مافیا در بازار دارو بیداد می‌کند؛ مقصر اصلی کمبودها کیست؟
آمنه سپهر- اطلاعات آنلاین: بازار دارویی کشور با بحران کمبود دارو مواجهه است. در برخی مواقع دامنه پیشروی این کمبودها تا قرص‌های ساده سرماخوردگی و سرم هم کشیده می‌شود، اما داروهای بیماران دیابتی،...
آمنه سپهر- اطلاعات آنلاین: بازار دارویی کشور با بحران کمبود دارو مواجهه است. در برخی مواقع دامنه پیشروی این کمبودها تا قرص‌های ساده سرماخوردگی و سرم هم کشیده می‌شود، اما داروهای بیماران دیابتی، هموفیلی و سرطانی، با بحران جدی روبروست، بحرانی که باعث شده تا این بیماران پس از دوندگی های بسیار با دست خالی از داروخانه ها برگشته و به ناچار به سمت به بازار سیاه (ناصر خسرو، تلگرام) کشیده شوند،
«ناهید» با لحن خَش‌دار و ناراضی‌اش که ناشی از عوارض داروهای شیمی درمانی است، به سختی می‌پرسد: «اگر داروهای بیماران سرطانی تحریم و کمبود است، چرا همین دارو با قیمت چندبرابری در بازار سیاه وجود دارد؟»
اینها بخشی از گفته های زن جوانی است که با یک بیماری صعب العلاج گلاویز شده، زنی که به تنهایی به جنگ «سرطان» رفته است، او هنوز کم نیاورده و در تقلای ماندن و نگه داشتن جسمی است که روزبه‌روز نحیف‌تر می‌شود.
لحظاتی بصورت ویدئو کال به چهره تکیده اش نگاه میکنم، تاب آوری ام به صفر می رسد، نزدیک به دو سالیست که «سرطان» از نوع «کارسونیما و توده کروکنگبرگ» در معده و تخمدانهایش ریشه دوانده بود، مجبور شد تا معده اش را تخلیه کند، پس از آن رحم و تخمدان ها.
در تماسی دوباره با وقفه ای دو روزه «ناهید» ۳۴ ساله از رنج کمبودهای دارویی می گوید، از ظلم مضاعفی که بر شانه های نحیف بیماران خاص سنگینی می کند، از دوندگی هایی که برای یافتن دارو از این داروخانه به آن داروخانه تا هلال احمر رفته و دست خالی برگشته است، دارویی که مجبور است تا در هر دوره شیمی درمانی اش سه آمپول «Epirubin» به بهای ۴۰ میلیون تومان از ناصر خسرو تهیه و از تهران تا شیراز با اتوبوس یا بصورت هوایی «لای فریز یخ» برایش ارسال کنند.
او کمبود ناگهانی طیف گسترده‌ای از داروهای بیماران خاص در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها را منطقی نمی داند و می گوید: «اینگونه نایاب شدن دارو مشخصاً ارتباطی به تحریم‌های دارویی ندارد، چون در بازار آزاد به وفور یافت می شود، اما باید پول داشته باشی.»
اما نکته قابل تاملی که نباید از کنار آن به سادگی گذشت، نقش آفرینی مافیای دارو در سایه سکوت نهادهای نظارتی و با اتکاء به حلقه‌های متصل به ثروت و قدرت است، چند سالیست که جان بیماران را به ازای منفعت شخصی گروگان گرفته است. برای فعالان این بازار سیاه فرقی نمی کند که در این میان جان انسانها معامله شود.
رویکرد اسفبار نظام سلامت در تامین دارو
دکتر«سیمین کاظمی» در گفت و گو با «اطلاعات آنلاین» تاکید می کند: بیماریهای صعب العلاج مثل انواع سرطان ها و هزینه های درمانی این بیماران، افراد طبقه فرودست را دچار فقر مطلق و طبقه متوسط را فقیر کرده است، تا آنجا که برخی از این افراد از شروع درمان یا ادامه درمان انصراف می دهند. در واقع «این بیماران از درمان و حق سلامت محروم می شوند.»
