با این مدیران شهری امیدی به رفع آلودگی هوا نداشته باشید

داوود مختاریانی – روزنامه اطلاعات| تهران از دیرباز به عنوان شهری پر ترافیک  شهرت جهانی یافته  و چند سالی است که آلودگی هوا هم به آن اضافه شده است. یکی از مشکلات اساسی این شهر آن است که به نسبت جمعیت، حمل و نقل عمومی توسعه نیافته است؛ لیکن  در صورت توسعه حمل و نقل عمومی با سوخت فسیلی هم  آلودگی هوا باتوجه به موقعیت خاص جغرافیایی این شهر و برخی دخالت های انسانی غیرکارشناسی افزایش خواهد یافت .

به این ترتیب به نظر کارشناسان ، برای رفع از این معضل دیرینه ، باید  توسعه ناوگان  برقی دردستور قرارگیرد که البته هم  گران است و هم  نیاز به زیرساخت های ویژه دارد.اما راه چاره ای جز این وجود دارد ؟ایا مسئولان به این راهکار اندیشیده اند؟    در این باره   با مهندس سید جعفر تشکری هاشمی عضو شورای اسلامی شهر تهران و رئیس کمیسیون حمل و نقل و عمران این شورا گفتگویی  کرده ایم و به بررسی دلایل عدم  توفیق   مدیریت شهری برای رفع مشکل ترافیک و آلودگی هواپرداخته ایم    .

وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی تهران در حوزه های مختلف چگونه است و تا رسیدن به نقطه مطلوب چقدر فاصله داریم؟

تشکری هاشمی : اگر بخواهیم راجع به حمل‌ونقل تهران صحبت کنیم ابتدا باید در مورد قوانین بالادستی بپردازیم .مطابق قانون    در شهر تهران باید ۷۵  درصد  سفر مردم با حمل‌ونقل عمومی باشد که به تفکیک ۳۰   درصد سهم  متروو ۲۵ سهم ناوگان  اتوبوسرانی  است.

اما واقعیت این است که  اکنون     ۸.۵ درصد سفرها با مترو و ۴.۵ درصد   سهم اتوبوس است که نشان می دهد تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.

چرا با وجود اینکه در حوزه حمل و نقل عمومی  اقدامات زیادی شده است، باز هم آمار با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد؟

تشکری هاشمی :اگر بگوییم در توسعه حمل‌ونقل عمومی اقدامی نشده است منصفانه نیست. در طول ۴ سال و اندی که از عمر مدیریت جدید شهری می گذرد اقداماتی برای تکمیل و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی شده است ،ولی «کار انجام دادن» با « کار درست انجام دادن» تفاوت زیادی دارد.

در برنامه‌ چهارساله چهارم حمل‌ ونقل شهری پیش‌بینی کرده بودیم که ۳۰۰ هزاردستگاه  موتورسیکلت بنزینی که منبع بزرگ آلودگی هوا هستند تبدیل به برقی شوند، ولی متأسفانه در این بخش هیچ توفیقی نداشتیم.

شهرهای بزرگ دنیا همین مسیر را طی کرده اند و با توسعه دوچرخه، اسکوتر و به ویژه موتوربرقی توانسته اند آلودگی هوا را کنترل کنند زیرا برقی سازی موتورها هزینه کم و بازدهی بالایی دارد.

 یعنی  برقی سازی اتوبوس های شهری توسط شهرداری دستاورد مهمی محسوب نمی شود؟

 تشکری هاشمی :یک اتوبوس ۴۰۰ کیلووات برق مصرف می کند که معادل ۴۰۰ دستگاه موتورسیکلت برقی است. حال اگر۴۰۰ موتور برقی داشته باشیم بهتر است یا یک اتوبوس برقی؟

ما باید الگوهای جدید را در مدیریت شهر به کار ببریم. طبق مطالعات انجام شده ،با نوسازی ناوگان حمل و نقل فعلی ،نهایت ۱۰ درصد آلودگی هوا کاهش می‌یابد. اگر در شرایط فعلی برقی شدن اتوبوس ها چاره کار است، تعداد اتوبوس های برقی که فعال هستند، باید تاثیری هرچند اندک در کاهش آلودگی هوا گذاشته باشند. آیا طبق آمار، ذره ای از آلودگی هوای تهران کاسته شده است؟

منظور شما این است که نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی فایده ندارد؟

تشکری هاشمی :خیر. اتفاقا نوسازی ناوگان ضروری است.در حال حاضرحدود ۵۰ هزار تاکسی فرسوده داریم که باید نو بشوند، ولی در کنارش باید به تدریج موتور برقی و اسکوتر را هم به شبکه حمل و نقل اضافه کنیم.

متاسفانه در حالی که  این تعداد تاکسی فرسوده داریم و باید نوسازی شوند، تاکسی برقی وارد می کنیم! چرا به جای   تاکسی های برقی، موتوربرقی ، دوچرخه برقی و اسکوتر خریداری نکردند و همزمان ناوگان تاکسیرانی   نوسازی  نشد؟

توسعه دوچرخه‌ و موتور برقی در تمامی نقاط  دنیا تجربه شده و موفق بوده است و باید اولویت داشته باشد، ولی در مدیریت شهری تهران، اتوبوس و تاکسی برقی که به مراتب هزینه بیشتر و بازدهی  کمتر نسبت به موتور و اسکوتر دارند اولویت یافته اند.

شاید دلیلش این باشد که ممکن است مردم از موتور و دوچرخه برقی استقبال نکنند.

