کدام ساختمان‌ها ملزم به پنل خورشیدی شدند؟

این تغییر، پرسش‌های مهمی را ایجاد می‌کند؛ اینکه قانون از چه تاریخی لازم‌الاجرا شده است؟ اصلاً چه ساختمان‌هایی ملزم به نصب پنل خورشیدی شده‌اند؟ در ادامه به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد تا با مقررات جدید ساختمان‌سازی همگام شوید.

وضعیت فعلی قانون‌گذاری در ایران

تحولات زیست‌محیطی و بهینه‌سازی مصرف انرژی، سیاست‌گذاران را به سمت استفاده اجباری از منابع تجدیدپذیر کشانده است. در این راستا، ایران هم گام‌های مهمی برداشته است. یکی از این گام‌ها، ابلاغ الزامات جدید برای نصب پنل‌های خورشیدی در پروژه‌های ساختمانی است؛ مقرراتی که مسیر ساخت‌وساز در کشور را با استانداردهای نوین جهانی هماهنگ می‌کنند.

الزامات قانونی فعلی برای نصب پنل‌های خورشیدی

در تاریخ ۲۶ دی‌ماه سال 1403، یک تفاهم‌نامه رسمی بین شرکت توانیر و سازمان نظام‌مهندسی ساختمان منعقد شده است. طبق این تفاهم‌نامه، سازندگان موظف به رعایت شرایط جدید برای دریافت پروانه ساخت هستند. بر اساس این تفاهم‌نامه، بعضی از ساختمان‌ها از جمله ساختمان‌های 5 طبقه و مرتفع‌تر، باید به پنل خورشیدی مجهز شوند.

آیا نصب پنل خورشیدی در ساختمان‌ها الزامی است؟

بله؛ طبق دستورالعمل جدید، نصب پنل خورشیدی برای بعضی از ساختمان‌ها به یک الزام قانونی تبدیل شده است. این مقررات مخصوص ساختمان‌هایی است که در دسته پروژه‌های بزرگ‌مقیاس قرار می‌گیرند؛ یعنی برج‌های مسکونی، مجتمع‌های تجاری و ساختمان‌هایی با متراژ بالا.

هدف اصلی این قانون، کاهش فشار مصرف برق از شبکه سراسری و تشویق به استفاده از منابع پاک و تجدیدپذیر است. در واقع، این سیاست‌گذاری یک گام مهم در راستای مدیریت پایدار انرژی در شهرهای بزرگ محسوب می‌شود.

مراحل تصویب قانون جدید برای نصب پنل خورشیدی در ساختمان‌ها

روند تصویب این قانون، با بررسی‌های تخصصی در کمیسیون‌های فنی سازمان نظام‌مهندسی آغاز شد. در ادامه، شرکت توانیر با ارائه مستندات علمی و تحلیل فنی، نیاز فوری به سامانه‌های خورشیدی را تصمیم‌گیری روشن کرد.

پس از توافق نهایی، تفاهم‌نامه‌ای بین این دو نهاد به امضا رسید. به موجب این تفاهم‌نامه، مجوز ساخت ساختمان‌های واجد شرایط، بدون نصب پنل‌های خورشیدی صادر نمی‌شود. این تصمیم از ابتدای سال جاری یعنی از فروردین 1404، وارد فاز اجرایی شده است.

ساختمان‌هایی که به‌زودی ملزم به نصب پنل خورشیدی می‌شوند

فرآیند قانون‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان در حال توسعه است. بنابراین، دایره مشمولان این قوانین به‌مرور و در سال‌های آینده گسترش پیدا می‌کند. بنابراین، در آینده نزدیک، گروه‌های بیشتری از ساختمان‌ها موظف به رعایت این الزام قانونی هستند. این سیاست، همسو با اهداف توسعه پایدار و افزایش بهره‌وری انرژی در زیرساخت‌های شهری تصویب شده است.

ساختمان‌های بالای ۴ طبقه

طبق قوانین جدید، ساختمان‌هایی که بیش از 4 طبقه دارند، ملزم به نصب پنل خورشیدی هستند. این از ساختمان‌ها به دلیل مصرف بالای انرژی و نقش موثر در بارگذاری شبکه برق، در اولویت قرار گرفته‌اند. نصب پنل‌های خورشیدی در چنین پروژه‌هایی، نقش مهمی در توزیع بار مصرف برق ایفا می‌کند. همچنین، با انجام این کار، بخش قابل توجهی از برق مصرفی از طریق منابع تجدیدپذیر به‌دست می‌آید.

ساختمان‌هایی با مساحت بیش از ۱۰۰۰ متر مربع

یکی دیگر از گروه‌های مشمول این قانون، ساختمان‌هایی‌اند که بیش از ۱۰۰۰ مترمربع زیربنا دارند. این نوع سازه‌ها به‌دلیل وسعت زیاد و بار مصرف انرژی بالا، بیشترین فشار را بر شبکه برق وارد می‌کنند. نصب پنل خورشیدی در این ساختمان‌ها، بهترین راه‌حل برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش وابستگی به منابع فسیلی است.

