طلا؛ سپر امن اقتصاد در دوران بی‌ثباتی جهانی

به گزارش اطلاعات نیوز، اقتصاد جهانی در سال‌های اخیر با تکانه‌های پی‌درپی از جمله بحران‌های ژئوپلیتیکی، نوسان قیمت انرژی و افزایش نرخ تورم روبه‌رو بوده است، اما در دل همین شرایط، ابزارها و دارایی‌هایی وجود دارند که می‌توانند به‌عنوان سپری برای ثبات و فرصت‌های تازه عمل کنند. یکی از این دارایی‌ها، طلا است که نه‌تنها پشتوانه‌ای تاریخی در نظام‌های پولی و مالی جهان دارد، بلکه همچنان به‌عنوان شاخص اعتماد سرمایه‌گذاران و ابزار تنظیم سیاست‌های اقتصادی مطرح است.

گزارش‌های شورای جهانی طلا نشان می‌دهد که بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان معیشت خود را به این صنعت گره زده‌اند و در بسیاری از کشورها، طلا نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد اشتغال، جذب سرمایه و تنوع‌بخشی به صادرات ایفا می‌کند. در ایران نیز، همگام با تحولات اقتصادی بین‌المللی، توجه به ظرفیت‌های این فلز گران‌بها می‌تواند بخشی از راهبرد پایدار برای کاهش ریسک‌های تورمی و تقویت بنیان‌های مالی باشد.

نقش مهم طلا در اقتصادهای محلی و بین‌المللی

مهرداد حاجی‌زاده فلاح، کارشناس پولی و بانکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا به تشریح نقش چندوجهی طلا در اقتصاد جهانی و ملی پرداخت و اظهار کرد: این فلز گران‌بها از گذشته تاکنون، نه‌تنها در صنایع مختلف بلکه در سیاست پولی و بازارهای مالی نقش اساسی ایفا کرده است.

وی با اشاره به جنبه صنعتی طلا افزود: طلا به عنوان نهاده در بسیاری از صنایع مانند جواهرات، دندانپزشکی یا الکترونیک و برای کاربردهای الکتریکی استفاده می‌شود. با این حال، نرمی و قیمت بالای آن استفاده از آن را به بخش‌هایی که هیچ جایگزین کارآمدی برای آن توسعه نیافته است، محدود می‌کند یا ترکیب آن را با سایر فلزات (مانند نقره، مس، فلزات گروه پلاتین) تشویق می‌کند.

کارشناس پولی و بانکی به بُعد پولی و سرمایه‌گذاری این فلز اشاره و عنوان کرد: طلا همچنین برای اهداف پولی (مثلاً ضرب سکه) و به عنوان یک دارایی امن و وسیله سرمایه‌گذاری در دوره‌های عدم قطعیت اقتصادی استفاده می‌شود.»

حاجی زاده تصریح کرد: نقش طلا در اقتصادهای محلی و بین‌المللی بسیار تعیین‌کننده است. همچنین طلا نقش حیاتی و چندبعدی در اقتصادهای محلی و بین‌المللی ایفا می‌کند. در کشورهای در حال توسعه تولیدکننده طلا، ممکن است سهم بزرگی از درآمد صادرات کالاهای آنها را تشکیل دهد. به عنوان مثال، بیش از ۴۰ درصد از درآمد صادراتی مالی، بورکینافاسو و گویان بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ و ۵۶ درصد از درآمد صادراتی سورینام در سال ۲۰۱۳ از طلا بوده است.

وی در ادامه با تأکید بر اهمیت درآمدهای دولت‌ها از بخش طلا گفت: طلا همچنین منبع درآمد قابل توجهی برای دولت از طریق مالیات و حق امتیاز بر فعالیت‌های استخراج و فرآوری است. علاوه بر این، اگرچه فعالیت‌های مرتبط با طلا عموماً سرمایه‌بر هستند، اما با این وجود منبع مهمی برای اشتغال محلی محسوب می‌شوند، به عنوان مثال حدود ۵۰،۰۰۰ نفر به طور مستقیم یا غیرمستقیم در بخش طلا در استرالیا و حدود ۳۰۰،۰۰۰ نفر در آفریقای جنوبی مشغول به کار هستند. در مجموع، طبق برآوردهای شورای جهانی طلا، حدود ۱۰۰ میلیون نفر برای امرار معاش خود به فعالیت می‌پردازند.

