همراهی با شرق؛ تاکتیک حفظ منافع در مذاکرات، نه تغییر راهبرد

مهدی سیف تبریزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره سفرهای اخیر وزیر امور خارجه به روسیه و چین اظهار کرد: دیدارهای سطح بالا با روسیه و چین، تغییر راهبرد در سیاست‌گذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران نیست؛ ما در مذاکرات برجام نیز روسیه و چین را کنار خودمان داشتیم، به‌طوری که در مسائل هسته‌ای، روسیه و چین دو شریک استراتژیک برای جمهوری اسلامی ایران بودند.

وی افزود: در مذاکرات اخیر بین ایران و آمریکا، ایران در تلاش است این دو شریک استراتژیک را کنار خود نگه دارد. درست است که دو طرف این مذاکرات ایران و آمریکا هستند، اما ایران خواستار است که از طریق مشورت‌ها و رایزنی‌ها با روسیه و چین، بیشترین منافع را برای خود کسب کند.

تحلیلگر مسائل روابط بین‌الملل ادامه داد: به نظر می‌رسد طبق گفته و پیشنهاد خود آمریکایی‌ها، آمریکا مایل است روسیه را به‌عنوان داور این معاهدات انتخاب کند، بر این اساس روسیه به‌عنوان مکانی برای انتقال ۶۰ درصد ذخایر اورانیوم ایران معرفی شده است؛ آمریکایی‌ها گفته‌اند که ذخایر اورانیوم ایران یا باید از بین برود یا به کشور دیگری منتقل شود و پیشنهاد اولیه‌شان روسیه بوده است.

تبریزی تصریح کرد: گفته شده سفر ویتکاف به روسیه پیش از دور نخست گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا، به همین دلیل اتفاق افتاده، اما پوتین این پیشنهاد را نپذیرفته و کار را به تصمیم مقامات ایرانی محول کرده است، به نظر می‌رسد سفر پادشاه عمان به روسیه نیز به همین خاطر بوده است.

وی ادامه داد: ایران خواستار تضمین هرگونه توافق است، به‌طوری که اگر آمریکا به هر دلیلی بدعهدی کرد و از مذاکرات خارج شد، ایران بتواند مواضع خود را به‌کار گیرد؛ بر این اساس پیشنهاد شده است داور مذاکرات روسیه باشد، به این شکل که ایران ذخایر اورانیوم را در اختیار روسیه قرار دهد و هر زمانی که آمریکا از توافق خارج شد، روسیه این ذخایر را به ایران برگرداند.

تحلیلگر مسائل روابط بین‌الملل افزود: طرف ایرانی پیشنهاد داده است که اگر معاهده‌ای بین ایران و آمریکا امضا شد، طرف آمریکایی در کنگره آمریکا آن را تصویب کند، اگرچه می‌دانیم با وجود فشارهای رژیم صهیونیستی در کنگره آمریکا به نظر نمی‌رسد این کار ممکن باشد، آمریکایی‌ها گفته‌اند اگر به هر دلیلی از توافق خارج شویم، خسارت جمهوری اسلامی ایران را می‌دهیم، اما با وجود سابقه آمریکا و سازوکارهای فعلی نمی‌توان روی این وعده حساب کرد.

تبریزی خاطرنشان کرد: بدعهدی اروپایی‌ها در گذشته موجب شده است تلاش کنیم حمایت کشورهای دیگر همچون روسیه و چین را جلب کنیم؛ از طرفی خود ترامپ نیز تمایل بیشتری به داور قرار دادن روسیه به‌جای اروپایی‌ها نشان داده است.

وی با بیان اینکه تغییر رویکرد خاصی در سیاست‌گذاری خارجی نداشته‌ایم، ادامه داد: در سال‌های اخیر و در دوران ریاست‌جمهوری شهید رئیسی و اکنون در دوران ریاست‌جمهوری پزشکیان، سیاست‌گذاری خارجی ایران در راستای داشتن نگاه متوازن به شرق و غرب و همکاری با کشورها در جهت منافع ملی بوده است؛ اینکه بتوانیم نگاهی متعادل داشته باشیم و از مزایای ارتباط با چین، روسیه و سایر کشورها استفاده کنیم.

کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه همه کشورها به دنبال منافع ملی خود هستند، افزود: به‌طور قطع روسیه و چین هم در این مذاکرات به دنبال منافع ملی خود هستند، اما نکته مهم این است که آیا این منافع در تضاد با منافع جمهوری اسلامی تعریف می‌شود یا خیر؛ اینکه بتوانیم منافع کشورهای دیگر را با منافع ملی کشور خود گره بزنیم و هم‌سو کنیم، هدف ماست.

تبریزی گفت: روسیه و چین در این فکر هستند که از چالش‌های سیاسی مذاکرات در راستای تحقق منافع خود استفاده کنند، اما در شرایط کنونی، ایران تضاد منافعی با این دو کشور ندارد، بر این اساس توانسته‌ایم همراهی‌هایی ایجاد کنیم تا بیشترین اشتراک منافع صورت بگیرد.