تقاضای جهانی نفت و گاز تا ۲۰۵۰ رشد می‌کند

به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از رویترز، در گزارشی که روز چهارشنبه منتشر شد، آژانس بین‌المللی انرژی IEA با بازبینی چشم‌انداز انرژی جهان تحت سناریوی «سیاست‌های جاری» (Current Policies Scenario)، پیش‌بینی کرده است که تقاضای جهانی نفت تا میانه قرن به میزان قابل توجهی رشد کند. در این سناریو تقاضای نفت به حدود ۱۱۳ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۵۰ خواهد رسید، افزایشی نزدیک به ۱۳ درصد نسبت به سطح کنونی. همچنین IEA تخمین می‌زند که مصرف انرژی جهانی (شامل همه منابع) تا سال ۲۰۳۵ حدود ۱۵ درصد افزایش (معادل حدود ۹۰ اگزاجول) پیدا کند.

چرا این پیش‌بینی مهم است؟

اول، این تغییر در پیش‌بینی IEA نشان می‌دهد که مسیر انتقال از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر شاید کندتر از انتظارات قبلی خواهد بود. پیش‌تر این نهاد بر اوج گرفتن سریع تقاضای نفت و نیاز کمتر به سرمایه‌گذاری جدید تأکید داشت، این گزارش آشکار می‌کند که تحقق اهداف بین‌المللی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (از جمله محدود کردن افزایش دمای جهانی به زیر ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد) در صورتی که به‌صرف به سیاست‌های جاری بسنده شود، بسیار سخت خواهد بود.

چه عواملی این افزایش تقاضا را توضیح می‌دهند؟

گزارش IEA اشاره می‌کند که سناریوی استفاده‌شده فقط «سیاست‌های موجود» را لحاظ می‌کند و نه اهداف اعلام‌شده اقلیمی. به بیان دیگر، فرض می‌شود که کشورها اقدام جدید قابل‌توجهی برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی انجام ندهند، به‌علاوه رشد تقاضا برای گاز طبیعی مایع (LNG) نیز چشمگیر پیش‌بینی شده است؛ ظرفیت صادرات LNG قرار است تا سال ۲۰۳۰ به میزان حدود ۳۰۰ میلیارد مترمکعب در سال افزایش یابد که معادل رشد ۵۰ درصدی است.

پیامدها و چالش‌ها

از دیدگاه سیاست‌گذاری و اقتصاد انرژی، این پیش‌بینی معانی مهمی دارد؛ تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی ممکن است با دوره طولانی‌تر تقاضا روبه‌رو شوند و این امر سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز را جذاب‌تر می‌کند، از سوی دیگر برای کشورهای خواهان کاهش انتشار، این بدان معناست که باید ابتکارات بسیار سریع‌تر و گسترده‌تری نسبت به حال اجرا کنند تا مسیر به سوی «خنثی‌سازی انتشار» (net‑zero) عملی شود، بازار نفت و گاز نیز ممکن است با فشار بیشتری روبه‌رو شود: اگر عرضه رشد کند در حالی که تحول سبز سریع‌تر نشده باشد، زمینه برای نوسانات قیمت فراهم می‌شود.

ایران و منطقه خلیج فارس

برای کشورهایی همچون ایران که اقتصادشان به نفت و گاز وابسته است، این گزارش یک فرصت محسوب می‌شود. ادامه رشد تقاضا می‌تواند درآمدهای انرژی را برای دهه‌های آینده تضمین کند؛ اما از سوی دیگر افزایش فشار بین‌المللی برای هماهنگ شدن با الزامات اقلیمی، می‌تواند هزینه‌های تولید را افزایش دهد.

در منطقه خلیج فارس نیز موضوع امنیت انرژی، رشد صنایع پایین‌دستی گاز و تبدیل شدن به صادرکننده LNG، نقش بیشتری خواهد یافت. نکاتی که باید در نظر داشت این است که این پیش‌بینی یک «برآورد» تحت سناریوی مشخص است، IEA خود تأکید کرده است که سناریوها «نتایج محتمل» هستند نه پیش‌بینی نهایی. اگر سیاست‌های جدید و جدی اقلیمی اجرا شود، مسیر متفاوت خواهد بود و ممکن است تقاضا زودتر از این کاهش پیدا کند، یا رشد کمتری داشته باشد، با این حال سهم نفت و گاز در ترکیب انرژی جهان همچنان بالا خواهد بود؛ حتی اگر رشد منابع تجدیدپذیر شتاب یابد.