نتانیاهو و آتش‌بسی که هرگز جدی نبود | بازی با زمان برای بقا
به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از الجزیره، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، نزدیک به دو سال است که به هر شکل ممکن از موافقت با آتش‌بس در غزه سر باز زده است. در نوامبر ۲۰۲۳، توافق به آزادی ۱۱۰...
به گزارش اطلاعات نیوز و به نقل از الجزیره، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، نزدیک به دو سال است که به هر شکل ممکن از موافقت با آتش‌بس در غزه سر باز زده است.
در نوامبر ۲۰۲۳، توافق به آزادی ۱۱۰ اسیری انجامید که در جریان حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل گرفته شده بودند. اما تنها یک هفته بعد، نتانیاهو از تمدید آتش‌بس خودداری کرد و باقی اسرا را به حال خود رها کرد.
از آن زمان، هر بار که آتش‌بس در دسترس به نظر رسیده، نتانیاهو قواعد بازی را تغییر داده است. در مه ۲۰۲۴، حماس یک توافق پیشنهادی را پذیرفت، اما اسرائیل آن را انکار کرد و به جای آن به رفح حمله کرد. تا سپتامبر، نتانیاهو شرط تازه‌ای مطرح کرد: کنترل دائمی اسرائیل بر «کریدور فیلادلفی» نوار مرزی میان مصر و غزه که هم قاهره و هم حماس آن را رد کردند.
بعدتر، بی‌بی پس از آنکه موضع خود را بر سر توافقی محدود پیش برد، پارامترها را تغییر داد و اصرار کرد که اسرائیل تنها زمانی توافق خواهد کرد که همه اسرا آزاد شوند نه در قبال پایان جنگ.
حتی وقتی متحدانش طرح‌هایی ارائه کردند، نتانیاهو آن‌ها را دور زد. در مه ۲۰۲۴، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، جو بایدن، اعلام کرد اسرائیل طرح آتش‌بس داده است، اما نتانیاهو سکوت کرد و هیچ توافقی شکل نگرفت.
زمانی هم که توافقی حاصل شد و به اجرا درآمد، نتانیاهو مطمئن شد که این توافق شکست بخورد. در ژانویه ۲۰۲۵، تحت فشار رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، او یک توافق مرحله‌ای برای آتش‌بس پذیرفت که قرار بود تا زمان رسیدن به توافق نهایی ادامه پیدا کند اما تا مارس، اسرائیل به‌طور یکجانبه آن را نقض کرد و بمباران و محاصره را از سر گرفت.
هفته گذشته نیز، درست زمانی که مذاکره‌کنندگان حماس در دوحه برای بررسی یک طرح تازه مورد حمایت آمریکا گرد هم آمده بودند، اسرائیل آن‌ها را بمباران کرد و گفت‌وگوها را نابود کرد.
دولت اسرائیل اصرار دارد که توافق‌ها به نتیجه نرسیده چون حماس «میانجی صادق» نبوده و چون قصد تجدیدقوا دارد باید نابود شود. اما پس از حمله در دوحه، مادر اسیر اسرائیلی، ماتان زانگوکر، که نزدیک دو سال است در غزه نگه داشته می‌شود به‌روشنی اعلام کرد چه کسی مقصر است. او پرسید: «چرا نتانیاهو اصرار دارد هر توافقی را که به نتیجه نزدیک می‌شود منفجر کند؟ چرا؟»
چرا نتانیاهو اصرار دارد هر توافقی را که به نتیجه نزدیک می‌شود منفجر کند؟
نتانیاهو طولانی‌ترین نخست‌وزیری تاریخ اسرائیل را دارد. یکی از دلایل موفقیت او توانایی‌اش در «چرخاندن همزمان چندین بشقاب» است؛ یعنی مدیریت اولویت‌های مختلف، حتی اگر متناقض باشند، بدون اینکه به‌طور کامل آن‌ها را حل کند.
این مهارت به نتانیاهو امکان می‌دهد تصمیم‌هایی را به تعویق بیندازد که می‌تواند باعث از دست رفتن حمایت افکار عمومی یا متحدان سیاسی‌اش شود. در جایی مثل اسرائیل که سیاست پارلمانی آن به داشتن بزرگ‌ترین ائتلاف متکی است، این مسئله حیاتی است.
نتانیاهو همزمان با مشکلات حقوقی داخلی نیز روبه‌رو است. او به اتهام فساد محاکمه می‌شود و ماندن در قدرت احتمالاً بهترین راه او برای فرار از زندان است.
