امام موسی صدر؛ نماد وحدت و مقاومت/ راز بزرگی که ۴۷ ساله شد

به گزارش اطلاعات نیوز، ۴۷ سال می‌گذرد؛ سال‌هایی که نام او همچون نوری در دل لبنان و قلب تاریخ منطقه می‌درخشد. امام سید موسی صدر، روحانی برجسته و نماد مقاومت، در سفری بی‌بازگشت به لیبی رفت و پس از آن، سرنوشتش در هاله‌ای از ابهام فرو رفت. با این حال، غیاب او نه خاموشی می‌آورد و نه فراموشی؛ او همچنان الگویی جاودانه از جهاد در راه حق، دفاع از محرومان و رهبری هوشمندانه است.

امام موسی صدر در سال ۱۹۲۸ در شهر مقدس قم به دنیا آمد؛ از خاندان علم و فضیلت. پدرش، آیت‌الله سید صدرالدین صدر، شاگرد و جانشین مؤسس حوزه علمیه قم بود و خود امام صدر، از محضر استادانی چون امام خمینی و دیگر بزرگان حوزه بهره برده بود. اما دانش او صرفاً در کتاب و درس خلاصه نشد؛ او از همان آغاز، به دنبال درک رنج مردم و یافتن راهی برای تغییر واقعیت‌های تلخ جامعه بود.

با پایان تحصیلات حوزوی و دانشگاهی، امام صدر راهی لبنان شد، سرزمینی که رنج محرومانش را از نزدیک دیده بود. او در این سرزمین، نه تنها از هویت مذهبی خود عبور کرد، بلکه خود را در میان همه محرومان و ستمدیدگان جا داد. او می‌دانست که تغییر جامعه لبنان، صبر و برنامه‌ریزی می‌خواهد، نه وعده‌های زودگذر.

مکتب امام صدر: عدالت و برابری برای همه

امام موسی صدر باور داشت که محرومیت هیچ رنگ و مذهبی نمی‌شناسد. او برای مبارزه با فرقه‌گرایی سیاسی و ساختن لبنانی بر پایه عدالت، آزادی و کرامت انسانی، جنبش محرومین را بنیان نهاد؛ جنبشی که امید را به دل همه محرومان لبنان بازگرداند و باعث شد که مردم از همه اقشار و مذاهب، به او دل بسپارند. او خود می‌گفت: «جنبش محرومین جنبشی است که هیچ فرد محروم یا منطقه محرومی در لبنان باقی نماند.»

با این رویکرد، امام صدر از هویت شیعی خود فراتر رفت و به نماد عدالت در کل امت اسلامی تبدیل شد. اقشار مختلف مردم، از هر فرقه و مذهب، برای مبارزه با رنج و ساختن میهنی عادلانه به او چشم دوختند. در سال ۱۹۷۴، با تأسیس جنبش محرومین، خطوط کلی پروژه سیاسی و اجتماعی امام صدر آشکار شد: دفاع از حقوق همه مظلومان لبنان، بی‌توجه به هویت مذهبی و قومی آن‌ها.

مقاومت و مبارزه با اشغالگران

امام صدر تنها رهبر عدالت اجتماعی نبود؛ او آموزگار مقاومت و پایداری نیز بود. او اسرائیل را نه تنها دشمن لبنان و فلسطین، بلکه دشمن کل بشریت و حتی دشمن خدا می‌دانست. گردان‌های مقاومت لبنان (امل) با رهبری او شکل گرفتند تا میهن از تجاوز مصون بماند و مردمانش از هر گونه اشغال و ستم محفوظ بمانند. امام صدر با صراحت می‌گفت: «ما اسرائیل را شر مطلق می‌دانیم و هیچکس در جهان بدتر از اسرائیل نیست. اگر اسرائیل و شیطان با هم بجنگند، ما در کنار شیطان خواهیم ایستاد.»

