چرا سوریه آرام نمی‌گیرد؟ – ایمنا

به گزارش اطلاعات نیوز، استان سویدا در جنوب سوریه این روزها به کانون تازه بحران در منطقه شامات بدل شده است؛ جایی که درگیری‌های خونین میان گروه‌های دروزی و نیروهای وابسته به ابومحمد جولانی، رهبر شورشیان تحریرالشام، در هم‌تنیدگی پیچیده‌ای از تنش‌های داخلی و مداخلات خارجی، به نقطه جوش رسیده است. حملات اخیر رژیم صهیونیستی به مواضع جولانی و دولت دمشق، ابعاد این بحران را از یک درگیری محلی فراتر برده و آن را به صحنه‌ای از جنگ نیابتی تمام‌عیار تبدیل کرده است.

آغاز این تنش‌ها به شورش گروهی از دروزی‌ها علیه نیروهای جولانی بازمی‌گردد؛ جرقه اولیه، در محله مقوس زده شد؛ منطقه‌ای که شاهد درگیری‌های مسلحانه میان دروزی‌ها و قبایل بادیه‌نشین هوادار جولانی بود. این شکاف با تحریک عوامل قومی و اختلافات دیرینه مذهبی تعمیق یافت؛ آن هم در شرایطی که دروزی‌ها همواره کوشیده بودند از میدان جنگ داخلی سوریه فاصله بگیرند. اما اکنون با ظهور گروه‌هایی مانند «حر که المقاومه السوریه»، مسیر رویارویی مستقیم با نیروهای جولانی و حتی ساختار حاکم دمشق را در پیش گرفته‌اند.

در این میان، رژیم صهیونیستی نیز با بهره‌برداری از فضای متشنج جنوب سوریه، نقش خود را در بحران سویدا افزایش داده است. منابع میدانی گزارش داده‌اند اسرائیل از طریق حملات هوایی به مواضع جولانی در حومه سویدا، حمایت خود از برخی عناصر دروزی را علناً آغاز کرده و در تلاش است منطقه‌ای حائل در امتداد مرزهای خود با سوریه ایجاد کند.

با تشدید حملات هوایی به مراکز راهبردی دمشق از جمله ساختمان وزارت دفاع، نهاد ریاست‌جمهوری و زیرساخت‌های امنیتی، جولانی روز پنج‌شنبه فرمان عقب‌نشینی از سویدا را صادر کرد؛ اقدامی که نشان از شکست نسبی پروژه میدانی وی و تغییر موازنه به سود گروه‌های شورشی تحت حمایت بازیگران خارجی دارد.

پس از عقب‌نشینی نیروهای وابسته به جولانی از استان سویدا، اکنون عشایر و قبایل بادیه‌نشین سوریه درگیر تقابل با دروزی‌های این منطقه شده‌اند. این تحرکات با هماهنگی مستقیم جولانی صورت گرفته تا ضمن پذیرش خواسته‌های رژیم صهیونیستی، موضوع دروزی‌های سویدا را از طریق نفوذ در میان قبایل بادیه‌ای دنبال کند.

ابومحمد جولانی، رهبر شورشیان سوری، در نخستین اظهارات تلویزیونی خود پس از حملات سنگین اسرائیل به دمشق اعلام کرد که تأمین امنیت دروزی‌ها در اولویت دولت او قرار دارد، هرچند این اولویت‌گذاری را به معنای ترس یا عقب‌نشینی از جنگ ندانست. وی همچنین مسئولیت حفاظت از مناطق دروزی را به بزرگان و گروه‌های محلی سپرد.

با این حال، تنها یک روز پس از این اظهارات، نورالدین بابا، سخنگوی وزارت کشور سوریه، خبر داد که نیروهای امنیتی دولت موقت در حال آماده‌سازی برای بازگشت به شهر سویدا هستند تا به درگیری‌های میان عشایر و دروزی‌ها پایان دهند. گزارش‌ها حاکی است ستون‌های نیروهای امنیت داخلی سوریه اکنون در اطراف سویدا مستقر شده و در شرف ورود به شهر برای برقراری امنیت و ثبات هستند.

