نقطه عطف صنعت انرژی در ۲۰۲۵

پوریا مولوی کارشناس صنعت نفت در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: نسال ۲۰۲۵ را می‌توان نقطه عطفی برای صنعت نفت و گاز دانست، ما شاهد رکورد تاریخی مصرف جهانی نفت در سال ۲۰۲۴ بودیم؛ ۱۰۱ میلیون بشکه در روز، رقمی که علیرغم رشد انرژی‌های تجدیدپذیر و سیاست‌های اقلیمی، نشان داد وابستگی اقتصاد جهانی به نفت هنوز بسیار بالاست؛ در واقع گذار انرژی به‌هیچ‌وجه سریع و ساده نخواهد بود، مسیر انرژی جهانی در دهه پیش‌رو بیش از هر زمان دیگری با اقتصادهای نوظهور، فناوری‌های جدید و سیاست‌های ژئوپلیتیکی گره خورده است.

وی افزود: در حال حاضر آمریکا با تولید بیش از ۲۰ میلیون بشکه در روز، جایگاه نخست را دارد و عمده این تولید از منابع غیرمتعارف، به‌ویژه نفت شیل، تأمین می‌شود، با این حال نشانه‌های روشنی از کند شدن رشد تولید دیده می‌شود، افزایش هزینه استخراج، افت بهره‌وری چاه‌ها، فشارهای زیست‌محیطی و خواسته سهامداران برای تمرکز بر بازگشت سرمایه به‌جای گسترش ظرفیت، به‌عبارتی صنعت شیل آمریکا به بلوغ رسیده و از «دوران رشد انفجاری» وارد «دوران مدیریت مالی» شده است.

کارشناس صنعت نفت گفت: این تغییر بسیار تعیین‌کننده است، چین برای نخستین بار در سال ۲۰۲۴ کاهش ۱.۱ درصدی تقاضا را تجربه کرد. علت آن ترکیبی از رشد کند اقتصادی، توسعه خودروهای برقی، حمل‌ونقل ریلی و سیاست‌های کاهش کربن است. برخی کارشناسان از «پیک تقاضای نفت چین» سخن می‌گویند، به این معنا که شاید این کشور هرگز مصرفی بالاتر از سطح فعلی نداشته باشد، در مقابل هند با رشد ۳.۱ درصدی تقاضا در حال تبدیل شدن به موتور جدید مصرف انرژی در جهان است. این کشور جمعیتی جوان، طبقه متوسط رو به رشد و صنعتی در حال گسترش دارد. روند شهرنشینی و افزایش مالکیت خودرو در هند نشان می‌دهد که این کشور به‌زودی جایگاه سومین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان را تثبیت می‌کند.

مولوی بیان کرد: تولید جهانی نفت در سال ۲۰۲۴ حدود ۹۶.۹ میلیون بشکه در روز بوده که حدود ۱.۸ میلیون بشکه بالاتر از دوران پیش از پاندمی است. بازار از شوک کووید -۱۹ عبور کرده، اما تعادل کنونی بسیار شکننده است، زیرا از یک سو، تقاضا در برخی مناطق کاهش پیدا کرده، و از سوی دیگر کشورهای غیرعضو اوپک همچون برزیل، کانادا و گویان به سرعت در حال افزایش تولید هستند، در نتیجه قدرت انحصاری اوپک کاهش پیدا کرده، اما این سازمان از طریق ائتلاف اوپک‌پلاس همچنان نقش کلیدی در مدیریت عرضه دارد.

وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری نقطه کلیدی است، برآوردها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری کلی در بخش انرژی در سال ۲۰۲۵ حدود ۳.۳ تریلیون دلار خواهد بود، که ۱.۱ تریلیون دلار آن مربوط به نفت، گاز و زغال‌سنگ است، شرکت‌های بزرگ نفتی با رویکردی محتاط‌تر پیش می‌روند و به جای گسترش شتاب‌زده، بر انضباط مالی و بازگشت سرمایه متمرکز شده‌اند.

کارشناس صنعت نفت تصریح کرد: اما نکته جالب اینجاست که فناوری‌های نو همچون هوش مصنوعی، داده‌کاوی، و دیجیتال توئین‌ها وارد مرحله صنعتی شده‌اند. به عنوان نمونه، میدان جوهان سوردروفسک در نروژ با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، ۸ درصد افزایش در بازیافت نفت و ۱۲ درصد کاهش هزینه عملیاتی را تجربه کرده است، این نشان می‌دهد که تحول دیجیتال در صنعت انرژی از مرحله شعار به مرحله عملکرد رسیده است.

مولوی تاکید کرد: گاز طبیعی اکنون پایدارترین بخش بازار انرژی است. مصرف جهانی گاز در سال ۲۰۲۴ حدود ۷۸ میلیارد متر مکعب افزایش پیدا کرد و انتظار می‌رود در ۲۰۲۵ نیز ۱.۷ درصد دیگر رشد کند، اروپا و آمریکای شمالی بیشترین سهم را در این رشد دارند. اروپا بعد از بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین به‌دنبال تنوع‌بخشی منابع است، بنابراین واردات LNG اروپا در ۲۰۲۴ حدود ۲۳.۶ درصد رشد داشته است، از سوی دیگر ایالات متحده از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳ صادرات LNG خود را از ۱ به بیش از ۱۱ میلیارد فوت مکعب در روز رسانده و اکنون یکی از بازیگران اصلی بازار جهانی گاز است.

وی تشریح کرد: قیمت شاخص گاز آمریکا (Henry Hub) در ژانویه ۲۰۲۵ ۴.۶۲ دلار بر MMBtu ثبت شده که نسبت به سال قبل حدود ۰.۵۹ دلار افزایش داشته است، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد میانگین قیمت در نیمه دوم سال در محدوده ۳.۶۰ دلار باقی بماند، این یعنی بازار در یک تعادل نسبی میان رشد عرضه و تقاضای فصلی قرار دارد.

کارشناس صنعت نفت تصریح کرد: اوپک‌پلاس در سال ۲۰۲۵ تصمیم گرفته بخشی از کاهش تولید خود را بازگرداند، حدود ۴۱۱ هزار بشکه در روز تا بهار ۱۴۰۴، عربستان سعودی در مسیر افزایش تولید تا حدود ۹.۵ میلیون بشکه در روز است و روسیه هم با وجود تحریم‌ها همچنان نزدیک به ۹.۲ میلیون بشکه در روز تولید دارد؛ هدف این سیاست، حفظ قیمت نفت در محدوده ۸۰ تا ۹۰ دلار است، نه برای سود کوتاه‌مدت، بلکه برای ثبات بازار و اجتناب از نوسان شدید.