نبرد با خاموشی زیر پرتوهای خورشید

به گزارش اطلاعات نیوز، توسعه ۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در تابستان خبری بود که محسن طرزطلب معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا در روزهای اخیر اعلام کرد و گفت: اکنون ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر هزار و ۷۱۰ مگاوات است و تا پایان شهریور ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و بیشتر نیروگاه خورشیدی خواهیم داشت.

ناترازی برق در ابتدای دولت چهاردهم به ۱۸ هزار مگاواتی رسید و با پیش‌بینی ناترازی حدود ۲۴ هزار مگاواتی در سال جاری، موضوع رفع ناترازی‌های برق پیک روز با نیروگاه‌های خورشیدی مطرح شد همچنین کارشناسان پیش‌بینی کردند که با ایجاد ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی و بادی در مدت سه تا چهار سال ناترازی‌های پیک برق در روز برطرف می‌شود.

این ظرفیت ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر شامل ۲۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی، ۵ هزار مگاوات نیروگاه بادی و حدود ۲۰۰ مگاوات نیروگاه زباله سوز می‌شود و در کنار آن ساخت نیروگاه‌های برقابی و زمین گرمایی نیز در دستور کار است.

توسعه تجدیدپذیرها توسط بخش خصوصی

محسن طرزطلب؛ معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا سیاست توسعه ۳۰ هزار مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر را تشویق بخش خصوصی با تسهیلگری در مسیر فعالیت آن و رفع موانع تولید با کمک دستگاه‌های مسئول اعلام کرد تا توسعه تجدیدپذیرها تنها توسط بخش خصوصی رقم بخورد. بر این اساس برنامه زمان‌بندی فشرده‌ای برای ساخت نیروگاه‌های مقیاس کوچک تا بزرگ مقیاس پیش‌بینی شده که طرزطلب معتقد است با اجرای آن ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر از هزار و ۷۱۰ مگاوات کنونی با وجود تأخیر در دریافت اعتبار و با امید به کاهش بروکراسی‌ها و رفع موانع تولید تا خرداد به ۴۰۰ مگاوات و نیز با همکاری پیمانکاران تا تیرم ۱۰۰۰ مگاوات، در مردادماه ۸۰۰ مگاوات و شهریور ۱۲۰۰ مگاوات اضافه شود و در پایان شهریور به ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و بیشتر نیروگاه خورشیدی برسد.

وی از برنامه‌ریزی برای تحقق ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان سال با کمک بخش خصوصی و بر اساس زمان‌بندی انجام شده خبر داد و اظهار کرد: ساتبا متعهد شده که با ۷۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به کمک ناترازی بیاید و البته بخش خصوصی نیز اقدامات خوبی انجام داده و اطمینان داریم که عملیات اجرایی ساخت ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نیز توسط بخش خصوصی آغاز می‌شود تا بتواند به کشور در پیک برق سال آینده کمک کند.

تکیه بر منابع پرابهام تسهیلات بانکی

این در حالی است که ساخت ۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی؛ نیازمند تلاش دولت، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای عبور از خاموشی به ویژه در فصل گرما است به همین دلیل ساتبا برای تشویق سرمایه‌گذاران، بسته ۱۴ بندی در موضوعاتی مانند زمین، بحث‌های زیست محیطی، تأمین مالی، مسائل گمرکات و وزارت صمت تنظیم کرد که در آذر سال گذشته توسط دولت ابلاغ شد تا فعالیت در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر سرعت بگیرد.

۵۰ هزار درخواست در صف انتظار

توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر سال‌های گذشته نیز در دستور کار دولت بود اما موانع پیش رو مانع از حرکت سرمایه‌گذاران به این سمت بود. در شش‌ماه گذشته و پس از ورود صندوق توسعه ملی به این طرح، درخواست برای مجوز احداث نیروگاه‌های خورشیدی افزایش یافته است و واردکننده‌ها حجم عظیمی از تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی را ثبت سفارش کردند که برخی در انبارهای گمرک منتظر ترخیص هستند. موج نیروگاه‌سازی تا جایی است که به‌گفته عباس علی‌آبادی؛ وزیر نیرو بیش از ۵۰ هزار درخواست صدور مجوز نیروگاه تجدیدپذیر به ساتبا رسیده است.