او با اشاره به اینکه در سطح کلان بودجه سلامت اندک و دولت حمایت کمتری از این بیماران می کند، یادآور می شود: تحریم های اقتصادی و دشواری در رابطه مالی با کشورهای صادرکننده، تامین داروی خارجی مورد نیاز را سخامات تر از قبل کرده است. «البته در مورد تامین دارو، ملاحظات و ابعاد دیگری هم هست که به علت بی اعتمادی عمومی به نظام سلامت و بی اعتبار شدن آن، ممکن است کمتر از طرف جامعه پذیرفته شود.»
منفعت طلبان به دنبال بی اعتبار کردن تولیدات دارویی کشور
عضو مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تصریح می کند: واقعیت این است که آنچه به عنوان کمبود دارو در رسانه ها مطرح می شود، یا بیماران و پزشکان از آن شکایت دارند، کمبود برندهای خارجی یک دارو است، در حالیکه نمونه های داخلی آن در بازار دارو وجود دارد. «ظاهراً منافع برخی واردکنندگان داروی خارجی در بی اعتبار کردن داروهای ساخت داخل کشور است تا بتوانند برندهای خارجی را وارد و از این بابت منافع هنگفت و سود سرشار کسب کنند.»
این جامعه شناس با ابراز تأسف از روند موجود می گوید: «متاسفانه برخی پزشکان متنفذ با واردکنندگان دارو همصدا می شوند و از طریق بیماران و پزشکان این تصور را ایجاد می کنند که دارو به طور کلی کم است.» می خواهم بگویم که بخشی از جنجال کمبود دارو به خاطر رقابت واردکنندگان با تولیدکنندگان داخلی دارو است و نه کمبود واقعی دارو.
به عقیده کاظمی؛ اگر کیفیت داروی داخلی خوب و مطابق استانداردهای علمی نیست، لازم است نظارت بر روند تولید دارو افزایش یابد و تولیدکنندگان موظف به بهبود کیفیت محصولات دارویی شوند.
کمبود ۱۰۰قلم داروی حیاتی در کشور
در همین حال، دکتر شهرام کلانتری خاندانی رییس انجمن داروسازان کشور به اطلاعات آنلاین می گوید: کمبودهای دارویی در داروهای شیمی درمانی و داروهای «های تک» یا «های تکنولوژی» جدید همیشه بصورت مقطعی وجود داشته و نمی شود آن را انکار کرد، اما تحریم، عدم امکان سریع پرداخت ها در سطح بین الملل، امتناع بعضی از کشورها از مراوده مالی با ایران ،نوسانات نرخ ارز و ناتوانی شرکت های وارد کننده از تامین به موقع ارز به واسطه کمبود نقدینگی در این زمینه قطعاً بی تأثیر نیست.
به گفته وی، در حال حاضر کمبود داروهای ژنریک و حیاتی در کشور کمتر از ۱۰۰ قلم است که به نسبت گذشته از وضعیت مناسب تری برخوردار است، اما آن‌چیزی که توسط مردم احساس می‌شود عدد بزرگتری است که به دلیل نبودِ بعضی داروهای با نام تجاری و وارداتیست که نمونه‌های تولید داخل و یا ژنریک خارجی آنها در کشور موجود است.
نپرداختن مطالبات داروخانه ها«طرح دارویار» را زمینگیر کرد
او در پاسخ به این پرسش که طرح «دارو یار» تا چه میزان با موفقیت روبرو بوده، عنوان می کند: این طرح به واسطه مداخلات در بودجه سالیانه و کم کردن اعتبارات مورد نیاز پیشنهادی دولت در مجلس دائماً با کسری منابع مواجه است و به همین دلیل مطالبات داروخانه ها به موقع پرداخت نمی‌شود، همین موضوع باعث وقفه در جریان نقدینگی شده و مجدداً کل زنجیره تامین از داروخانه تا پخش و تولید را به ترتیب زمینگیر کرده است.
رییس انجمن داروسازان کشور راهکار بهبود وضعیت دارویی کشور را تزریق منابع مورد نیاز در طرح «دارویار» و شناسنامه دار و ستاره دارشدن اعتبارات و همچنین استقرار طرح «برات الکترونیک» در صنعت دارویی کشور عنوان می کند.