برای سلامت بانوان چه کار کرده‌اید؟
نرگس خانعلی زاده – ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| در هفته ملی سلامت بانوان، اقدامات نسبتاً خوبی برای ارتقاء سطح سلامت جامعه بانوان، به‌ویژه از طریق تسهیل دسترسی به خدمات غربالگری مانند...
نرگس خانعلی زاده – ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| در هفته ملی سلامت بانوان، اقدامات نسبتاً خوبی برای ارتقاء سطح سلامت جامعه بانوان، به‌ویژه از طریق تسهیل دسترسی به خدمات غربالگری مانند ماموگرافی رایگان، به انجام رسید؛ اقداماتی که نشان‌دهنده افزایش توجه به حوزه سلامت زنان است.
با این حال، نهدفی که محقق نمی‌شود مگر با تداوم آگاه‌سازی عمومی از طریق آموزش‌های جامع و مداوم و در مرحله بعد، پذیرش مسئولیت فعالانه توسط خود بانوان که سلامت فردی خود را در اولویت قرار بدهند.
آن‌وقت است که می‌توانیم بگوییم روزشمار هفته ملی سلامت بانوان، تاثیرگذار بوده است؛ اما در هفته‌سلامت بانوانی که گذشت، چه اقدامات مفیدی برای افزایش آگاهی و سلامت بانوان انجام شد؟
ماموگرافی رایگان در سراسر کشور
ماموگرافی، نوعی تصویربرداری پزشکی با استفاده از اشعه ایکس با دوز پایین است که برای بررسی بافت پستان استفاده می‌شود. اصلی‌ترین هدف آن، تشخیص زودهنگام سرطان پستان است.
مهم‌ترین فایده ماموگرافی، توانایی آن در تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه است؛ یعنی قبل از اینکه توده‌ها به اندازه‌ای بزرگ شوند که توسط خود فرد یا پزشک احساس شوند. اما چرا توصیه به انجام ماموگرافی در سال‌های اخیر، به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است؟
با تشخیص زودهنگام، نرخ بقای پنج ساله برای سرطان پستان به شدت افزایش می‌یابد و به بیش از ۹۰ درصد می‌رسد؛ در واقع، ماموگرافی منظم شانس زنده ماندن فرد در صورت ابتلا به سرطان پستان را به شکل قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
برای همین است که طرح‌هایی مانند انجام رایگان ماموگرافی در هفته سلامت بانوان ایران در سراسر کشور، بسیار ارزشمند است؛ چرا که از یک طرف دسترسی به این آزمایش را برای همه زنان، صرف نظر از وضعیت مالی، فراهم می‌کند؛ به خصوص برای گروه‌هایی که توان مالی کمتری برای پرداخت هزینه ماموگرافی دارند و از طرف دیگر، به مردم یادآوری می‌کند که پیشگیری و تشخیص زودهنگام چقدر مهم است و انجام منظم چکاپ‌ها را به یک هنجار اجتماعی تبدیل می‌کند.
فراموش نکنیم که با تشخیص بیماری در مراحل اولیه، نیاز به درمان‌های پرهزینه و پیچیده در مراحل پیشرفته کاهش می‌یابد و بار کمتری بر دوش سیستم درمانی کشور خواهد بود.
برنامه آموزشی پیشگیری از سرطان در کیش
طبیعتا برنامه‌های آموزشی در زمینه پیشگیری از سرطان به ویژه سرطان‌های شایع برای بانوان، به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در سلامت جامعه عمل می‌کنند و تأثیرات چندوجهی و عمیقی دارند. در راس آن‌ها، شناسایی عوامل خطر است؛ اینکه کدام رفتارها مانند سیگار کشیدن، رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت بدنی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا آفتاب و … ریسک ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.
ضمن اینکه آموزش و آگاهی‌بخشی، افراد را آگاه می‌کند تا در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در بدن خود مانند توده‌های جدید، تغییر در خال‌ها، خونریزی‌های غیرعادی، فوراً برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند. برای همین است که در هفته سلامت بانوان، این قبیل برنامه‌های آموزشی در شهرهای مختلف از جمله شهر کیش برای بانوان کیشوند، برگزار شد. در این برنامه آموزشی با عنوان سرطان‌های شایع زنان، کارشناسان مرکز بهداشت کیش، در حسینیه کرمانشاهان، انواع سرطان‌های شایع زنان را برای شرکت‌کنندگان تشریح و بر نقش حیاتی غربالگری تأکید کردند.
هفته سلامت در بیمارستان مهدیه تهران
مرکز مهدیه در هفته سلامت بانوان، برنامه‌های روزانه‌ای تدارک دیده بود که پای ثابت برنامه هر روزه آن، غربالگری فشار خون و قند خون بود؛ برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مادران با عناوینی مانند مراقبت از نوزاد، تغذیه، خواب، بهداشت روان، غربالگری و معاینه رایگان سینه، مراقبت بهداشتی دهان و دندان در زنان، برگزاری همایش سلامت جهت دانش آموزان دبیرستان دخترانه با موضوع دخانیات و سلامت زنان، همایش مراقبتهای بارداری وپس از زایمان و آشنایی با زایمان بی درد، مشاوره روان بانوان از جمله سلامت روان در بحران و تهدیدها و فرصت های فضای مجازی و رسانه ها بر سلامت زنان در بحران و … بخشی از برنامه‌های اجرایی‌شده در این مرکز برای بانوان مراجعه‌کننده بود. برنامه‌های ارزشمندی که طبیعتا حضور در هرکدام از آن‌ها، می‌تواند قدمی هرچند کوچک در جهت بهبود کیفیت سلامت بانوان جامعه، محسوب شود.
طرح‌های غربالگری زنان در مراکز بهداشتی لرستان
لرستان هم در برنامه‌های اجرایی شده در هفته ملی سلامت بانوان، جایگاه قابل توجهی داشته است؛ چنانکه مجموعه‌ای از فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و مراقبتی در سطح شهرستان انجام شد. برای مثال، تیم‌های سلامت مستقر در مراکز شهری و روستایی شهرستان خرم‌آباد در هفته گذشته، خدمات غربالگری فشارخون، دیابت، سلامت باروری و مشاوره‌های روان‌شناختی را به‌صورت رایگان به بانوان ارائه دادند.
ضمن اینکه در اجرای این برنامه‌ها، داوطلبان سلامت محله‌ای و رابطان بهداشتی هم نقش فعالی دارند و پیام‌های آموزشی را در سطح خانواده‌ها و جوامع محلی منتقل کرده‌اند. علاوه بر آن، چندین نشست تخصصی با محوریت سلامت زنان و نقش آنان در تاب‌آوری اجتماعی نیز برگزار شد که در شرایط امروز جامعه، توجه به این موضوع، نشان از توجه به سلامت روان بانوان آن جامعه دارد.