اما در مسئله آتش‌بس غزه، او با یک مشکل بنیادی روبه‌رو است: برای حفظ دولتش به جناح راست افراطی مذهبی تکیه دارد و آن‌ها آشکار گفته‌اند «پایان جنگ در این مرحله مساوی است با ترک ائتلاف و در نتیجه فروپاشی دولت.»
راست‌گرایان افراطی سیاستمدارانی مانند ایتامار بن‌گویر وزیر امنیت داخلی و بتسلئیل اسموتریچ وزیر دارایی خواهان بیرون‌راندن فلسطینیان از غزه و اسکان شهرک‌نشینان اسرائیلی در سرزمین خالی‌شده پس از «پاکسازی قومی» هستند.
نتانیاهو شاید به‌طور کامل با این هدف مخالف نباشد، اما می‌داند تحقق آن دشوار است. حتی اسرائیل نیز از نظر نظامی برای تصرف و نگه‌داشتن کل غزه در تنگنا قرار خواهد گرفت و ماه‌ها یا سال‌ها جنگ پرشدت موجب افزایش نارضایتی در ارتشی می‌شود که به‌طور گسترده بر نیروهای ذخیره متکی است.
علاوه بر آن، چنین تلاش آشکاری برای پاکسازی قومی، اسرائیل را بیش‌ازپیش در سطح جهانی منزوی خواهد کرد.
چه خواهد شد؟
به‌جای تصمیم‌گیری نهایی، نتانیاهو همچنان بشقاب‌ها را می‌چرخاند: او با پایان ندادن به جنگ، بن‌گویر و اسموتریچ را در کنار خود نگه می‌دارد؛ با فرستادن تیم‌های مذاکره‌کننده، میانجی‌ها را سرگرم می‌کند بی‌آنکه قصد پذیرش هیچ طرحی را داشته باشد؛ و هیچ‌گاه به‌طور کامل وارد نبردی نظامی برای اشغال کامل غزه نمی‌شود.
او اصرار دارد که حماس نمی‌تواند اداره غزه را برعهده گیرد، تشکیلات خودگردان فلسطین را هم رد می‌کند، و همزمان می‌گوید اسرائیل نیز نمی‌خواهد کنترل آن را به دست بگیرد.
اما نتانیاهو تا چه زمانی می‌تواند این وضعیت را ادامه دهد؟ لحظاتی بود که او به‌شدت در تنگنا قرار گرفت و همه چیز نزدیک بود فروبپاشد.
در ژانویه، ترامپ حاضر نشد پاسخ منفی بپذیرد و نتانیاهو را مجبور کرد با توافقی موافقت کند که بیش از شش ماه روی میز بود. این امر باعث استعفای بن‌گویر از سمت دولتی‌اش شد و اسموتریچ نیز تهدید به کناره‌گیری کرد، اگر توافق پیش برود و به پایان جنگ منجر شود.
اما چنین نشد، و بن‌گویر به‌سرعت بازگشت. ترامپ نیز سخنان متناقضی درباره پایان جنگ بیان می‌کند، اما هیچ‌گاه به‌طور قطعی از نتانیاهو نمی‌خواهد که جنگ را متوقف کند.
انتخابات بعدی اسرائیل باید تا پیش از اکتبر ۲۰۲۶ برگزار شود. شاید نتانیاهو بتواند به‌اندازه کافی «پیروزی» برای ارائه به رأی‌دهندگان انباشته کند او هم‌اکنون می‌تواند ادعا کند که حماس را تضعیف کرده، حزب‌الله را شکست داده و تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کرده است تا دیگر به بن‌گویر و اسموتریچ وابسته نباشد و جنگ را به شیوه خودش، هرچه که باشد، پایان دهد.
یا شاید جنگ ادامه یابد، با توقف‌های مقطعی، و اسرائیل هر زمان که صلاح بداند دوباره به بمباران غزه بازگردد.
در سناریویی دیگر، تداوم جنگ بی‌پایان می‌تواند مخالفت‌های خارجی و داخلی را افزایش دهد و فشار بر نتانیاهو را آن‌قدر بالا ببرد که ناچار شود یا درباره پایان جنگ تصمیم بگیرد یا در انتخابات ۲۰۲۶ شکست بخورد.
اما فلسطینیان غزه که اسرائیل تاکنون بیش از ۶۴ هزار و ۸۰۰ نفر از آنان را کشته است بزرگ‌ترین قربانیان این جنگ فرسایشی هستند؛ همان‌طور که اسرای اسرائیلی در غزه نیز همچنان گرفتارند.
به نظر می‌رسد در شرایط فعلی رنج فلسطینیان همچنان ادامه خواهد داشت؛ در حالی‌که نتانیاهو همچنان مشغول چرخاندن بشقاب‌های خود است.