شبکه الجزیره به نقل از یک منبع امنیتی اعلام کرد وزارت کشور سوریه فراخوانی برای مداخله فوری در استان سویدا صادر کرده است تا وضعیت این منطقه را مهار و امنیت را بازگرداند. این منبع افزود که وزارت کشور مراحل آماده‌سازی نیروهای خود برای ورود به سویدا و حفاظت از ساکنان این منطقه را آغاز کرده است.

وضعیت کنونی جنوب سوریه، ادامه‌ای از جنگ داخلی پیچیده‌ای است که از سال ۲۰۱۲ و با ورود مستقیم بازیگران خارجی آغاز شده است. در این جنگ، دولت دمشق تلاش می‌کند حضور مستقیم خود را کمرنگ نشان دهد، اما با حمایت آشکار و پنهان از قبایل عرب حاشیه استان سویدا، در مقابل دروزی‌ها وارد میدان شده است. در سوی دیگر، رژیم صهیونیستی با حمایت از اقلیت دروزی، تنش‌ها و اختلافات داخلی سوریه را شعله‌ور کرده و از خلأ قدرت ناشی از جنگ، نهایت بهره‌برداری را می‌برد.

از جولان تا ابوظبی؛ نبرد پنهان برای تعیین سرنوشت شامات

علیرضا مجیدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: اهرم حمایت از دروزی‌ها برای اسرائیل ارزش بسیار بالایی دارد و از منظر راهبردی اهمیت زیادی پیدا می‌کند. دروزی‌ها یک اقلیت عربی مسلمان بومی منطقه شامات هستند و هر کسی که بخواهد در این منطقه حکومت کند، باید با دروزی‌ها به یک زندگی مسالمت‌آمیز برسد. این گروه، هم بومی هستند و هم مسلمان، و برای اسرائیل می‌توانند در جهت ظرفیت‌سازی ایفای نقش کنند.

وی افزود: نکته مهم دیگر درباره دروزی‌ها این است که آن‌ها اقلیتی هستند که همواره از سوی اکثریت مورد هجوم قرار گرفته‌اند؛ چه از ناحیه اهل سنت، چه مسیحیان لبنان، چه در دوره عثمانی و چه بعد از آن. تندترین سخنان و مواضع علیه آن‌ها را نیز ابن‌تیمیه مطرح کرده بود.

این کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: نکته سوم، روحیه جنگ‌جو و تنش‌های داخلی میان آن‌هاست. وقتی اسرائیل این چند ویژگی را در کنار هم قرار می‌دهد، به این نتیجه می‌رسد که اگر بتواند آن‌ها را حمایت کند، نیازهای متقابل ایجاد خواهد شد و این اقلیت می‌تواند به حامی اسرائیل تبدیل شود. در نتیجه، دروزی‌ها ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به نیروهای نیابتی اسرائیل دارند.

مجیدی تصریح کرد: این نگاه نه مربوط به امروز است و نه دیروز؛ بلکه از دهه ۸۰ مطرح بوده است. وزیر خارجه فعلی اسرائیل در اولین کنفرانس خبری خود اعلام کرد که ما نسبت به اقلیت‌های کشورهای پیرامونی غفلت کرده‌ایم و صراحتاً از کردها و دروزی‌ها نام برد. این موضوع برای اسرائیل نه یک بهانه، بلکه دارای ارزش راهبردی است.