مشکلات ساختاری، مالی، اداری و بانکی از جمله موانع اصلی در راه توسعه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک به شمار می‌آیند در این شرایط ایجاد ۵ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی جدید تا پایان تابستان با پرسش‌های اساسی در منابع لازم برای اجرای این پروژه‌ها و رفع موانع دیگر روبه‌رو است.

یکی از اصلی‌ترین موانع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تأمین منابع مالی و مشکلات مربوط به دریافت تسهیلات است زیرا بانک‌های عامل در تأمین وثیقه برای تسهیلات سختگیری‌های بی‌سابقه‌ای دارند و درخواست وثیقه‌های ملکی به میزان ۸۰ درصد مبلغ تسهیلات، امکان جذب سرمایه را برای بخش‌خصوصی دشوار کرده است.

تأمین اعتبار و سرمایه؛ مانع همیشگی تجدیدپذیرها

سید مهرداد هاشمیان اصفهانی؛ مسئول مرکز هدایت و حمایت از تحقیقات کاربردی خودرو برقی و کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: نخستین مشکلی که باید برای ایجاد پنج هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان شهریور حل شود، تأمین اعتبار و سرمایه لازم برای اجرای این پروژه‌ها است زیرا تجهیزات لازم برای ساخت پایه این نیروگاه‌ها در کشور وجود دارد اما فتوالکتریک‌ها باید از خارج وارد شود، البته یک کارخانه تولید سل فوتو الکتریک قدیمی در کشور وجود دارد که بازدهی مناسبی ندارد.

وی راه‌اندازی این کارخانه را برای تأمین تجهیزات لازم برای نیروگاه‌های تجدید پذیر کافی ندانست و افزود: نیروگاه خورشیدی مجتمع فولاد ۶۰۰ مگاوات ظرفیت دارد با امکانات مالی این شرکت، حدود سه سال است در حال ساخت بوده بنابراین چنین ادعایی جای بحث دارد.

این کارشناس انرژی دومین مشکل را نبود دستورالعمل‌های لازم در این زمینه بیان کرد و گفت: نیروگاه تجدیدپذیر همیشه منوط به استفاده از انرژی خورشید نیست، انرژی باد نیز قابل استفاده است در حالی که یکی از موضوعاتی که اصلاً استفاده نمی‌شود و به تازگی گزارشی در این زمینه تهیه کردیم، انرژی‌های زمین گرمایی است که حتی در ساختمان‌ها نیز هیچ دستورالعملی برای اجرا ندارد.

وی افزود: این در حالی است که اگر سه متر زمین را بکنیم، دمای آن در طول سال بین ۲۳ تا ۲۵ درجه ثابت خواهد بود، تصور کنید که این دمای ۲۵ درجه را از زیرزمین استفاده کنیم و یک دستکاری یکی دو درجه‌ای برای تابستان دمای مطلوبی خواهد بود که نیازی به استفاده از کولر گازی در آن نداریم.

انرژی فراموش شده باد

هاشمیان یکی از توصیه‌های داغ برای کاهش اثرات بحران کم آبی را استفاده از کولر گازی به جای کولرهای آبی دانست و یادآور شد: پیشنهاد دهندگان این موضوع، برنامه‌ای برای تأمین انرژی کولرگازی نداشتند این نشان می‌دهد که وقتی یک مسئله و مشکلی پیش می‌آید به جای بررسی کارشناسانه، پیشنهاداتی مانند استفاده از کولر گازی مطرح می‌شود که حدود ۲۵ تا ۳۰ آمپر برق مصرف می‌کند در حالی مصرف برق یک کولر آبی به دو آمپر می‌رسد و برنامه‌ای برای تأمین این انرژی بیشتر وجود ندارد.

