حساب‌های بانکی اجاره‌ای، خط قرمز بانک مرکزی

به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از بانک مرکزی، علیرضا غفاری هدف از اجرای این طرح را کاهش تعداد حساب‌های سپرده بانکی از حدود ۶۵۰ میلیون به ۳۰۰ میلیون حساب در مدت تقریبی دو سال دانست و اظهار کرد: این اقدام نه تنها به ساماندهی وضعیت بانکی کمک می‌کند، بلکه ریسک‌های قانونی و مالی متوجه افراد را نیز کاهش خواهد داد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر هر شخص حقیقی ایرانی بالای ۱۸ سال به طور متوسط حدود ۱۰ حساب سپرده بانکی دارد که بسیاری از آن‌ها بلااستفاده مانده‌اند، افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر فرد حداکثر از دو یا سه حساب خود به طور مداوم استفاده می‌کند و مابقی حساب‌ها در شبکه بانکی بلااستفاده باقی می‌مانند. این امر چالش‌های متعددی را به دنبال دارد.

معاون اداره مبارزه با پول‌شویی بانک مرکزی، یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها را «ریسک‌های قانونی» دانست و تصریح کرد: ریسک‌های قانونی، صاحبان این حساب‌ها را در آینده در معرض مشکلات احتمالی قرار می‌دهد. به عنوان نمونه، در پرونده‌های قضائی مختلف، مشاهده شده که برخی افراد اظهار داشته‌اند حساب‌های سپرده‌شان مورد سوءاستفاده قرار گرفته و جرایمی به نام آن‌ها ثبت شده است، در حالی که خود از این موضوع بی‌اطلاع بوده‌اند.

غفاری خاطرنشان کرد: در مواردی همچون جنگ تحمیلی اخیر، در تأمین مالی تروریسم یا فعالیت‌های مجرمانه از حساب‌های افراد بی‌اطلاع، سوءاستفاده شده است. همچنین برخی افراد به دلیل حس انسان‌دوستی، حساب‌های خود را در اختیار دیگران، به‌ویژه اتباع خارجی غیرمجاز، قرار می‌دهند، غافل از اینکه ممکن است از این حساب‌ها برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده شود و تبعات حقوقی جدی برای صاحب حساب به همراه داشته باشد.

درخواست بانک مرکزی برای اجاره ندادن حساب بانکی

وی در ادامه تاکید کرد: در سال‌های اخیر، بانک مرکزی از طریق شبکه بانکی به دفعات از عموم مردم درخواست کرده در صورتی که به یک حساب سپرده نیازی ندارند و از آن استفاده‌ای نمی‌کنند، حساب‌را مورد ساماندهی قرار دهند و درخواست بستن حساب را به بانک خود ارائه دهند. ولی تاکنون توفیق چندانی در این زمینه ایجاد نشده و در حال حاضر هر شخص حقیقی ایرانی حدود ۱۰ حساب سپرده بانکی دارد که از بسیاری از آنها استفاده نمی‌شود.

معاون اداره مبارزه با پول‌شویی بانک مرکزی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد حساب‌های سپرده بانکی فعال نزد شبکه بانکی حدود ۶۵۰ میلیون حساب سپرده است. البته منظور حساب‌های سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار یا کوتاه‌مدت ویژه نیست. بلکه منظور حساب‌هایی است که قابلیت دریافت و پرداخت‌های متعددی دارند و می‌توانند برای مردم آثار سویی داشته باشند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در پاسخ به این چالش‌ها، بانک مرکزی تلاش‌هایی را آغاز کرده است. از سال ۱۳۹۶ به شبکه بانکی ابلاغ شد که هر فرد می‌تواند در هر بانک از هر نوع حساب فقط یک حساب سپرده داشته باشد. در سال ۱۴۰۲ نیز مجموع حساب‌های هر شخص در کل شبکه بانکی محدود شد. با این حال با توجه به ریسک‌ها، آثار و تبعات سویی که از حیث جرایمی مانند پول‌شویی، اخلال در بازارهای تحت نظارت بانک مرکزی و همچنین سایر بازارها وجود دارد، مشاهده می‌شود که از حساب‌های سپرده عموم مردم سوءاستفاده می‌شود.

اجاره حساب‌های بانکی و تبعات آن

غفاری یکی دیگر از معضلات جدی که در پرونده‌های قضائی مشاهده می‌شود را «اجاره حساب‌های بانکی» دانست و تاکید کرد: در این شیوه، افراد با دریافت مبالغی اندک، حساب‌های خود و حتی سیم‌کارت‌شان را برای انجام تراکنش‌های غیرحضوری در اختیار مجرمان قرار می‌دهند. این کار باعث می‌شود مجرمان بتوانند بدون گذاشتن هیچ اثری از خود، جرایم مالی را پیش ببرند و تمامی مسئولیت‌های قانونی و خسارات ناشی از آن متوجه صاحب حساب اصلی شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اجاره حساب‌ها به ویژه در ایام جنگ تحمیلی و ایام بی‌نظمی بازارها، به منظور پنهان کردن رد پول و معاملات مجرمانه افزایش می‌یابد. برنامه جدید بانک مرکزی برای بستن حساب‌های مازاد، راهکاری برای مقابله با این معضل نیز محسوب می‌شود و به افراد کمک می‌کند تا از افتادن در چنین دام‌هایی جلوگیری کنند.