خیز بلند علم برای جلـوگیری از پیری مغز و پوست
ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات نوشت: این یافته بسیار جالب‌توجه تا ده‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفت، شاید به این خاطر که افراد در این مدت کمتر نگران درست پیر شدن بودند یا صرفاً به این خاطر که تعداد بسیار...
ضمیمه دانش روزنامه اطلاعات نوشت: این یافته بسیار جالب‌توجه تا ده‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفت، شاید به این خاطر که افراد در این مدت کمتر نگران درست پیر شدن بودند یا صرفاً به این خاطر که تعداد بسیار کم‌تری از آن‌ها اصلاً از پیر شدن استقبال می‌کردند.
خوشبختانه، توجه به این حوزه از علم بازخیز بزرگی در سال‌های اخیر داشته است. نتایج آزمایش‌هایی که روی جانورانی مثل کرم، مگس، ماهی قزل‌آلا، سگ و موش انجام شده‌اند این مطلب را تأیید می‌کنند.
در سال ۱۹۳۵ در یکی از آزمایشگاه‌های «دانشگاه کرنِل» در ایالات‌متحده کشفی انجام شد که باید در دنیا طوفان به پا می‌کرد. یک متخصص تغذیه موش‌های مورد آزمایش خود را به دو دسته تقسیم‌بندی کرد. یک گروه از آن‌هارا آزاد گذاشت تا هرچقدر می‌خواهند غذا بخورند درحالی‌که گروه دوم را محدود به وعده‌های غذایی بسیار اندک کرده بود. پس از گذشت ۳۰ ماه، تمامی موش‌هایی که در غذا خوردن آزاد بودند و هرچقدر خواستند غذا خوردند از بین رفتند اما کمتر از نیمی از موش‌هایی که جیره‌بندی غذایی داشتند زنده ماندند.
در پایان آزمایش، معلوم شد که رژیم غذایی محدود شده طول عمر یک موش را تقریباً دو برابر می‌کند. شاید تصور کنیم که موش‌های محروم از کالری فراوان که تلوتلو می‌خوردند مدتی طولانی پس از مرگ موش‌های پرخور حتی نمی‌توانستند برای مردن انرژی خود را متمرکز کنند. اما این‌گونه نبود. موش‌هایی که با غذای جیره‌بندی زندگی می‌کردند سالم‌تر بودند. بیشتر آن‌ها مبتلا به سرطان نشدند و مشکلات ریوی و کلیوی کم‌تری داشتند و حتی موهایشان ابریشمی‌تر و نرم‌تر بود.
آزمایش‌هایی که در دهه ۱۹۳۰ انجام شدند یافته‌های حیرت‌انگیزی را درباره‌ی طول عمر و تغذیه‌ی موش‌ها به دست دادند. اکنون پس از گذشت دهه‌ها دانشمندان و پژوهشگرهای امروزی می‌توانند روی موش‌هایی که در محدودیت غذایی قرار می‌دهند مطالعه کنند و خودشان با مشاهده‌ساعت اپیژنتیک موش‌ها و کوتاه شدن تلومر کروموزوم‌هایشان می‌بینند که روند پیر شدن این جوندگان کند می‌شود. بررسی ساعت اپیژنتیک یک روش متداول برای محاسبه سن بیولوژیکی است و تلومر نیز یک پایانه فیزیکی در کروموزوم‌های خطی است که از یک توالی غیر کدکننده تشکیل شده است.
بین طول تلومرها و طول عمر ارتباطی وجود دارد. ارتباط تغییر طول تلومرها و تغییر طول عمر یک زمینه مطالعاتی تازه در پژوهش‌های مرتبط با طول عمر انسان است. محل توالی‌های تلومرها در انتهای کروموزوم‌ها است. با هر تقسیم سلولی آن‌ها کوتاه‌تر می‌شوند و میزان عمر سلول‌ها تعیین می‌شود. به بیانی دیگر، هرچه سن یک موجود زنده بالاتر می‌رود، تلومرها کوتاه‌تر می‌شوند.
همان اتفاقی که در طول عمر موش‌های آزمایشگاهی می‌افتد می‌تواند برای انسان نیز رخ دهد. درواقع، بعضی از دانشمندان برآورد می‌کنند که تغییر از یک رژیم غذایی معمول به یک رژیم غذایی ایده‌آل می‌تواند عمر انسان را از چند سال تا یک دهه افزایش دهد. همه این‌ها به این معنا است که شواهد محکمی در دست هستند که ثابت می‌کنند آن چه می‌خوریم بر میزان پیر شدن ما تأثیر دارد. این یعنی تغذیه هوشمندانه و در نتیجه زندگی طولانی‌تر.
با همه این‌ها، موش و ماهی قزل‌آلا مانند انسان نیستند و تمهیدات ساده‌ای که به طولانی‌تر شدن عمر آن‌ها کمک می‌کند لزوماً در مورد انسان کارگر واقع نمی‌شوند. پس چه تدابیری در انسان اثرگذار هستند؟
پژوهش‌های ضدونقیض زیادی انجام می‌شوند و رژیم‌های آسیب‌رسان زودگذر نیز فراوان هستند. اما راه‌هایی برای تغذیه درست وجود دارند که به کرات ثابت شده است بهترین فرصت را برای برخورداری از یک زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر فراهم می‌آورند.