طلوع دنیای دیجیتال در بورس کالای ایران با عرضه رمز ارزها

به گزارش اطلاعات نیوز، در راستای تحولات فناورانه و نوآوری‌های مالی جهان، بازار سرمایه ایران نیز از دهه‌های گذشته همواره شاهد تلاش‌هایی برای همسویی با روندهای جهانی بوده است. یکی از جسورانه‌ترین این اقدامات، طرح عرضه رمز ارز در چارچوب بورس کالای ایران است که به دنبال تلفیق فضای دیجیتال و سنتی بازارهای مالی کشور می‌باشد.

در سال‌های اخیر، فناوری بلاک‌چین و رمز ارزها جایگاهی ویژه در بازارهای سرمایه جهان یافته‌اند. این دستاوردهای نوین، از یک‌سو نظام پرداخت و تسویه‌حساب را متحول ساخته‌اند و از سوی دیگر، ابزارهای مالی گوناگونی را به دنیای سرمایه‌گذاری معرفی کرده‌اند. بنا بر شواهد علمی و تجارب جهانی، عرضه دارایی‌های دیجیتال در بستر بازارهای رسمی نظیر بورس، می‌تواند به تقویت اعتماد عمومی، افزایش نقدشوندگی و کاهش ریسک‌های احتمالی بیانجامد. در سال‌های اخیر، مدیریت جدید بورس کالای ایران نیز در پی احیای این تفکر گسترش یافته در کشورهای پیشرفته است و تلاش می‌کند تا با پیاده‌سازی زیرساخت‌های فنی و نهادی، زمینه عرضه رمز ارزها را در قالب ابزارهای مالی متنوع فراهم آورد.

تاریخچه و ضرورت عرضه رمز ارز در بورس کالا

پیشینه استفاده از رمز ارزها در ایران به سال‌های ابتدایی این دهه بازمی‌گردد، اما حضور آن در بازار رسمی سرمایه، تحت مقررات و نظارت‌های قانونی، پدیده‌ای جدید و هیجان‌انگیز محسوب می‌شود. به باور تحلیلگران بازار سرمایه، گسترش معاملات در صرافی‌های داخلی و خارجی، افزایش نقدینگی و جذابیت این حوزه برای سرمایه‌گذاران ایرانی، دولت و نهادهای نظارتی را به ارائه راه‌حلی رسمی و قانونی ملزم ساخته است. سید جواد جهرمی، مدیرعامل بورس کالای ایران در مصاحبه‌ای اظهار کرد:

«بسترهای فنی و حقوقی مناسب برای عرضه رمز ارز در بورس کالا آماده شده و گامی مهم در جهت رسمیت بخشیدن به این ابزار مالی نوین در کشور محسوب می‌شود.»

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در این مسیر، پشتوانه‌سازی برای این دارایی‌هاست. طرح‌های پیشنهادی عمدتاً بر اساس رمزدارایی‌هایی با پشتوانه کالایی مانند طلا تدوین شده‌اند و گواهی سپرده کالایی توکن‌شده، مدل اصلی عرضه در این بازار تلقی می‌شود. تجربه ترکیه در عرضه توکن‌های طلا (توسط بورس استانبول) نیز به عنوان الگویی موفق در پیاده‌سازی چنین مدلی مورد توجه قرار گرفته است.

ساختار پیشنهادی بازار رمز ارز در بورس کالا

به منظور حفظ امنیت و نظارت لازم، عرضه رمز ارز در بورس کالا باید در چارچوب مشخصی انجام پذیرد. در این باره، کارگروه‌های تخصصی بورس کالا مدل‌هایی مشابه ابزارهای متداول در بورس، همچون اوراق سلف و قراردادهای مشتقه را پیشنهاد داده‌اند. در این مدل، هر رمز ارز عرضه‌شده باید در صورت امکان با پشتوانه فیزیکی (مانند طلا یا سایر کالاهای فیزیکی موجود در انبارهای رسمی) و تحت ضوابط احراز هویت (KYC) ارائه شود.

تمامی فرایندهای معامله، از ثبت سفارش تا تسویه و پایاپای، به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه‌های رسمی بورس انجام می‌شود. این ساختار نه‌تنها شفافیت لازم را فراهم می‌آورد، بلکه زمینه مبارزه با پول‌شویی و جابه‌جایی غیرقانونی دارایی‌های دیجیتال را نیز تسهیل می‌کند.همچنین، نرم‌افزارها و سامانه‌های مورد نیاز این بازار، بر اساس بالاترین استانداردهای امنیت سایبری طراحی خواهند شد و امکان ره‌گیری تمامی تراکنش‌ها در همه مراحل معاملات وجود خواهد داشت.

