احیای نقدشوندگی و شفافیت، کلید بازگشت رونق به بازار سرمایه

به گزارش اطلاعات نیوز، ریزش‌های دنباله‌دار بورس در هفته‌های اخیر به چالش‌های خروج نقدینگی حقیقی، کاهش حجم معاملات و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه دامن زده است.

هفته گذشته شاخص کل بورس با افت سنگین ۴۳ هزار و ۱۸۲ واحدی، معادل ۱.۷۲ درصد، به سطح دو میلیون و ۴۶۶ هزار واحد سقوط کرد که این ریزش، پانزدهمین روز منفی بازار در مرداد بود؛ ماهی که تا کنون تنها یک روز مثبت در کارنامه دارد. در مجموع، شاخص کل از ابتدای مرداد تا ۲۲ مرداد، با ۱۵ روز منفی، ۳۷۷ هزار واحد کاهش یافته و به محدوده آذر سال گذشته بازگشته است.

شاخص کل که در بهار تا ۳ میلیون واحد صعود کرده بود، اکنون به کمتر از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رسیده، ارزش کل بازار از ۱۳ هزار همت در تیرماه به ۱۲.۵ هزار همت کاهش پیدا کرده و متوسط ارزش معاملات روزانه از ۲۷۳ همت در خرداد به ۷۶ همت در مرداد افت کرده است.

کارشناسان هشدار می‌دهند که با ادامه این روند، اعتماد عمومی به بورس بیش از پیش فرسوده می‌شود به همین دلیل اگر دولت و نهادهای متولی به‌سرعت وارد عمل نشوند، خروج گسترده سرمایه از بازار سرمایه به سمت بازارهای غیرمولد همچون ارز و طلا، پیامدهای اقتصادی سنگینی خواهد داشت که جبران آنها در کوتاه‌مدت ممکن نیست.

از بازدهی مثبت ۲۵ درصدی تا منفی هشت درصد

فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: تا نیمه اردیبهشت امسال شاهد بازدهی ۲۰ درصدی شاخص هم وزن بورس و ۲۵ درصدی شاخص کل بودیم اما پس از جدی شدن مخاصمات جنگی و وقوع جنگ تاکنون حدود هشت درصد بازدهی شاخص کل منفی شده است و از نظر شاخص‌ها به آذر سال گذشته برگشتیم.

وی با اشاره به تأثیر مسائل سیاسی و عوامل غیر اقتصادی بر بازار سرمایه افزود: از سوی دیگر مؤلفه‌های اقتصادی شرایطی را برای بازار سرمایه به وجود آورده که بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار را مستاصل کرده است، وقوع جنگ اجتناب ناپذیر و تا حدودی قابل پیش بینی بود زیرا پس از هفتم اکتبر، درگیری‌های لفظی بین دو طرف ایران از یک سو و اسرائیل و آمریکا و اروپا نیز تا حدودی مشخص بود که یک نقطه خیلی خطرناکی را تجربه خواهیم کرد.

این کارشناس بازار سرمایه نبود آمادگی و برنامه از سوی سازمان بورس برای مدیریت شرایط بحرانی را موجب افزوده شدن ریسک جدیدی به بورس دانست و یادآور شد: در مدتی که فعالیت بورس و معاملات سهام متوقف شده بود، در کنار مشکلات قیمت‌گذاری دستوری، دخالت‌های دولت، تصمیمات غیرکارشناسی و تنش‌های سیاسی و ژئوپولوتیک، ریسک جدیدی به بازار اضافه شد در کنار اینکه این دوره توقف به نظر نابه جا و غیرکارشناسی بود.

مشکلات صنایع بورسی

وی توقف معاملات اوراق بهادار و حتی یونیت صندوق واحدهای سرمایه گذاری، یونیت صندوق اوراق با درآمد ثابت و اوراق بدهی در دوره جنگ ۱۲ روزه را غیرکارشناسی عنوان کرد و گفت: این تصمیم ریسک مضاعف و واهمه‌ای را در بازار سرمایه ایجاد کرد در حالی که بازارهای مالی دیگری که به نادرست با عنوان بازار امن در هفته‌های اخیر و پس از جنگ نامیده و شناخته می‌شوند مانند طلا، سکه و ارز به دلیل اینکه دخالتی در آنها وجود ندارد و معاملات آنها قابل توقف نیست همچنین نقدشوندگی بسیار بالایی دارند در حال رشد هستند.

آقا بزرگی با اشاره به تأثیر مشکلات اقتصادی بر بورس ادامه داد: پیامدهای ناشی از تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها، افت قابل توجه رشد تولید ناخالص ملی، کاهش درآمد دولت، ناترازی‌ها و قطعی‌های برق، گاز و آب بر عملکرد صنایع بورسی تأثیر می‌گذارد از جمله صنعت فولاد که آسیب‌های ناشی از بحران انرژی باعث افت آمار و ارقام مربوط به عملکرد این واحد تولیدی به عنوان قدرتمندتریم شرکت صنعتی کشور شده است.

وی خروج نقدینگی را یکی از چالش‌های کنونی بورس بیان کرد و گفت: در ادامه تعطیلی بی‌دلیل بازار بورس در دوره جنگ تحمیلی، با توجه به اینکه مسئولان اقتصادی برای ادامه فعالیت بورس برنامه خاصی نداشتند و بانک مرکزی با تأخیر حدود ۴۰ همت به بورس کمک کرد که به طور نادرست و مستقیم وارد بازار شد، بازار آسیب بیشتری دید.

ورود نادرست نقدینگی و خروج سنگین سرمایه

این کارشناس بازار سرمایه درباره پیامد ورود مستقیم پول به بورس اظهار کرد: این اعتبار به جای تقویت نهادهای سرمایه‌گذاری از جمله تقویت بنیه مالی مارکت‌میکرها، شرکت‌های کارگذاری و شرکت‌های سبدگردان به صورت مستقیم وارد خرید و فروش سهام شد و پیامد آن خروج پول حقیقی حداقل به میزان ۶۰ همت یعنی دو برابر بودجه حمایتی از بازار بود.

وی تصریح کرد: در صورتی که نرخ بهره یا دیگر مؤلفه‌های اقتصادی را به عنوان نقطه ضعف بازار سرمایه بررسی کنیم، مشخص می‌شود که نرخ مؤثر اوراق بدهی و حتی نرخ بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری که به طور متوسط بین ۳۰ تا ۳۴ درصد است باعث کاهش P/E در بورس می‌شود.

آقا بزرگی بازده بدون ریسک را یکی از مؤلفه‌های مهم برای ارزیابی و قیمت گذاری سهام عنوان کرد و گفت: این مؤلفه به وضوح نشان می‌دهد که در ادامه بی‌اعتمادی ایجاد شده در بازار سرمایه از سال ۹۹، چنین تصمیمات نادرست و غیرکارشناسی بر عملکرد بازار سرمایه به ویژه در زمینه افزایش نقدشوندگی و شفافیت سایه می‌اندازد.

به گزارش ایمنا، با توجه به افزایش ریسک‌های سیستماتیک، اقدامات غیرکارشناسی متولیان، و ضعف سیاست‌های حمایتی، بازار سرمایه ایران با آزمون سختی از جنس بی‌اعتمادی و خروج نقدینگی روبه‌رو شده است، وضعیتی که اگر اصلاح نشود، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر اقتصاد کشور داشته باشد. ورود سریع و هدفمند سیاست‌گذاران برای احیای شفافیت، تقویت نقدشوندگی و ترمیم ساختارهای حمایتی بورس، شرط اصلی برای بازگشت اعتماد و رونق به بازار سرمایه خواهد بود.