چرخش هند از واشنگتن به پکن در سایه تعرفه‌های ترامپ
به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از المیادین، ایالات متحده در آستانه از دست دادن یک متحد دیگر در جنوب آسیاست؛ چراکه مودی با تقویت روابط هند با چین و روسیه از طریق سازمان همکاری شانگهای (SCO)،...
به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از المیادین، ایالات متحده در آستانه از دست دادن یک متحد دیگر در جنوب آسیاست؛ چراکه مودی با تقویت روابط هند با چین و روسیه از طریق سازمان همکاری شانگهای (SCO)، نشانه‌هایی از فاصله گرفتن از واشنگتن را بروز داده است.
تحلیلگران می‌گویند راهبرد تعرفه‌ای واشنگتن در جنوب آسیا، دهلی‌نو را واداشت تا با وجود تنش‌های مرزی مداوم، به‌طور جدی برای ترمیم روابط با پکن تلاش کند و در عین حال، پیوندهای تاریخی و دیرینه خود با مسکو را احیا نماید.
در ۳۱ اوت، مودی در شهر بندری تیانجین چین شمالی با رئیس‌جمهور چین، شیء جین‌پینگ، دیدار کرد؛ جایی که اجلاس سازمان همکاری شانگهای برگزار شد. شیء به مودی گفت دو کشور پرجمعیت جهان باید به‌جای رقابت، شراکت را در پیش بگیرند و «اژدها» و «فیل» متحد شوند. مودی نیز با همان لحن پاسخ داد و بر احترام متقابل، اعتماد و درک حساسیت‌های یکدیگر تأکید کرد.
چرا دهلی‌نو دلخور است؟
علت اصلی تغییر سیاست‌های اخیر هند علیه آمریکا، تصمیم ترامپ برای وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از هند بود که همزمان با آغاز اجلاس شانگهای به ۵۰ درصد افزایش یافت و شرایط دشواری برای دهلی‌نو رقم زد. ترامپ دلیل این اقدام را روابط هند با روسیه دانست؛ کشوری که بیش از نیمی از تجهیزات نظامی هند از آن تأمین می‌شود و دهلی‌نو در عرصه نفت روسیه نقش‌آفرینی پررنگی دارد.
ترامپ حتی برنامه وضع مالیات سنگین ۲۰۰ درصدی بر واردات داروهای هندی را مطرح کرد و به بهانه «اقدامات ضدآمریکایی» هند، تعرفه ۱۰ درصدی بر کشورهای عضو بریکس بست؛ که ضربه‌ای جدی به اقتصاد هند بود.
این تحولات در شرایطی رخ داد که تنها هفت ماه پیش، مودی با اعتماد به نفس وارد دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ شد و از نخستین رهبران جهان بود که به دیدار «دوست عزیزش» در کاخ سفید رفت. اما سیاست‌های تعرفه‌ای، انتقال تولید آیفون از هند به آمریکا و همچنین استقبال ترامپ از فرمانده ارتش پاکستان در واشنگتن اقدامی بی‌سابقه هند را عمیقاً آزرده کرد.
دیدگاه تحلیلگران
جان اچکزی، وزیر پیشین ایالت بلوچستان پاکستان و تحلیلگر ژئوپلیتیک، گفت: «هند از اینکه ترامپ فرمانده ارتشی را پذیرفت که دهلی‌نو او را مسئول بحران کشمیر می‌دانست، احساس تحقیر کرد.»
غلام علی، نویسنده و تحلیلگر مستقر در تایوان، نیز گفت: «محبت‌های اخیر آمریکا به هند بیشتر تلاشی برای جلب نظر بود. دهلی‌نو همیشه منافع ملی و استقلال راهبردی خود را در اولویت قرار داده است. در جنوب آسیا، مطمئن‌ترین متحد آمریکا، ارتش پاکستان است.»
به گفته او، اعضای سازمان همکاری شانگهای از جمله چین، هند و روسیه به‌خوبی متوجه شده‌اند که جهان، به‌ویژه آمریکا، با سرعتی غیرقابل تصور در حال تغییر مسیر است و باید به دنبال گزینه‌های تازه باشند. این پیام برای دهلی‌نو بسیار معنادار است.
روابط هند و چین
تحلیلگران معتقدند هرچند حل‌وفصل فوری مناقشات مرزی هند و چین بعید است، اما روابط کلی دو کشور در مسیر بهبود قرار دارد؛ روندی که از دیدار شیء و مودی در حاشیه اجلاس بریکس (اکتبر ۲۰۲۴ در روسیه) آغاز شد. در بسیاری حوزه‌ها روابط به وضعیت پیش از ۲۰۲۰ بازگشته و احتمالاً بهتر هم خواهد شد.
حضور هند در اجلاس شانگهای
بازگشت مودی به اجلاس سازمان همکاری شانگهای در چین، پس از وقفه‌ای هفت‌ساله، نشان‌دهنده جدیت دهلی‌نو در فاصله گرفتن از واشنگتن و پیوستن فعالانه به محور چین روسیه است. رهبران در سخنرانی‌های خود مرز میان ملت‌های «ستمگر» و «ستم‌دیده» را برجسته کردند.
شیء جین‌پینگ از «چندقطبی‌سازی برابر جهان»، «جهانی‌سازی اقتصادی فراگیر» و «ایجاد نظام حکمرانی عادلانه‌تر» سخن گفت. او همچنین وعده کمک بلاعوض دو میلیارد یوان (۲۸۰ میلیون دلار) به اعضا و اعطای وام ۱۰ میلیارد یوانی به کنسرسیوم بانکی سازمان را داد؛ اقدامی که به باور تحلیلگران، جهشی بزرگ در جهت ساخت نظم جهانی برابرطلبانه است.
برخلاف گذشته، هند این‌بار مشارکت کامل داشت و دیدگاه‌های ارزشمندی در چندین موضوع مطرح‌شده ارائه داد.
دلایل تغییر رویکرد هند
دکتر علی تأکید می‌کند که دو دلیل اصلی در پشت این تغییرات قرار دارد:
دلیل کوتاه‌مدت: فشارهای تعرفه‌ای آمریکا در دوره ترامپ.
دلیل بلندمدت: تغییر موازنه ژئوپلیتیک و تمایل هند به استقلال راهبردی در سیاست خارجی.
وی افزود: «با وجود بیش از دو دهه روابط نزدیک میان آمریکا و هند، دهلی‌نو هیچ‌گاه آشکارا به سیاست ضدچین واشنگتن نپیوسته و همواره استقلال خود را حفظ کرده است. برای آمریکا، تعامل با ارتش پاکستان بسیار آسان‌تر از جلب همکاری هند بوده است.»
به گفته او، پس از روابط پرتنش با چین از ۲۰۱۷، به‌ویژه پس از ژوئن ۲۰۲۰، اقتصاد هند با چالش‌هایی روبه‌رو شد و بخش خصوصی بر دولت مودی فشار آورد تا لحن خود را تعدیل کرده و روابط با پکن را تثبیت کند. روند عادی‌سازی روابط نیز از اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شد؛ حتی پیش از انتخابات آمریکا.