کارشناس پولی و بانکی درباره جایگاه تاریخی طلا نیز توضیح داد: به طور کلی، طلا در طول تاریخ بشر همواره کالایی گرانبها و بسیار مورد توجه بوده است. هزاران سال است که طلا نوعی پول، جواهرات و نوعی ذخیره ارزش بوده است. قیمت و تقاضای طلا همچنین نقش اساسی در سیاست پولی، بازارهای مالی و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. این امر آن را به بخش جدایی‌ناپذیری از اقتصاد جهان و جز جدایی‌ناپذیر سیاست پولی تبدیل می‌کند.

تأثیر طلا بر بازارهای مالی

حاجی‌زاده فلاح با اشاره به نقش طلا در محیط‌های تورمی افزود: طلا به عنوان روشی برای حفظ ارزش، زمانی که تورم، ارزش اوراق بهاداری مانند سهام و اوراق قرضه را تضعیف می‌کند، محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. تورم اغلب در نتیجه ناآرامی‌های اقتصادی رخ می‌دهد، به همین دلیل است که طلا اغلب به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن برای استفاده در مواقع دشوار، از درگیری‌های ژئوپلیتیکی گرفته تا ریسک مالی، در نظر گرفته می‌شود.

وی درباره رابطه میان سیاست پولی و طلا نیز گفت: بانک‌های مرکزی از سیاست پولی برای کنترل میزان پول موجود به منظور دستیابی به طیف وسیعی از اهداف، از جمله وضعیت پایدار قیمت‌ها و رشد اقتصاد، استفاده می‌کنند. این فرایند به شدت تحت تأثیر بخش طلا قرار دارد. نرخ تورم یکی از راه‌هایی است که بازار طلا می‌تواند بر سیاست پولی تأثیر بگذارد.

کارشناس پولی و بانکی با تأکید بر تأثیر طلا بر بازارهای مالی بیان کرد: در دوران بی‌ثباتی اقتصادی، بخش طلا می‌تواند تأثیر عمیقی بر بازارهای مالی داشته باشد. وقتی افراد نگران آینده هستند، به دنبال دارایی‌های امن مانند طلا می‌گردند. در نتیجه، قیمت طلا ممکن است افزایش یابد و این می‌تواند تأثیر مخربی بر بازارهای مالی به طور کلی داشته باشد. وقتی قیمت طلا افزایش می‌یابد، ممکن است برای سرمایه‌گذاران سودمند باشد که دارایی‌های دیگر، از جمله اوراق بهادار، را کنار بگذارند و به جای آنها روی طلا سرمایه‌گذاری کنند. این امر می‌تواند منجر به افزایش بی‌ثباتی بازار و کاهش ارزش دارایی‌ها شود.

وی رابطه نرخ بهره و طلا را چنین توضیح داد: می‌توان همبستگی قوی بین نرخ بهره و قیمت طلا یافت. به دلیل نرخ بهره پایین، طلا مکمل ایده‌آلی برای ابزارهای بدهی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت مختلف است، زیرا آنها بازده نسبتاً کمی ارائه می‌دهند و با افزایش نرخ بهره مستعد کاهش قابل توجه قیمت هستند. برخلاف این، نرخ بهره بالا، بدهی را نسبت به کالاهای درآمدزا مانند طلا مطلوب‌تر می‌کند و نرخ بهره بالا برای کسانی که به دنبال وام برای خرید طلا هستند، باعث می‌شود تقاضای آن سریع‌تر از حد معمول کاهش پیدا کند.