مزایای طرح عرضه رمز ارز در بورس کالا

ورود رمز ارزها به بورس کالای ایران، مزایای متعددی را به همراه خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

-افزایش شفافیت: کلیه معاملات در بستر رسمی و تحت نظارت مستمر دولت و نهادهای ناظر انجام می‌شود که ریسک کلاهبرداری و دستکاری قیمت را به شدت کاهش می‌دهد.

-امنیت بالای معاملات: زیرساخت‌های فنی بورس کالا در مقایسه با صرافی‌های غیررسمی از مزیت امنیتی بالاتری برخوردار است و سرمایه‌گذاران را در برابر خطرات امنیتی نظیر هک و ناتوانی در بازپس‌گیری دارایی‌های دیجیتال، مصون می‌دارد.

-تسهیل تأمین مالی و گسترش ابزارهای مالی: رمزارزهای توکن‌شده با پشتوانه کالایی، می‌توانند به مثابه ابزار جدیدی در اختیار کسب‌وکارها برای مدیریت نقدینگی، تأمین مالی و جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار گیرند.

-امکان توسعه سبدهای سرمایه‌گذاری: با تنوعبخشی به ابزارهای مالی موجود در بورس، سرمایه‌گذاران امکان انتخاب و ترکیب‌سازی پورتفوهای متنوع‌تری را خواهند داشت.

-ارتقای دانش و سواد مالی: ورود این بخش به بازار رسمی، موجی از آموزش‌های تخصصی و ارتقای دانش مالی و فناوری را به دنبال خواهد داشت.

اثرات اقتصادی و تأثیر بر بازار سرمایه

مطابق بررسی‌های علمی انجام‌شده توسط پژوهشگران دانشگاه‌های برتر کشور، عرضه رمز ارز در یک بستر رسمی مانند بورس کالا می‌تواند به رشد بخش‌های فناورانه، افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت چرخه‌های نوآوری ملی بینجامد. همچنین، این اقدام می‌تواند منجر به تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌های ملی و افزایش انعطاف‌پذیری اقتصاد در برابر تحریم‌ها شود.
از سوی دیگر، این طرح در صورت اجرای صحیح می‌تواند به کاهش رقابت‌های ناسالم بازارهای غیررسمی، پیشگیری از خروج غیرقانونی ارز و تقویت ارزش‌گذاری دارایی‌های ملی بینجامد.

عرضه رمز ارز در بورس کالا به لحاظ ساختاری و عملکردی تفاوت‌های چشمگیری با معاملات در صرافی‌های غیررسمی دارد. در بورس کالا، کلیه معاملات زیر نظر نهادهای ناظر انجام می‌شود، احراز هویت الزامی است و تمامی جریان‌های مالی به شکل شفاف ثبت و پایش می‌شوند. این در حالی است که صرافی‌های غیررسمی، بیشتر از استانداردهای پایین‌تر امنیتی برخوردار بوده و امکان کلاهبرداری، دستکاری قیمت و خروج دارایی‌های دیجیتال به خارج از کشور در آنها بیشتر است.
همچنین، در بورس کالا امکان استفاده از ابزارهای مالی نظیر قراردادهای آتی و اوراق سلف وجود دارد که امکان مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

توجه به تجارب جهانی، می‌تواند الهام‌بخش سیاست‌گذاران داخلی باشد. برای مثال، ایالات متحده با عرضه صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر بیت‌کوین (ETF) در بورس‌های معتبر نظیر نزدک، توانسته جذابیت و امنیت این بازار را افزایش دهد. ترکیه نیز با عرضه توکن‌های طلا و سایر رمزارزهای با پشتوانه، مسیر مناسبی را برای عرضه رسمی دارایی‌های دیجیتال در بورس هموار کرده است. این تجارب نشان می‌دهد که ورود رمز ارزها به بستر رسمی بورس، نه‌تنها ریسک‌های سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار بازار سرمایه و رشد اقتصاد دیجیتال باشد.

به گزارش ایمنا، عرضه رمز ارز در بورس کالای ایران، اگر با تدبیر، دقت و همراهی تمامی نهادهای ذی‌ربط پیگیری شود، می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ تحولات بازار سرمایه کشور بدل گردد. این اقدام از یک‌سو بستر قانونمند، شفاف و امنی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند و از سوی دیگر، امکان توسعه ابزارهای مالی نوین و هدایت جریان نقدینگی به سمت تولید و نوآوری را تسهیل می‌نماید.
در این رهیافت، دولت و نهادهای حاکمیتی می‌بایست با همگرایی و تلاش مستمر، ضمن رفع موانع حقوقی و فنی، زمینه‌های توسعه پایدار این بازار را فراهم آورند تا ایران بتواند جایگاه مناسبی در عرصه فناوری مالی جهان به دست آورد.