تشکری هاشمی :وقتی شرایط   برای مردم نشود ،استقبال نمی‌کنند. فرض کنید قیمت یک دوچرخه برقی ۱۰ میلیون تومان باشد. اگر      صدهزار دوچرخه  که هزینه ان   یک همت می شود را وارد کنیم   واقساطی و بدون سود  به مردم واگذار کنیم، از  آن    استقبال نمی شود؟

شهرداری این رقم را هزینه نمی کند، ولی در عوض   پل کوچکی در یکی از مناطق تهران با هزینه کرد ۱۷۰۰ میلیارد ساخت تا کمی بار ترافیک کم شود .

چطور   حاضریم برای  کاهش ترافیک یک منطقه بسیار کوچک   شهر  ۱۷۰۰ میلیارد تومان هزینه ‌کنیم ،ولی حاضر نیستیم برای پروژه‌ای که با نصف این مبلغ، حمل و نقل شهر را متحول می‌کند هزینه ‌کنیم؟ ضمن اینکه پول دوچرخه ها هم طی چند ماه بر می گردد.

به نظر می رسد این پیشنهاد خیلی پیچیده نیست و منطقی و قابل اجر ا ست.

تشکری هاشمی :این مساله  به عدم شناخت مشکلات شهر از سوی مدیران شهری بر می گردد. امروز در مدیریت شهری نگاه بسته ای وجود دارد و محصول چنین نگاهی می‌شود تکروی!  نه از تجربه جهانی  بهره می گیرند و نه از نقطه نظرات صاحبنظران کمک گرفته می‌شود. متاسفانه حکمرانی نمایشی و اقداماتی که به جای حل مشکل مردم بیشتر خوراک رسانه‌ای دارد، بلای خانمانسوز مدیریت شهری شده است.

اگر حمل و نقل تهران به نقطه مطلوب برسد، چند درصد از آلودگی شهر کاهش می یابد و با توجه به بودجه شهرداری تهران چقدر زمان نیاز داریم تا به این نقطه مطلوب برسیم؟

تشکری هاشمی:  دقیقا ۱۰۰ در صد آلودگی هوا کاهش می یابد؛ولی    با این مدیران شهری که اکثراً   دانش کمی در اداره شهر   دار  ند و تغییرات مکرر مدیریتی در رأس مدیریت شهری، امکان محاسبه زمان رسیدن به نقطه مطلوب وجود ندارد .

در گذشته شهرداری تهران به اندازه دو هیات  دولت ،مدیر با کفایت داشت که    بسیاری از آنها  اکنون در دولت  درمصدرکار  ند. چرا از آنها در خود شهرداری استفاده نشد؟

وقتی مدیری فقط دنبال تبلیغات و دیده شدن در فضای مجازی است، نمی‌تواند شهردار باکفایتی باشد.شهردار با کفایت کسی است که شهرسازی و ترافیک بفهمد و چالش های اجتماعی را درک کند.
نمی‌شود به کسی که سابقه مدیریتش در شهرداری صفر است  مسئولیت بدهید    و تصور کنید   کارها به خوبی پیش می‌رود. این باعث می‌شود پرسنل باتجربه و با استعداد ناامید  شوند وگرد ناامیدی در تمام بدنه شهرداری تهران پاشیده شود.

به نظر می‌رسد در حوزه حمل و نقل شهری استفاده از تکنولوژی نوین   توفیق قابل توجهی نداشته است.

تشکری هاشمی :یکی از ضعف‌های بزرگ شهرداری تهران در  حوزه IT ،ITS ، IOTو هر بحثی که به فناوری بر می‌گردد، است و دلیل آن دخالت‌هایی است که مدیریت‌های در سایه از بیرون مجموعه شهرداری دارند و از طرفی نگاه سطحی و غیرحرفه‌ای که در داخل شهرداری به این حوزه وجود دار د سبب شده است  نه فقط پیشرفتی نداشته باشیم، بلکه بیشتر ظرفیت‌های موجود شهرداری هم در این حوزه به جد آسیب ببیند.

مثلاً برای  سامانه «شهرزاد» که همان «تهران من» سابق است ، چقدر   هزینه شد ؟ چقدر تبلیغات کذب شد که شهرزاد سوپر اپلیکیشن است؟ امروز خروجی آن‌ را می‌بینم که هیچ اتفاقی نیفتاده است و حتی راننده های تاکسی هم با شهرزاد کرایه قبول نمی کنند.به نظر من شهرزاد نماد ناکارآمدی شهرداری تهران در حوزه IT  است.

از سرنوشت ۶۳۰ دستگاه ون تاکسی خریداری شده در سال ۱۴۰۲خبری دارید؟

تشکری هاشمی :شما در جلسه  شورای شهر که من فیلم ون ها را که در انبار طرشت با آن وضعیت اسفبار دپو شده بود، نشان دادم حضور داشتید. بعد از آن جلسه به جای اینکه اینکه ون‌ها را تحویل دهند، محل دپوی آنها را تغییر دادند.

ظاهراً تا کنون مدیران ذیربط در شهرداری، چندبار برای تحویل ون ها فراخوان داده اند، ولی متأسفانه با یکسری پیش شرط‌ ها و مزاحمت‌هایی که برای واگذاری آنها بود، تحویل ون‌ها را به تأخیر انداختند.از قضا به تازگی، شماری از متقاضیانی که چندین ماه پیش در مزایده شرکت کردند و  برنده شدند به من اطلاع دادند که هنوز بعد از ماه ها ون‌ها را تحویل نگرفته اند و مدام درخواست‌های عجیب و غریبی از طرف شهرداری مطرح می‌شود.  مگر می‌شود از سال ۱۴۰۲ تا اکنون که حدود ۳ سال گذشته است، این ماشین‌ها خاک بخورند و واگذار نشوند؟

به نظر می‌رسد قرار است با خسته کردن راننده‌ها و با این ادعا که متقاضی منصرف شد و … ون‌ها را با شیوه دیگری توزیع کنند و این نگرانی جدی است.