پروژه ایمن سازی خودرو و جاده به کجا رسید؟

اطلاعات نوشت: مثلث راه پرخطر، خودرو ناایمن و خطای انسانی،  عامل افزایش حوادث رانندگی و قربانیان ناشی از آن در کشورمان است که در این میان کارشناسان همواره بر اصلاح نقاط حادثه‌خیز و تولید خودروهای ایمن تأکید کرده‌اند اما  تاکنون توفیقی حاصل نشده است  و نوک پیکان انتقاد مسئولان، همچنان  ضلع خطای انسانی را نشانه گرفته است و راهکارهایی برای اصلاح رفتار رانندگان مانند افزایش جریمه‌های رانندگی تجویز و به جد پیگیری می‌شود؛ حال آن که به صرف پرداختن به این موضوع نمی توان انتظار موفقیت داشت. 

مسئولان ذیربط همواره بر اصلاح فرهنگ ترافیکی و احترام به قوانین و مقررات رانندگی تاکید و طی سال های گذشته همواره سعی کرده اند با افزایش جریمه‌های رانندگی، معضلات یاد شده را رفع کنند، غافل از این که در شرایط فعلی و با تداوم تولید خودروهای ناایمن از یک طرف و عدم رفع نقاط حادثه ساز جاده ها از سویی دیگر، نمی توان موفقیتی کسب کرد که افزایش آمار قربانیان و مجروحان حوادث رانندگی در نوروز امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال، گواهی بر این موضوع است.

اواخر پارسال به دستور رئیس‌جمهوری، پویش ملی «نه به تصادف» راه اندازی شد، پویشی که از اول اسفند پارسال تا ۱۵فروردین امسال با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، پلیس راهور، وزارت راه و شهرسازی و وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف کاهش تصادفات و جانباختگان حوادث جاده‌ای از طریق آگاهی‌بخشی و ترویج فرهنگ رانندگی ایمن اجرا شد که در این میان فقط پلیس راهور پای کار آمد و به این ترتیب فقط افزایش ۳۰ درصدی جریمه های رانندگی اعمال شد و ۲ موضوع اثرگذار دیگر یعنی خودرو و راه ناایمن به قوت خود باقی ماند .خروجی این شرایط  با پایان تعطیلات نوروز، خودنمایی کرد و سازمان پزشکی قانونی کشور از افزایش ۸.۳ درصدی شمار جانباختگان (از ۱۰۸۹ نفر در نوروز ۱۴۰۳به ۱۱۷۹ نفر در نوروز امسال)حوادث رانندگی خبر داد !

در حقیقت دکتر مسعود پزشکیان در خلال راه اندازی این پویش و ماموریت به وزارت راه و شهرسازی و همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت برای افزایش ایمنی خودروهای تولید داخل و همچنین جاده ها، سعی داشت آمار نگران کننده افزایش قربانیان تصادفات را کاهش دهد اما متاسفانه ایمن سازی در این ۲ حوزه به مرحله اجرا نرسید و تاکنون هم سخنی از آن از سوی ۲ وزارتخانه مذکور به میان نیامده است، حتی در حد وعده های تکراری !

فرسودگی ۶۰درصد ناوگان حمل و نقل عمومی

معاون سابق اجتماعی-فرهنگی پلیس راهور کشور در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به این که در تعطیلات نوروز امسال، مصرف سوخت ۹ درصد افزایش یافت، می‌گوید: این افزایش مصرف، ناشی از افزایش ۳.۵ درصدی سفرها در جاده های کشور بود.

سرهنگ عین‌الله جهانی با اشاره به این که حدود ۲۶ درصد وسایل نقلیه‌ای که در راه‌های کشور رفت و آمد می‌کنند، فرسوده‌اند، می‌افزاید: خودروهای فرسوده در مصرف سوخت و افزایش حوادث رانندگی بسیار موثرند و همچنین ۶۰درصد کامیون‌ها و اتوبوس هاکه دائما در جاده‌های کشور  تردد دارند، فرسوده محسوب می‌شوند که این آمار عمق فاجعه در صنعت حمل و نقل عمومی را نشان می‌دهد. این مدرس دانشگاه با اشاره به این که بیشتر امکانات زیرساختی مانند دوربین‌های کنترل ترافیک مربوط به دهه ۸۰ است و از نظر کمی و کیفی، توسعه‌ای نداشته‌اند، می‌گوید: بسیاری از این امکانات و دوربین‌ها به دلیل فرسودگی مفرط  و عمر بالا قابلیت بازگشت به مدار و کالیبره شدن را ندارند و باید عوض و به روز شوند .

جهانی با تأکید بر این که کنترل سرعت در جاده‌های کشور بسیار مهم است، راهکار آن را راه اندازی دوربین‌های هوشمند برای کنترل غیرمستقیم پلیس و بدون حضور فیزیکی آنان در جاده ها می‌داند و درباره نتیجه پویش «نه به تصادف» و افزایش شمار جانباختگان جاده‌ای می‌افزاید: تا زمانی که تمامی زیرساخت‌های کنترل ترافیک، به روز، نقاط حادثه‌خیز اصلاح و خودروهای ایمن تولید نشود، نمی‌توانیم از ناکارآمدی پویش‌ها مانند «نه به تصادف» گلایه‌ای داشته باشیم و معمولا بهتر است یک سال از زمان راه‌اندازی آن‌ها بگذرد تا به درستی درباره آن قضاوت شود، تا زمانی که چالش‌های ایمنی، خودروهای فرسوده و همچنین نقاط حادثه‌خیز رفع نشود اگر که پویش‌های متعدد هم راه‌اندازی شود، برای کنترل و کاهش حوادث رانندگی فایده‌ای نخواهد داشت.

