داروی درمان چاقی و دیابت ایرانی تولید شد؟

دکتر علیرضا استقامتی، رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی در نشست خبری رونمایی از اولین داروی درمانی چاقی و دیابت تولید داخل بیان کرد: داروی کنترل چاقی تولید داخل، با نام علمی تیرزپاتاید همان داروی خارجی مونجاروست که مردم بیشتر می‌شناسند. این دارو در ایران با نام اسپارتینا تولید و توزیع شده است.

استقامتی با بیان این که چاقی یک معضل و یک بیماری مزمن است، ادامه داد: امروزه چاقی به عنوان بیماری مزمن شناخته می‌شود و به تایید تمام مجامع علمی نیاز به درمان طولانی دارد، درست شبیه سایر بیماری‌های مزمن مثل دیابت، فشار خون و…

او با بیان این که در گذشته داروهایی داشتیم که حداکثر ۱۰ درصد توان کاهش وزن را داشتند، تاکید کرد: درمان‌های جراحی چاقی هم که مدت‌ها در دنیا در حال انجام هستند، حداقل ۲۵ تا ۳۰درصد کاهش وزن دارند و یک فاصله بین درمان طبی و جراحی داشتیم. با ورود داروهای نسل جدید، مطالعات نشان داد که این داروها هم می‌توانند ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش وزن داشته باشند که از این منظر تنه به درمان‌های جراحی می‌زنند.

نگرانی از سرطان‌زایی؟

استاد غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر این که درمان طبی با این داروها باید از مسیر خودش برود و شناخت کافی از اثرات دارو به بیمار داده شود، بیان کرد: برخی این داروهای درمان چاقی را سرطان‌زا عنوان می‌کنند که مطالعات نشان داده تنها در دو حالت مصرف این محصولات ممنوع است؛ تومورهای نادر تیروئید که ۴ درصد تومورهای تیروئید را تشکیل می‌دهند و یک بیماری ارثی نادر دیگر. در سایر موارد هیچ ممنوعیتی برای مصرف وجود ندارد. البته باید تاکید کنم که این مطلب تا همین لحظه است و این که در آینده چه تغییراتی داشته باشیم، وجود ندارد.

استقامتی درباره اثربخشی اسپارتینا هم بیان کرد: این داروها اشتها را کم می‌کنند که عامل کاهش وزن است. اثرات درمانی در دیابت هم دارد و می‌تواند معدل سه ماهه قند خون را تا بیش از ۲ درصد کاهش دهد. به نحوی که برخی بیماران بعد از مصرف این دارو دیگر نیازی به داروهای دیگر دیابت ندارند یا حتی کاهش دوز مصرفی خواهند داشت. البته مصرف آن به همه افراد توصیه نمی‌شود و فرد باید BMI بالا داشته باشد. افرادی که به هر دلیلی چاقی موضعی دارند یا از وزن خود راضی نیستند، مورد استفاده علمی از این دارو نیستند و نباید بی‌دلیل آن را استفاده کنند. توصیه مهم این است که تجویز پزشک داشته باشند، دارو را از طریق داروخانه‌ها تهیه کنند و در صورت بروز عوارض توصیه‌های لازم را از پزشک بگیرند.

البته به گفته رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی درباره همین دارو هم نباید تبلیغ بیش از حد کرد و تنها آگاهی و اطلاع‌رسانی ضرورت دارد، چون باید با رعایت اصول علمی از سوی پزشک تجویز شود.

۳ عملکرد داروی نسل جدید درمان دیابت و چاقی

به گفته این متخصص، داروی مونجارو که مشابه آن هم اکنون در ایران تولید شده، در ۲۰۲۲ میلادی برای درمان دیابت نوع ۲، در ۲۰۲۳ تاییدیه کاهش وزن و اکنون هم تاییدیه رفع اختلال وقفه تنفسی در خواب را از FDA آمریکا گرفته است. مصرف آن هم از دوز کم شروع و به تدریج افزایش پیدا می‌کند. نکته مهم هم این که درمان کوتاه‌مدت دو تا سه ماهه کافی نیست و بیمار باید حداقل یک تا ۱.۵ سال دوره درمانی با این داروها را طی کند. رژیم غذایی مناسب و فعالیت فیزیکی هم به بیمار توصیه می‌شود چون افرادی که ورزش می‌کنند و سبک زندگی مناسب دارند هم با مصرف این داروها ۲۰ درصد کاهش وزن بیشتر را داشتند.

