کاهش ۵۴ درصدی ذخایر نیروگاه‌های برق‌آبی در سال ۱۴۰۴

به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از وزارت نیرو، ناترازی بیش از ۲۰ هزار مگاواتی، تنوع پایین سبد تولید و محدودیت تأمین سوخت از جمله مشکلات این صنعت در بخش تولید عدم سرمایه‌گذاری کافی، محدودیت شبکه و فرسودگی تجهیزات در بخش انتقال و توزیع شدت بالای مصرف انرژی، تغییر اقلیم و افزایش دما در بخش مصرف قیمت‌های دستوری و اقتصاد یارانه‌ای، بدهی انباشته وزارت نیرو به پیمانکاران و عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری از جمله این چالش‌ها در حوزه اقتصادی عدم وجود ذخیره کافی سوخت مایع، کاهش تحویل گاز طبیعی مورد نیاز، کاهش راندمان نیروگاه‌ها در اثر مصرف مازوت در حوزه سوخت نبود سرمایه‌گذاری جدید در بخش تولید و فرسودگی نیروگاه‌های موجود، کاهش ذخایر نیروگاه‌های برق‌آبی به دلیل خشکسالی و عدم رشد کافی نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز از جمله چالش‌ها در بخش رشد تولید هستند که به کاهش آن انجامید افزایش بی‌رویه مصرف به دلیل تغییرات دمایی، استخراج غیرمجاز رمزارز انشعاب‌های غیرمجاز و عدم سرمایه‌گذاری در بهینه‌سازی مصرف نیز در بخش افزایش رشد مصرف برق، همه و همه از جمله این چالش‌ها در حوزه برق بوده است.

قیمت‌گذاری دستوری و اقتصاد یارانه‌ای در صنعت برق

به نظر کارشناسان این حوزه، تحمیل معضلات فراوان به صنعت برق ناشی از قیمت‌های دستوری و اقتصاد یارانه‌ای برق، عدم وجود انگیزه بخش تقاضا به اقدامات صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف برق، عدم تمایل بخش خصوصی به مشارکت در احداث و بهره‌برداری زیرساخت‌های برق رشد بی‌رویه مصرف و رشد ضعیف تولید، بروز و گسترش ناترازی، فرسوده شدن و کاهش راندمان شبکه ناشی از کاهش بودجه‌های نوسازی و بهینه‌سازی و بدهی‌های انباشته سنگین وزارت نیرو به پیمانکاران و بهره‌برداران، موجب ایجاد چرخه معیوب اقتصادی در صنعت برق کشور شده است.

لازم به توضیح است که در حال حاضر حدود یک‌سوم فروش برق با قیمت‌های بسیار ناچیز (حدود ۲۰۰ تومان در کیلووات‌ساعت در بخش کشاورزی و مصارف مسکونی زیرالگوی مصرف) صورت می‌پذیرد، این در حالی است که هزینه تبدیل انرژی و انتقال آن بیش از ۱,۰۰۰ تومان است.

چالش‌های توسعه منابع تجدیدپذیر

دشواری دریافت تسهیلات بانکی برای تأمین مالی احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذاری با نرخ ارز آزاد و خرید برق تولیدی نیروگاه‌ها با نرخ ریالی، عدم جدیت بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به دلیل ریسک بالای تأمین مالی پروژه‌ها، فرسوده شدن و کاهش راندمان شبکه ناشی از کاهش بودجه‌های نوسازی و بهینه‌سازی، بدهی‌های انباشته سنگین وزارت نیرو به پیمانکاران و بهره‌برداران، بالا رفتن هزینه‌های سرمایه‌گذاری به دلیل عدم تخصیص ارز دولتی به واردات تجهیزات اصلی از جمله چالش‌های اقتصادی بر سر راه توسعه منابع تجدیدپذیر در ابتدای راه دولت چهاردهم و وزارت نیرو بوده است.

همچنین در این راستا زیان‌ده بودن شرکت به دلیل قراردادهای خرید تأمینی برق در سنوات گذشته، انباشته شدن بدهی‌های بانکی و عدم امکان دریافت تسهیلات، فرسودگی واحدهای نیروگاهی و نیاز به تأمین بودجه برای نوسازی، عدم امکان تأمین مالی پروژه‌های نیروگاهی به دلیل وضعیت درآمد و هزینه شرکت، دشواری در برنامه‌ریزی مالی به دلیل عدم وصول مستقیم منابع مالی، عدم تناسب افزایش هزینه‌های تولید با میزان درآمد حاصله و نرخ برق و عدم امکان تأمین مالی از طریق فاینانس خارجی علیرغم پیش‌بینی در بودجه نیز از جمله مشکلاتی بودند که توسعه نیروگاه‌های حرارتی را با چالش مواجه کردند.

محدودیت سوخت نیروگاهی

مشکلات در تأمین کمی و کیفی سوخت نیروگاهی، کاهش تحویل گاز طبیعی به نیروگاه‌ها و جایگزینی با سوخت‌های مایع و به ویژه نفت کوره و افزایش مصرف سوخت مایع به ویژه مازوت در نیروگاه‌ها فارغ از تبعات زیست محیطی و بهداشتی آنها مانند آلودگی هوا، تأثیر بر سلامتی انسان‌ها و سایر موجودات و … و پیامدهای فنی آن، نیز موجب ایجاد محدودیت در سوخت نیروگاهی شدند.

با نگاهی به موجودی مفید مخازن ذخیره نفت گاز در ابتدای این دولت نیز مشاهده می‌شود که موجودی مفید این مخازن در بهترین حالت سال ۱۴۰۳، معادل ۴۶.۳ درصد یعنی ۱۶۴۸ میلیون لیتر بوده است. این در حالی است که این میزان در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳ هزار میلیون لیتر بود.

همچنین موجودی مفید مخازن ذخیره نفت کوره نیز در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۴۵۱ میلیون لیتر بوده است. در حالی که این میزان در سال ۱۴۰۲ حدود ۲ هزار میلیون لیتر بود. به معنای دیگر می‌توان گفت که موجودی مفید سوخت نیروگاهی در سال ۱۴۰۳ معادل ۵۷.۵ درصد ظرفیت مخازن بوده است.

خشکسالی و کاهش تولید نیروگاه‌های برقابی

مقایسه ذخیره مفید کل نیروگاه‌های بزرگ برق آبی در سال‌های آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴-۱۴۰۳ نیز نشان می‌دهد که ذخیره مفید در نیروگاه‌های برق‌آبی کل کشور از ۹۰۰۳ میلیون مترمکعب در سال ابی ۱۴۰۲ – ۱۴۰۳ به ۴۱۳۵ میلیون متر مکعب در سال ۱۴۰۳- ۱۴۰۴ رسیده است که شاهد کاهش ۵۴ درصدی در این ذخایر بوده‌ایم.

با مقایسه میزان تولید واحدهای برق‌آبی در پیک مصرف روز را در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نیز مشاهده خواهیم کرد که متوسط تولید واحدهای برق آبی در سال ۱۴۰۴ حدود ۲۷۳۱ مگاوات، و این میزان در سال ۱۴۰۳ حدود ۵۹۱۴ است.

با مقایسه میزان انرژی تولیدی واحدهای برق آبی در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل آن نیز مشاهده خواهیم کرد که متوسط این میزان در سال ۱۴۰۳ حدود ۸۴۹۹۴ مگاوات ساعت بوده که نسبت به مدت مشابه آن در سال بعد یعنی ۱۴۰۴ که حدود ۴۶۱۹۷ بوده =با کاهش ۴۵ درصدی در تولید انرژی روزانه روبه‌رو بوده است.