پیشنهاد دریافت پیامک برای نقاط حادثه‌خیز

جهانی به ضرورت رفع نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها که یکی از عوامل حوادث رانندگی به شمار می‌روند، تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر بنا بر شرایطی مانند کسری بودجه، امکان رفع نقاط حادثه‌خیز وجود ندارد، باید سامانه‌ای طراحی شود تا رانندگان قبل از رسیدن به آن محدوده‌ها پیامکی مبنی بر این که به نقاط حادثه‌خیز نزدیک می‌شوید، دریافت کنند و هدف از این پیامک هشدارهای لازم برای حفظ جان سرنشینان خودرو و عبور ایمن از این نقاط حادثه‌خیز باشد.

کارشناس رسمی در حوزه حوادث و تصادفات با اشاره به نقاط حادثه‌خیز جاده‌های کشور با اشاره به این که  رفع این نقاط به سبب آن که یکی از اضلاع مثلث خطر به شمار می‌آید، بسیار مهم است و تا زمانی که این برنامه تحقق نیابد شاهد کاهش حوادث رانندگی نخواهیم بود، می‌افزاید: تا ۲ سال گذشته حدود ۲۲ درصد جانباختگان جاده‌ای مربوط به نقاط حادثه‌خیز بوده است و اگر این نقاط اصلاح نشود آمار جانباختگان همچنان افزایشی خواهد بود.

دکتر جهانی با اشاره به نقش سازمان ملی استاندارد در تأئید ایمنی خودروها و چرایی پلاک کردن خودروهای ناایمن توسط پلیس  اضافه می‌کند: زمانی که وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان محیط زیست، ایمنی خودروهای تولیدی را تأئید می ‎کنند، پلیس موظف به شماره‌گذاری آن‌هاست. پلیس تلاش می‌کند تا از تمامی ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد، برای مقابله با تولید خودروهای ناایمن استفاده کند که در این میان راه‌اندازی مرکز «تست تصادفات» از راهکارهای مهم و اساسی در تأیید ایمنی خودروها به شمار می‌رود و دولت در این زمینه مکلف است پلیس را حمایت کند، اما به دلیل این که سازمان ملی استاندارد از بدنه دولت است نظارت دولت برخودش معنایی ندارد؛ پس باید سازمانی جدا از دولت بر ایمنی خودروهای تولیدی نظارت داشته باشد.

معاون پیشین پلیس راهور فراجا درباره اظهارات سردار سیدتیمور حسینی، رئیس پلیس راهور که پیش‌ از این اعلام کرده بود « میزان ایمنی خودروهای وارداتی جدید، دستکمی از خودروهای داخلی ندارند »، می‌گوید: اگر خودروی داخلی یا خارجی وارداتی ایمنی کافی داشته باشند، بسیاری از تصادفات منجر به مرگ به جرحی و بسیاری از حوادث جرحی به خسارت‌های مالی بدل می‌شوند.

وی سپس به نقش فرهنگ‌سازی برای رانندگی ایمن اشاره می‌کند و می‌گوید: راه ‌اندازی انواع پویش ها و حمایت از آن‌ها و ساخت پویانمایی‌های متنوع در این زمینه بسیار اثرگذار است و سبب می‌شود مردم بیش از پیش با فرهنگ ترافیک آشنا شوند.

این مدرس دانشگاه همچنین با اشاره به پویا نمایی «سیا ساکتی» می‌افزاید: سال‌های گذشته، نمایش این برنامه تاثیر زیادی در کاهش آمار حوادث رانندگی داشت اما در سال ۱۳۹۷ نمایش این برنامه از رسانه ملی حذف شد. جهانی می‌افزاید: کلیپ‌ها و انیمیشن‌های ساخته پلیس در سال ۲۰۱۶ میلادی در فنلاند ترجمه شد و به همین دلیل در همایش بین‌المللی پیشگیری از مصدومیت ها و ارتقای ایمنی، رتبه سوم جهانی را در میان ۱۸۰ کشور دنیا کسب کرد. همچنین در سال ۲۰۱۸ و در سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی پیشگیری از مصدومیت‌ها در تولیدات موثر ۱ دقیقه‌ای که در تایلند برگزار شد، ایران رتبه دوم را به دست آورد.
این مدرس دانشگاه، افزایش جریمه های رانندگی را در کاهش تخلفات رانندگی موثر می‌داند و ادامه می‌دهد: این که رانندگان متخلف با هزینه‌کرد بسیار زیاد برای خطای خود مواجه باشند، در روند رانندگی‌ها حتماً اثرگذار خواهد بود و سعی در کاهش تخلفات رانندگی خواهند کرد.

علت آمار بالای قربانیان در کرمان

جهانی درباره آمار بالای پزشکی قانونی از حوادث رانندگی در استان کرمان تاکید می کند: هرچه هر استان به لحاظ جغرافیایی، پهناورتر و گردشگرپذیرتر باشد آمار حوادث رانندگی به سبب آن که میزان تردد با میزان تصادف رابطه مستقیم دارد، افزایش خواهد یافت و این موضوع بسیار طبیعی است.