانش‌آموزان و آموزش مهارت‌های ضروری و روش‌های زندگی فردی و اجتماعی است؛ به‌گونه‌ای که نسل آتی بتواند آزادانه بیندیشد، خلاقانه در حل مشکلات و مسائل پیش‌روی خود بکوشد، به فضایل اخلاقی همچون راستگویی، پاکدستی، عدالت‌خواهی و احترام به حقوق جامعه و پاسداری از قانون پایبند باشد، در احقاق حقوق خود مسیر عقلانی را با شجاعت و تدبیر و آراستگی اخلاقی پیگیری کند و احساس کند با برخورداری از شخصیت قابل احترام، فردی مفید برای جامعه و خانواده است.
در این راستا، مدیران مدارس و مربیان پرورشی باید با پرهیز از پرداختن به برنامه‌های شکلی و تبلیغاتی، با رویکردی نو و متناسب با نیازهای امروز، زمینه رشد و بالندگی دانش‌آموزان را با تکیه بر استعدادها و توانایی‌های آنان فراهم کنند.