سازگاری با مقررات جدید وزارت راه و شهرسازی

الزام قانونی برای نصب پنل خورشیدی، در راستای ضوابط جدید وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. این مقررات، با هدف استانداردسازی مصرف انرژی در حوزه ساخت‌وساز به تصویب رسیده‌اند. در نتیجه، ساختمان‌هایی که طبق اصول معماری پایدار طراحی می‌شوند، باید زیرساخت پنل خورشیدی را از مرحله نقشه‌کشی پیش‌بینی کنند. بد نیست بدانید که کاهش مصرف انرژی، یکی از 8 اصل معماری پایدار محسوب می‌شود.

دلایل الزام به نصب پنل خورشیدی در ساختمان‌ها

سیاست‌گذاری برای استفاده از پنل‌های خورشیدی، صرفاً یک توصیه زیست‌محیطی نیست؛ بلکه پاسخی به نیازهای فوری انرژی در سرتاسر کشور و کنترل مصرف برق نیز محسوب می‌شود. دلایل متعددی پشت این الزام قانونی وجود دارد که مهم‌ترینشان عبارت‌اند از:

کاهش وابستگی به شبکه برق سراسری

نصب پنل خورشیدی در ساختمان‌ها، بارِ مصرفی شبکه برق سراسری را به طرز قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. این راهکار، باعث توزیع متعادل‌تر انرژی در ساعات اوج مصرف می‌شود؛ در نتیجه، ریسک خاموشی در مناطق پرجمعیت را کم می‌کند. در مجموع، خودکفایی هر ساختمان در تولید انرژی، باعث افزایش ایمنی در زیرساخت‌های شهری می‌شود.

جدول زیر، وضعیت قبل و بعد از نصب پنل خورشیدی را به‌خوبی نشان می‌دهد:

کمک به حفظ محیط‌زیست و کاهش آلودگی

پنل‌های خورشیدی با استفاده از نور خورشید، انرژی پاک تولید می‌کنند. بنابراین، هیچ‌گونه آلاینده مضری ندارند و باعث حفظ هوا، خاک یا آب مصرفی می‌شوند. این ویژگی، در کاهش آلودگی هوا و کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای هم نقش مستقیمی دارد. استفاده از این تجهیزات باعث می‌شود که افراد جامعه، علاقه بیشتری به سَبک زندگی سازگار با محیط‌زیست داشته باشد.

مزایای اقتصادی و صرفه‌جویی در هزینه برق

استفاده از پنل خورشیدی، علاوه بر مزایای زیست‌محیطی باعث کاهش هزینه‌های برق در بلندمدت می‌شود. ساختمان‌هایی که مجهز به این سیستم هستند، کاهش چشمگیر مصرف برق را تجربه می‌کنند. در بسیاری از موارد، این فرصت وجود دارد که تولید مازاد انرژی به شبکه سراسری برق فروخته شود؛ این یعنی بازگشت سرمایه در کوتاه‌مدت!

تغییرات قانونی در زمینه نصب پنل خورشیدی

تحولات حقوقی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، مسیر ساخت‌وساز را تحت تأثیر قرار داده‌اند. قوانین جدید، با هدف سازگاری با دو موضوع مهم تنظیم شده‌اند؛ اولی، معماری شهری و دومی، کاهش مصرف انرژی فسیلی. این تغییرات به‌تدریج، از بخش‌های بزرگ آغاز می‌شوند و در ادامه به تمامی پروژه‌های ساختمانی می‌رسند.

با این اوصاف، تغییرات قانونی در زمینه نصب پنل خورشیدی را می‌توان در چند مورد خلاصه کرد:

• ابلاغ تفاهم‌نامه رسمی شرکت توانیر و نظام‌مهندسی در دی‌ماه سال ۱۴۰۳
• تعیین سقف متراژ و تعداد طبقات ساختمان به‌عنوان معیار قانونی
• مطابقت با مقررات وزارت راه و شهرسازی در طراحی نقشه‌ها
• پیش‌بینی فضای نصب پنل در اسناد فنی پروژه ساختمانی

آینده روشن ما، در سطح پنل‌های خورشیدی قرار دارد

استفاده از پنل‌های خورشیدی، از یک تصمیم داوطلبانه به یک الزام قانونی تبدیل شده است. این تغییر مهم، سرنوشت منابع سوخت فسیلی، آلودگی شهری و تثبیت شبکه برق را تعیین می‌کند. با اجرای این قانون، ساختمان‌های شهری حالا مصرف‌کننده نیستند؛ بلکه به تولیدکننده‌های انرژی پاک تبدیل می‌شوند. در آینده نه‌چندان دور، شهرها روشن‌تر از همیشه هستند و هیچ‌کس بابت خاموشی‌های برق نگران نمی‌شود.