وی ادامه داد: اسرائیل مذاکراتی با حکومت جولانی انجام داد که مهم‌ترین آن در ابوظبی بود. در آنجا، خود جولانی به‌صورت مستقیم با رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل دیدار کرد. اسرائیل و سوریه مسیر عادی‌سازی روابط و پیوستن به پیمان ابراهیم را طی می‌کردند، اما دو گره اصلی مانع از رسیدن به توافق شد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: گره اول، نحوه اعلام وضعیت جولان بود. طرفین بر سر سرنوشت جولان توافق کرده بودند و قرار بود اسرائیل از اراضی‌ای که پس از سقوط بشار اسد تصرف کرده بود، خارج شود، اما اراضی جولان همچنان به‌عنوان خاک اسرائیل باقی بماند. اختلاف، بر سر اعلام رسمی این موضوع بود؛ اسرائیل خواستار اعلام رسمی سوریه مبنی بر مالکیت اسرائیل بر جولان بود تا این موضوع به‌صورت حقوقی مختومه شود، اما طرف سوری می‌گفت که این موضوع باید محرمانه بماند و در سوریه نام آن را “پارک دوستی” یا “حدیقه‌السلام” می‌گذاریم.

مجیدی عنوان کرد: این مسئله برای اسرائیل قابل‌قبول نبود. پس از آن، طرح دیگری مطرح شد که اسرائیل برای مدت ۱۰۰ سال این اراضی را اجاره کند، اما اسرائیل آن را نیز نپذیرفت و اعلام کرد که باید مالکیت رسمی اسرائیل اعلام شود؛ موضوعی مشابه با آنچه در عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و سودان اتفاق افتاد. این دو گره باعث شد توافقی حاصل نشود.

وی افزود: گره دوم این بود که سوریه می‌گفت پس از عادی‌سازی روابط، اسرائیل باید به حاکمیت ملی سوریه احترام بگذارد و در امور داخلی سوریه دخالت نکند. اما اسرائیل اعلام کرد که این مسئله را تا حدی می‌پذیرد، ولی حق انجام عملیات پیش‌گیرانه را برای خود محفوظ می‌داند؛ امری که طرف سوری آن را نپذیرفت.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: در چارچوب فکری نتانیاهو، اساساً صلح از طریق قدرت به‌دست می‌آید و او معتقد است که طرفین برابر نیستند تا بتوانند صلحی واقعی برقرار کنند. اسرائیل می‌خواهد به دمشق نشان دهد که دست بالا را دارد و سوریه چاره‌ای جز جلب رضایت اسرائیل ندارد و باید در همان چارچوب تعیین‌شده با اسرائیل کنار بیاید. اکنون نیز اسرائیل در حال نمایش قدرت خود است.

آش شور شام

به گزارش ایمنا، سوریه اینک در گردابِ دو نبرد پیچیده گرفتار آمده است؛ از یک سو، ستون‌های سیاهِ تروریست‌های جولانی هر بار به قلب استان‌ها هجوم می‌برند تا آتش وحشت و سرکوب برافروزند، و از سوی دیگر، سایه سیاه و بی‌رحم رژیم صهیونیستی بر سر سرزمینش گسترده شده است. نقشه‌های شوم نتانیاهو فراتر از تضعیف یک گروه یا دولت است؛ او در پی ناپدید کردن یکپارچگی این سرزمین است،

در پی شکستن استخوان‌های سوریه و پی‌ریزی ویرانه‌ای که گروه‌های دست‌نشانده‌اش در آن فرمانروایی کنند. امروز بخش‌هایی از جنوب این کشور چون سایه‌ای مه‌آلود از حاکمیت واقعی دور شده‌اند و حکایت از نقشه‌های تاریکی دارد که بی‌وقفه در پس پرده‌ها می‌تازد؛ نقشه‌هایی که فقط هدفشان از هم‌گسستن ریشه‌ها و کاشتن بذر جدایی است. این بازیگر نقاب‌زده، با هر حمله‌اش، جغرافیای سوریه را به صفحه شطرنج خود بدل کرده است؛ جایی که مهره‌ها را می‌چیند تا سرزمین را به قواره‌های شکسته تقسیم کند و از خاکی که روزی سرشار از مقاومت بود، جایی بی‌هویت و شکست‌خورده بسازد.