وی با اشاره به ظرفیت انرژی بادی خاطرنشان کرد: بر اساس تحقیقاتی که گروه ما انجام داده با ساختمان‌های بلندی که در شهرها ساخته شده است، در بین فاصله هر دو ساختمان بلند به دلیل اینکه سد ایجاد کردیم، یک مسیر گذر باد ایجاد شده که از انتقال بادی که در این مسیر گذر باد اتفاق می‌افتد می‌توان انرژی تولید کرد.

این کارشناس انرژی استفاده از توربین‌های کوچک را بهترین راهکار برای تولید انرژی در مسیر گذر باد بین ساختمان‌ها معرفی کرد و افزود: با نصب این توربین‌ها بین ساختمان‌ها می‌توان بخش اساسی از انرژی ساختمان‌های همان منطقه را تأمین کرد البته این کار نیازمند انجام یک پروسه طولانی است که نمی‌توان در کوتاه‌مدت آن را انجام داد.

وی با اشاره به واردات تجهیزات لازم برای پنل‌های خورشیدی گفت: ارزان‌ترین راه واردات این تجهیزات خرید از شرکت‌های چینی است در حالی که شرکت‌های ایرانی وجود دارند که بخش‌های اینورتوری این تجهیزات را با کیفیت مناسب می‌سازند و امکان تولید بسیاری از تجهیزات در ایران و یا حداقل مونتاژ آن با نیروی ایرانی وجود دارد زیرا کارگر چینی حدود ۷۰۰ دلار دستمزد و کارگر ایرانی کمتر از ۲۰۰ دلار دریافت می‌کند که هزینه حمل نیز به آن اضافه می‌شود.

نصب پنل خورشیدی در هزار میلیون خانه

هاشمیان با تاکید بر به صرفه بودن تولید تجهیزات لازم برای نیروگاه‌های خورشیدی در داخل کشور ادامه داد: ترانزیت کالا بیشتر از طریق کشتی انجام می‌شد تا اینکه دو مسیر راه‌آهن به تازگی ایجاد شده که در ظاهر ۳۰ تا ۴۰ روز فاصله را کمتر می‌کند و هزینه را پایین‌تر می‌آورد.

وی با اشاره به آغاز پرداخت تسهیلات بانکی از طریق درگاه اینترنتی بسیج گفت: متقاضیان با ثبت‌نام در سامانه بسیج می‌توانند برای دریافت پنل‌های خورشیدی تا پنج کیلووات اعلام آمادگی کنند، البته کل تجهیزات لازم برای ساخت پنل‌ها شامل اسکلت، فتوسل و در صورت نیاز سانورتور یا اینورتور به صورت یک پک در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.

این کارشناس انرژی درباره زمان لازم برای ایجاد ۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاه تجدیدپذیر اظهار کرد: با توجه به اینکه ظرفیت تولید هر یک از نیروگاه‌های تجدیدپذیر خانگی پنج کیلووات در ساعت است و این نیروگاه در روز بین ۱۷ تا ۲۴ کیلووات برق تولید می‌کند، تبدیل پنج مگاوات به پنج میلیون ات به این معناست که باید یک میلیون خانه این تجهیزات را نصب کنند که عدد بسیار بزرگی است.

به گزارش ایمنا، در پایان، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران نه تنها پاسخی به بحران ناترازی برق و افزایش تقاضا در فصول گرم سال است، بلکه گامی اساسی در مسیر کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و حرکت به سوی آینده‌ای پایدارتر برای کشور به شمار می‌رود. با وجود چالش‌های ساختاری، مالی و اداری، ظرفیت بالای تابش خورشید و پتانسیل گسترده جغرافیایی ایران فرصت بی‌نظیری برای رشد صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم کرده است. تحقق اهداف بلندپروازانه در این حوزه، نیازمند رفع موانع سرمایه‌گذاری، تسهیل فرایندهای اداری، حمایت عملی از بخش خصوصی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین است. اگر این مسیر با جدیت و برنامه‌ریزی دنبال شود، نیروگاه‌های خورشیدی می‌توانند نقش کلیدی در تأمین انرژی پاک، کاهش آلودگی و تضمین امنیت انرژی کشور ایفا کنند و ایران را در جایگاه یکی از بازیگران اصلی انرژی‌های تجدیدپذیر منطقه قرار دهند.