استقامتی در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره عوارض این دارو و نگرانی‌هایی که در سطح جهانی نسبت به مونجارو شکل گرفته، بیان کرد: در حال حاضر چیزی که می‌دانیم در همین حد است و به همین دلیل توصیه می‌شود که بدون نظارت و تخت تاثیر تبلیغات دارو را مصرف نشود. هیچ کسی هم ادعا نکرده این داروهای درمان لاغری عوارض ندارند، چون به هر صورت داروها علاوه بر فواید، عوارض و اثرات جانبی هم دارند، برآیند اثربخشی این داروها مثبت است اما نباید با سوءمصرف همراه باشد.

او همچنین درباره ادعایی که این داروها باعث تحلیل رفتن عضلات بدن هستند هم توضیح داد: در ماه‌های اول بیشتر بافت چربی کاهش پیدا می‌کند، اما در ادامه ممکن است بافت عضلانی را هم کاهش دهد. به همین دلیل تاکید بر مصرف پروتئین و ورزش به میزان کافی است.

استقامتی درباره گروه هدف این داروها هم بیان کرد: این داروها در گذشته بیشتر مصارف زیبایی داشته و کسانی استفاده می‌کردند که به هر دلیلی از وزن خود رضایت نداشتند، به همین دلیل پرداخت از جیب بیماران بسیار بوده است. اما امروز این نگاه وجود ندارد و چاقی به عنوان یک بیماری در نظر گرفته شده که این محصولات داروی درمانی آنها باشند.

رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی درباره گروه‌های هدف این دارو هم بیان کرد: تمام گروه‌های سنی به جز کودکان می‌توانند از این دارو استفاده کنند. مطالعات درباره کودکان انجام نشده اما با توجه به رشد صعودی چاقی در کودکان باید در این زمینه هم مطالعات تکمیل شود. شاید بتوانیم این دارو را برای گروه سنی کودکان هم استفاده و عادات غذایی کودکان و نوجوانان را اصلاح کنیم.

درمان همراه با تغذیه و ورزش

دکتر ساغر براتی، متخصص داروساز بالینی هم درباره تفاوت این دارو با برند خارجی مطرح دیگر در سطح دنیا، یعنی اوزمپیک هم بیان کرد: تیرزپاتاید تنها دارویی است که با دو مکانیزم در کنترل چاقی کار می‌کند اما داروی اوزمپیک یک مکانیزم دارد. نتایج مطالعات نشان داده که تیرزپاتاید در کاهش وزن دور کمر را ۲۰ سانتی‌متر کاهش می‌دهد و این عدد در اوزمپیک ۱۳ سانتی‌متر بود.

او تاکید کرد: افرادی که تحت درمان با داروی اسپارتینا قرار می‌گیرند باید رژیم غذایی با پروتئین کافی را داشته باشند و ورزش را هم مد نظر قرار دهند. این دارو علاوه بر کاهش وزن و کاهش قند خون می‌تواند به کاهش فشار خون، بهبود پروفایل چربی خون و کاهش مقاومت به انسولین هم موثر باشد.

خشایار روشن ضمیر، معاون تحقیق و توسعه شرکت سیناژن؛ سازنده آمپول ایرانی درمان چاقی بیان کرد: این دارو در تنها خط تولید دارای تاییدیه اتحادیه اروپا تولید می‌شود و دومین محصول بعد از مونجاروست که به همان ویژگی به بازار عرضه شده است. پیش‌تر داروی مونجارو به شکل قاچاق در دسترس بود و نگرانی‌هایی از عدم رعایت زنجیره سرد این دارو وجود داشت اما اکنون این محصول با یک پنجم قیمتی که در دنیا دارد به شکل قانونی و رسمی در دسترس است.

او درباره قیمت این دارو هم بیان کرد: برای دوره یک ماهه چیزی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون قیمت‌گذاری شده است.