کودکان کار خستگی روزهای سختشان را با «عمو پورنگ» در می‌کنند

پیمان طالبی در روزنامه اعتماد نوشت: امروز دوازدهم ژوئن، روز جهانی مبارزه با کارِ کودکان است و من می‌خواهم تلاشی بکنم که بدون شعار دادن و حرف‌های کلیشه‌ای، دو مساله مهم را درباره کار کردن کودکان عنوان کنم:

یک: کودکان کار، نباید به عنوان یک «دسته پذیرفته شده» در جامعه مطرح شوند. حتما دیده‌اید که در بعضی مناسبت‌ها اعلام می‌شود که مثلا لیگ فوتبال کودکان کار قرار است برگزار شود. یا اینکه در یک جشن، به ۱۰‌تا کودک کار جایزه تعلق می‌گیرد. یا گاهی تعدادی از مغزهای کوچک زنگ‌زده، عده‌ای از سلبریتی‌ها را ردیف می‌کنند و می‌برند میان کودکان کار تا با آنها سلفی بگیرند! این رفتارها، دقیقا همان تبدیل کردن یک بلای اجتماعی به یک امر عادی و عمومی است. وجود چیزی به نام کودک کار در یک جامعه، به معنای بیمار بودن آن جامعه است. آن وقت، این کدام مغز معیوب است که بخواهد دائما تصویر بیماری‌اش را به این و آن نشان بدهد؟ بیماری را باید درمان کرد، نباید با آن سلفی گرفت.

دو: برای ساخت آرمانشهری که در آن کودکی مجبور به کار کردن نباشد، راهی نیست جز اینکه جهان در درجه اول از فقر و مشکلات اقتصادی تهی شود و در درجه دوم هنر، ادبیات و فرهنگ به یاری دنیا بیایند تا آن را زیباتر کنند. این رابطه، صدالبته، صفر و صدی نیست، چرا که همان کودکی که امروز سر چهارراه ایستاده، اتفاقا بازیگران سینما را خیلی خوب می‌شناسد و فیلم‌هایشان را هم دیده است. دقت کردید چه شد؟ یعنی کودک کار می‌کند، پول درمی‌آورد و با پولش سینما می‌رود. چندوقت پیش دیدم جناب دکتر حسن انوری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و صاحب فرهنگ بزرگ سخن، کتابی نوشته با نام «کودکان چه بخوانند؟» اینکه یک استاد برجسته دانشگاهی که مویش را در این راه سپید کرده، به اهمیت این موضوع آن‌چنان واقف است که دغدغه مطالعه کودکان را دارد، خود گویای نکته‌های بسیاری است. یا مثلا اینکه شبکه نمایش خانگی در سال‌های اخیر، در کنار همه برنامه‌ها و جُنگ‌ها و سریال‌هایش، دستی هم بر آتش تولید محتوای تصویری برای کودک و نوجوان داشته و به ذائقه‌های مختلف «فکر» می‌کند – و چقدر این فکر کردن در این مساله حائز اهمیت است – خود گویای ارزش موضوع است. امکان تماشای عموپورنگ و «آرزوهای چپکی» در فیلیمو همان قدر مهم است تا جنگ برای رفع محرومیت از کل دنیا. چرا که کودک کار، شاید امروز دقیقا مفهوم تثبیت نرخ ارز در بازارهای جهانی را نفهمد و نداند، اما خستگی‌اش از یک روز کاری سخت و مشقت‌بار را با عموپورنگ درمی‌کند.