فرصت دوباره ایران در میادین مشترک گازی
آرمان خالقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: جنوب کشور، به‌ویژه سواحل خلیج فارس، یکی از غنی‌ترین مناطق انرژی جهان است و ایران در این منطقه چندین میدان گازی مشترک با کشورهای همسایه دارد. میدان...
آرمان خالقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: جنوب کشور، به‌ویژه سواحل خلیج فارس، یکی از غنی‌ترین مناطق انرژی جهان است و ایران در این منطقه چندین میدان گازی مشترک با کشورهای همسایه دارد. میدان پارس جنوبی میان ایران و قطر، میدان آرش در مرز مشترک با کویت و عربستان، و همچنین برخی ذخایر در شرق خلیج فارس که با امارات مشترک‌اند، از جمله این منابع هستند. با این حال، به گفته او، ایران هنوز نتوانسته است در بهره‌برداری از این میادین به سطحی متوازن و مطلوب برسد.
وی با تأکید بر اینکه در میادین مشترک، هیچ قانون الزام‌آوری برای برداشت برابر وجود ندارد، افزود: قاعده نانوشته این است که هر کشوری زودتر سرمایه‌گذاری کند و سریع‌تر عمل کند، سهم بیشتری از ذخیره خواهد داشت، قطر سال‌ها پیش با سرمایه‌گذاری کلان و جذب فناوری روز، توانست برداشت از پارس جنوبی را به حداکثر برساند، اما ما به دلیل تحریم‌ها، محدودیت سرمایه و کندی در انتقال فناوری، از رقابت جا ماندیم.
دبیرکل خانه صنعت با اشاره به میدان گازی آرش خاطرنشان کرد: «این میدان در منطقه مرزی ایران، کویت و عربستان قرار دارد و موضوع بهره‌برداری از آن سال‌هاست در سطح سیاسی و فنی مطرح است. در حالی که طرف‌های مقابل با سرعت در حال پیشبرد پروژه‌های خود هستند، ایران هنوز نتوانسته سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی انجام دهد. نتیجه آن است که بخشی از منابع مشترک، در عمل به سمت چاه‌های همسایگان مهاجرت می‌کند و از دسترس ما خارج می‌شود.»
خالقی هشدار داد: هر مقدار از منابع مشترک که نتوانیم برداشت کنیم، به معنای چشم‌پوشی از بخشی از دارایی ملی است، این منابع متعلق به مردم ایران‌اند و هر مترمکعب گازی که دیگران برداشت می‌کنند، در واقع بخشی از ثروت نسل‌های آینده ماست. کشورهای همسایه همچون قطر و امارات این واقعیت را به‌خوبی درک کرده‌اند و درآمد حاصل از این منابع را به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت داخلی تبدیل کرده‌اند.
وی ادامه داد: «دلایل عقب‌ماندگی ما روشن است؛ کمبود سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، تحریم‌ها و محدودیت فناوری، و تمرکز بیش از حد بر صادرات نفت خام. ما همواره گاز را صرفاً سوخت دیده‌ایم، نه سرمایه‌ای راهبردی برای خلق ارزش افزوده. این در حالی است که گاز می‌تواند پایه صنایع پایین‌دستی، پتروشیمی، و صدها محصول صنعتی دیگر باشد.»
دبیرکل خانه صنعت با اشاره به تحولات جهانی در حوزه انرژی گفت: گرایش کشورها به انرژی‌های پاک به معنای پایان عصر گاز نیست، گاز پاک‌ترین سوخت فسیلی و ستون اصلی دوران گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر است. هر مترمکعب گازی که امروز برداشت می‌کنیم، در واقع سرمایه‌ای است که برای نسل‌های آینده اندوخته می‌شود.
خالقی تأکید کرد: در اقتصاد انرژی، زمان مساوی با ثروت است. تأخیر در برداشت یعنی از دست دادن فرصت. ممکن است چند سال دیگر، این منابع به سمت چاه‌های فعال همسایگان مهاجرت کنند یا بازار جهانی تغییر کند و دیگر جایی برای ما باقی نماند، رقابت در بازار انرژی بی‌رحم است و فرصت بازگشت، دشوار و پرهزینه خواهد بود.
وی گفت: ضرورت دارد دولت، سرمایه‌گذاری در میادین مشترک را در اولویت ملی قرار دهد. استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و جذب سرمایه از کشورهای هم‌پیمان منطقه‌ای، می‌تواند بخشی از این عقب‌ماندگی را جبران کند. همچنین باید دیپلماسی انرژی کشور فعال‌تر شود تا از طریق توافق‌های دوجانبه و سه‌جانبه، توسعه این میدان‌ها با همکاری مشترک پیش رود. این موضوع به‌صرف فنی نیست، بلکه مسئله‌ای استراتژیک است که بر آینده اقتصادی و امنیت ملی ایران تأثیر مستقیم دارد، هر روز تأخیر در این مسیر، به معنای از دست دادن بخشی از ثروت ملی است. اکنون زمان آن رسیده است که نگاه خود را از «مصرف گاز» به سمت «مدیریت هوشمند ثروت گازی» تغییر دهیم تا جایگاه ایران در آینده انرژی منطقه حفظ شود.