از کمبود داده تا تربیت بازیگران موثر

علی عسگری اظهار در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: یکی از شکاف‌های اساسی در مدیریت انرژی استان، نبود یک تصویر واقعی، دقیق و یکپارچه از وضعیت مصرف انرژی است، اطلاعات مصرف گاز، برق و سوخت در سازمان‌های مختلف به‌صورت جزیره‌ای ثبت می‌شود و هیچ داشبورد مرکزی برای تحلیل این داده‌ها و رصد روند مصرف، شدت انرژی، الگوهای فصلی و مقایسه صنایع وجود ندارد، این خلأ موجب شده تصمیمات ما نه بر اساس داده، بلکه بیشتر برمبنای حدس و گزارش‌های موردی باشد.

وی افزود: لازمه برنامه‌ریزی هوشمند در حوزه انرژی، تشکیل یک داشبورد جامع انرژی است که بتواند تمام اطلاعات مصرف، ظرفیت، هدررفت، شدت انرژی و بازدهی صنایع را در یک سیستم تحلیلی نمایش دهد و حتی امکان پیش‌بینی (Forecasting) و تحلیل سناریویی (Scenario Analysis) را فراهم کند، چنین سامانه‌ای باید با مشارکت شرکت‌های فناور، دانشگاه‌ها و سازمان‌های تخصصی ایجاد شود.

نقش شرکت‌های فناور در بازرسی انرژی و تحلیل داده

به گفته این کارشناس حوزه انرژی، یکی از خلأهای جدی در مسیر رسیدن به مدیریت هوشمند انرژی، کمبود شرکت‌های تخصصی بازرسی انرژی و فقدان انگیزه اقتصادی برای فعالیت در این حوزه است، این کارشناس در این رابطه گفت: در حال حاضر تعداد شرکت‌هایی که بتوانند ممیزی انرژی، تحلیل بازده مصرف، شناسایی نقاط اتلاف و ارائه راهکارهای بهینه‌سازی در صنایع انجام دهند، بسیار محدود است، حتی آن‌ها نیز بیشتر در حوزه‌های بازرسی عمومی فعالیت دارند و کمتر وارد حوزه انرژی شده‌اند؛ چون زیرساخت اقتصادی، مدل درآمدی و زنجیره ارزش مناسبی برای این خدمات تعریف نشده است.

عسگری تأکید کرد: ما باید بازیگرانی از جنس فناور تربیت کنیم؛ شرکت‌هایی که توانایی تحلیل داده‌های انرژی، طراحی راهکارهای بهینه‌سازی، اجرای پروژه‌های بهبود مصرف و حتی پیاده‌سازی سیستم‌های پایش لحظه‌ای (Real-Time Monitoring) را داشته باشند، این بازیگران باید نه‌تنها در زمان بحران، بلکه از سال‌ها قبل پرورش پیدا کنند تا برای رویارویی با چالش‌ها آماده باشند.

لزوم سرمایه‌گذاری صنایع مادر در توسعه بازیگران فناور

وی ادامه داد: اگر قرار باشد مدیریت مصرف انرژی در استان فقط از سوی دولت یا دانشگاه‌ها دنبال شود، این مسیر ناقص خواهد ماند، لازم است صنایع مادر تولید انرژی، مثل نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و شرکت‌های گاز، و صنایع بزرگ مصرف‌کننده انرژی، خود به‌عنوان سرمایه‌گذاران اصلی در توسعه شرکت‌های فناور ورود کنند، این صنایع باید بخشی از مسئولیت اجتماعی و حتی اقتصادی خود را صرف تربیت شرکت‌های بازرسی انرژی، سامانه‌های تحلیل داده و تیم‌های تخصصی ممیزی کنند.

کارشناس حوزه انرژی با لحنی انتقادی عنوان کرد: نمی‌توان انتظار داشت یک شرکت بازرسی یا فناور فعالیت کند، اما هیچ مدل درآمدی پایدار، حمایت مالی یا تقاضای رسمی از سمت صنایع برای خدماتش وجود نداشته باشد، وقتی بازار واقعی برای این ظرفیت‌ها ایجاد شود، شرکت‌ها خود به‌صورت طبیعی شکل می‌گیرند، رشد می‌کنند و حتی وارد رقابت کیفی می‌شوند.

نقش استاندارد و مشوق‌های استانی

عسگری بیان کرد: اداره استاندارد و دستگاه‌های رسمی بارها مکاتبه کرده‌اند که استان فاقد شرکت‌های تخصصی بازرسی انرژی است؛ اما این‌که چرا این شرکت‌ها شکل نگرفته‌اند، یک مسئله ساختاری است. فرایند اخذ مجوز طولانی و پیچیده است، بازار مشخصی برای خدمات نیست، ضمانت اجرایی در مقررات مصرف انرژی وجود ندارد، و از همه مهم‌تر، هیچ بسته حمایتی برای شکل‌گیری این کسب‌وکارها تعریف نشده است.

وی پیشنهاد داد:، اداره استاندارد و شرکت شهرک‌های صنعتی می‌توانند یک مدل حمایتی مشترک طراحی کنند که شامل مشوق‌های مالی، امکان مشارکت با صنایع، تخفیف مالیاتی برای شرکت‌های فناور انرژی، و تضمین خرید خدمات تحلیل و پایش انرژی باشد.

کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: اگر قرار است به سمت مدیریت هوشمند انرژی حرکت کنیم، باید نگاه ما از «حالت واکنشی» به «حالت پیش‌نگرانه» تغییر کند. تربیت بازیگران فناور، ایجاد داشبورد جامع انرژی، تعریف مدل اقتصادی برای خدمات بازرسی و حمایت ساختاری از شرکت‌های دانش‌بنیان انرژی، چهار ستون اصلی آینده این حوزه در استان هستند. به باور من، اگر امروز سرمایه‌گذاری نکنیم، فردا نه‌تنها فرصت اصلاح وجود نخواهد داشت، بلکه بحران‌های انرژی با شدت بیشتری متوجه استان خواهد شد.