او آرمان خود را فراتر از مرزها می‌دید؛ آرمانی که مقاومت، عدالت و دفاع از همه مظلومان جهان را در بر می‌گرفت. این آرمان، شعله امید را در دل مردم محروم روشن نگه داشت و نشان داد که پایداری در برابر ستم، نه محدود به مرزهای جغرافیایی، بلکه حقی جهانی است.

تلاش برای پایان جنگ داخلی لبنان

سال ۱۹۷۵ جنگ داخلی لبنان آغاز شد؛ جنگی که امام صدر مدت‌ها نسبت به پیامدهای ویرانگر آن هشدار داده بود. او تحصن در مسجد الصفا را انتخاب کرد؛ نه برای سکونت، بلکه برای خاموش کردن شعله‌های خشونت. امام صدر می‌دانست که حفظ وحدت و جلوگیری از فروپاشی کشور، وظیفه‌ای دینی، ملی و میهنی است و هر کس که در این مسیر تلاش کند، در واقع خانه و حریم خود را حفظ کرده است. او بارها تأکید کرد: «خاموش کردن شعله‌های جنگ، یک وظیفه دینی، ملی و میهنی است.»

در دوران تحصن، او تلاش می‌کرد از طریق گفت‌وگو و آموزش، ملت لبنان را از چرخه خشونت نجات دهد. امام صدر می‌دانست که وحدت ملی، پیش‌شرط قدرت و استقلال کشور است و بدون آن، لبنان هرگز نمی‌تواند تهدیدهای خارجی و داخلی را دفع کند.

راز ناپدید شدن؛ مه‌ای که هرگز فرو نریخت

سال ۱۹۷۸، امام موسی صدر برای بررسی تحولات لبنان و نجات کشور، به سراغ سران کشورهای عربی رفت؛ از سوریه تا اردن، عربستان و الجزایر. در الجزایر به او توصیه شد که به لیبی سفر کند تا با رهبران این کشور در مورد اوضاع لبنان گفت‌وگو کند. او در ۲۵ آگوست ۱۹۷۸، به همراه دو همراه، راهی لیبی شد؛ اما این سفر، نقطه‌ای تاریک و پرابهام در تاریخ او گردید.

رسانه‌ها هیچ اثری از ورود او منتشر نکردند، تماس‌های معمول قطع شد و وعده‌ها و اخبار لیبی، همواره متناقض و بی‌اعتبار بود. حتی ادعا شد که او به ایتالیا رفته است، اما تحقیقات مستقل نشان داد که هرگز وارد خاک ایتالیا نشده است. چمدان‌ها دستکاری شده و هتل‌ها، میزبان جعلی بودند. تلاش‌ها برای روشن شدن سرنوشت او بی‌نتیجه ماند و تا امروز، راز ناپدید شدن امام صدر، همچنان پوشیده و رمزآلود باقی مانده است.

با این حال، این غیاب، نه خاموشی می‌آورد و نه فراموشی. میراث امام موسی صدر، همچنان زنده است؛ میراثی از مقاومت، عدالت، وحدت و دفاع از محرومان که هیچ قدرتی قادر به محو آن نیست. او به ما می‌آموزد که بزرگ‌ترین حضور گاهی در غیاب است و گاهی، رازها و ابهام‌ها، خود قوی‌ترین سند جاودانگی هستند.

امام موسی صدر؛ از تاریخ تا امروز

چهار دهه و اندی گذشته و هنوز نام او در لبنان و جهان اسلام الهام‌بخش است. مبارزه برای عدالت اجتماعی، دفاع از مظلومان، وحدت اقوام و مذاهب و مقاومت در برابر تجاوز، همگی درس‌هایی هستند که از زندگی و آرمان او می‌آموزیم. راز ناپدید شدن او، به جای اینکه سایه‌ای بر مسیرش افکند، همانند مه‌ای رازآلود، یاد و اثر او را جاودانه کرده است.

به گزارش ایمنا، امام موسی صدر امروز، نماد جهاد بی‌وقفه، امید در دل محرومان و پایبندی به آرمان‌های انسانی و الهی است؛ نمادی که حتی غیابش، چراغی روشن برای تاریخ و آیندگان باقی گذاشته است.