بخش طلا تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌های اقتصادی، بازار مالی و رشد اقتصادی دارد. سرمایه‌گذاران، تصمیم‌گیرندگان و اقتصاددانان باید بازار طلا و چگونگی تأثیر آن بر کل اقتصاد را از نزدیک زیر نظر داشته باشند

حاجی زاده در توضیح تأثیر بخش طلا بر رشد اقتصادی تأکید کرد: صنعت طلا منبع اصلی فعالیت اقتصادی و ایجاد شغل در برخی کشورها است. در کشورهایی همچون آفریقای جنوبی، استرالیا و کانادا، استخراج طلا یک صنعت بزرگ است. همچنین ممکن است بخش طلا به دلیل تأثیری که بر سیاست پولی و بازارهای مالی دارد، بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد. وقتی بانک مرکزی نرخ بهره را برای مهار تورم افزایش می‌دهد، احتمالاً رشد اقتصادی کند می‌شود. به همین ترتیب، کاهش قیمت طلا می‌تواند منجر به کاهش فعالیت و رشد اقتصادی شود. این زمانی است که بازارهای مالی بی‌ثباتی را تجربه می‌کنند.

کارشناس پولی و بانکی با اشاره به عوامل مؤثر بر قیمت و تقاضای طلا گفت: تعدادی از عوامل اقتصادی، سیاسی و بازار وجود دارند که بر قیمت و تقاضای طلا در سراسر جهان تأثیر می‌گذارند. همچنین بخش طلا تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌های اقتصادی، بازار مالی و رشد اقتصادی دارد. سرمایه‌گذاران، تصمیم‌گیرندگان و اقتصاددانان باید بازار طلا و چگونگی تأثیر آن بر کل اقتصاد را از نزدیک زیر نظر داشته باشند.

حاجی‌زاده فلاح درباره وضعیت اشتغال و چرایی محبوبیت طلا در شرایط خاص اقتصادی خاطرنشان کرد: بخش طلا منبع مهم اشتغال در برخی کشورها است. در استرالیا حدود ۵۰،۰۰۰ نفر و در آفریقای جنوبی حدود ۳۰۰،۰۰۰ نفر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در این صنعت مشغول به کار هستند. در مجموع، حدود ۱۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان برای امرار معاش خود به فعالیت‌های مرتبط با طلا وابسته‌اند. همچنین طلا به عنوان حفظ‌کننده ارزش، در شرایطی که تورم ارزش دارایی‌های مالی را کاهش می‌دهد، محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند. در دوران بی‌ثباتی‌های سیاسی و اقتصادی، سرمایه‌گذاران به طلا به عنوان دارایی امن پناه می‌برند و این موجب افزایش قیمت آن می‌شود.

به گزارش ایمنا، تحلیل‌های اقتصادی داخلی و گزارش‌های بانک مرکزی و شورای جهانی طلا نشان می‌دهد که این فلز گران‌بها همچنان یکی از ابزارهای کلیدی برای مدیریت ریسک‌های مالی و تورمی در سطح ملی و بین‌المللی است. با وجود نوسانات اقتصادی و تحولات ژئوپلیتیکی، طلا توانسته است به‌عنوان یک دارایی امن، نه تنها ارزش سرمایه‌ها را حفظ کند، بلکه زمینه‌ساز ایجاد اشتغال و توسعه صادرات در کشورهای تولیدکننده باشد.

در ایران، توجه هوشمندانه به بازار طلا و بهره‌گیری از ظرفیت‌های این صنعت می‌تواند نقشی راهبردی در تقویت ثبات مالی و کاهش وابستگی به سازوکارهای خارجی ایفا کند. با سیاست‌گذاری دقیق، مدیریت سرمایه‌گذاری‌های داخلی و توسعه زیرساخت‌های مرتبط، امکان استفاده از طلا به عنوان یک ابزار حمایتی در برابر تورم و نوسانات ارزی فراهم می‌شود.

بررسی‌های پژوهشکده پولی و بانکی و آمارهای معتبر نشان می‌دهد که در شرایطی که اقتصاد جهانی با بی‌ثباتی مواجه است، ظرفیت‌های داخلی و دارایی‌های امن مانند طلا می‌توانند نه‌تنها از آسیب‌های اقتصادی جلوگیری کنند، بلکه فرصت‌های جدیدی برای جذب سرمایه، توسعه صنایع و تثبیت جایگاه ایران در بازارهای جهانی ایجاد کنند. استفاده راهبردی از این ظرفیت‌ها می‌تواند مسیری پایدار برای مقاوم‌سازی اقتصاد کشور و تقویت رفاه عمومی به شمار آید.