بورس انرژی میزبان نوآوری با عرضه گازوئیل در رینگ داخلی

به گزارش اطلاعات نیوز، گازوئیل یکی از مهمترین فرآورده‌های نفتی است که نقش کلیدی در اقتصاد و صنعت ایران دارد، به ویژه به عنوان سوخت اصلی نیروگاههای برق حرارتی و صنایع بزرگ. مدیریت بهینه و شفافیت در عرضه و قیمت گذاری این سوخت حیاتی، یکی از چالش‌های اساسی بازار انرژی کشور است. در این راستا، برای نخستین بار در تاریخ بورس انرژی ایران، معامله گازوئیل در رینگ داخلی بازار هیدروکربوری صورت گرفت؛ رویدادی که نشانه‌اش از تحولات بزرگ در ساختار تأمین و توزیع این فرآورده مهم به شمار می‌آید.

زمینه و ضرورت عرضه گازوئیل در بورس انرژی

ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای منابع غنی نفت و گاز، نیازمند سامانه‌های توزیع و تأمین سوختی است که با شفافیت و عدالت، نیاز صنایع و نیروگاه‌ها را برآورده سازد. کمبود و ناترازی گازوئیل یکی از معضلات ساختاری این بخش است که علاوه بر ایجاد اختلال در تولید برق و فعالیت‌های صنعتی، باعث شکل‌گیری بازار غیررسمی و قاچاق گسترده این سوخت شده است. بر اساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، قاچاق سوخت سالانه میلیاردها دلار خسارت اقتصادی به کشور وارد می‌کند که بخش قابل توجهی از آن مربوط به گازوئیل است. عرضه گازوئیل در رینگ داخلی بورس انرژی فرصتی برای مقابله با این آسیب‌ها و ایجاد بازاری شفاف و قانونی فراهم کرده است.

در روز چهارشنبه بیست و دوم مرداد ۱۴۰۴، برای اولین بار، معامله گازوئیل در رینگ داخلی بازار هیدروکربوری بورس انرژی ایران انجام شد. این معامله با حجم حدود ۳۰ هزار لیتر و قیمت هر لیتر ۳۷۰ هزار ریال به ارزش بیش از ۱۰ میلیارد و ۷۳۰ میلیون ریال به ثبت رسید. این عرضه از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و با مجوز شرکت ملی پالایش و پخش اجرایی شده است. هدف اصلی این عرضه، تأمین نیاز مازاد صنایع و معادن کشور و ایجاد امکان خرید مستقیم فیزیکی گازوئیل در بستری شفاف و منظم بود.

سازوکار بورس انرژی و مزایای عرضه گازوئیل در آن

بورس انرژی ایران با بهره‌گیری از سامانه معاملات مدرن و سامانه ثامن، امکان ثبت و رصد دقیق معاملات را فراهم آورده است؛ این شفافیت در فرآیند به طور کامل باعث جلوگیری از قاچاق و تخلفات احتمالی می‌شود. دیگر مزایای مهم این روش عبارتند از:

-قیمتگذاری منصفانه و رقابتی که با توجه به عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد

-تسهیل دسترسی صنایع و معادن به منابع انرژی مورد نیاز با شرایط پایدار و قابل پیش‌بینی

-ایجاد امنیت و عدالت در توزیع حامل‌های انرژی

-بهبود تأمین مالی شرکت‌های پالایش و پخش با توجه به شفافیت و سرعت معاملات

-کاهش نوسان‌ها و بی ثباتی‌های بازار سوخت

تأثیر عرضه گازوئیل در بورس بر مقابله با قاچاق سوخت

قاچاق سوخت، به ویژه گازوئیل، یکی از مشکلات مزمن اقتصاد ایران است که باعث از دست رفتن منابع مالی عظیم و ناترازی انرژی شده است. عرضه گازوئیل در بورس انرژی با ثبت کامل و دقیق معاملات، کاهش فرایندهای غیرشفاف را به دنبال دارد و به طور جدی کمک می‌کند تا سودجویان نتوانند با استفاده از خلاءهای بازار، گازوئیل را به صورت غیرقانونی معامله و خارج کنند.

از ابتدای سال ۱۳۹۴ تا پایان سال ۱۴۰۳، بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گازوئیل در رینگ بین‌المللی بورس انرژی ایران معامله شده است که ارزشی بالغ بر یک میلیارد و ۱۳۲ میلیون دلار ایجاد کرده است. علاوه بر آن، معاملات گازوئیل بیش از ۱۲ میلیون دلار مازاد رقابت را به همراه داشته است. به عنوان نمونه، در سال گذشته شرکت پالایش نفت آبادان موفق به فروش ۱۰۵ هزار تن گازوئیل در رینگ بین‌الملل بورس انرژی شد که ارزشی بیش از ۶۴ میلیون دلار داشت.

ورود اوراق گواهی صرفه‌جویی گازوئیل به بورس انرژی

طبق خبرهای منتشر شده، اوراق گواهی صرفه‌جویی گازوئیل نیز در بورس انرژی پذیرش شده و قرار است از نیمه نخست شهریور ۱۴۰۴ وارد مرحله عرضه گردد. این اوراق با هدف تشویق مصرف بهینه گازوئیل و کاهش مصرف در صنایع مختلف، گامی مؤثر در راستای مدیریت تقاضای سوخت و بهینه‌سازی مصرف محسوب می‌شوند.

بازگشت و ادامه عرضه گازوئیل در بورس انرژی، نه تنها به تعادل بازار و افزایش شفافیت کمک می‌کند، بلکه اثرات مثبتی بر تأمین پایدار انرژی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی دارد. کنترل قاچاق و ایجاد بازار منظم انگیزه لازم را به صنایع برای مصرف بهینه سوخت و استفاده از فناوری‌های نوین می‌دهد و این امر به نفع توسعه پایدار اقتصاد کشور است.

به گزارش ایمنا، معامله گازوئیل برای نخستین بار در رینگ داخلی بورس انرژی ایران، نقطه عطفی در مسیر اصلاح بازار سوخت کشور است. این اقدام با هدف ایجاد شفافیت، مقابله مؤثر با قاچاق گسترده و تأمین نیاز مازاد صنایع در بستری امن و منسجم انجام شده است.

بدیهی است موفقیت این مدل به تداوم عرضه، بسط و تقویت ظرفیت‌های عملیاتی بورس انرژی، آموزش جامع فعالان بازار و نظارت دقیق مرتبط است. با توجه به مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی چنین تحولی، انتظار می‌رود این گام نویدبخش، نمونه‌ای موفق برای سایر فرآورده‌های نفتی و حامل‌های انرژی باشد و در نهایت به توسعه بازار انرژی شفاف و کارآمد در ایران بیانجامد.