آیا فقط دارندگان بمب اتم حق غنی‌سازی دارند؟
به گزارش اطلاعات نیوز، ادعای اخیر «مارکو روبیو»، وزیر خارجه ایالات متحده، بار دیگر پرده از ترفند نخ‌نمای واشنگتن برای تحریف واقعیات برداشت. او در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز، با لحنی هشدارآمیز مدعی شد:...
به گزارش اطلاعات نیوز، ادعای اخیر «مارکو روبیو»، وزیر خارجه ایالات متحده، بار دیگر پرده از ترفند نخ‌نمای واشنگتن برای تحریف واقعیات برداشت. او در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز، با لحنی هشدارآمیز مدعی شد: «ایران می‌خواهد تنها کشوری در جهان باشد که بدون داشتن سلاح هسته‌ای، اورانیوم غنی‌سازی می‌کند!» گویی آنچه برای دیگران حق مسلم است، برای ایران باید به عنوان جرم تلقی شود.
روایتی وارونه از حقیقتی روشن
روبیو، با چشم‌پوشی کامل از مفاد معاهده ان‌پی‌تی و سابقه کشورهای مختلف در غنی‌سازی صلح‌آمیز، تلاش کرد تا ایران را در جایگاه متهم بنشاند. او گفت: «اگر ایران واقعاً به دنبال انرژی صلح‌آمیز است، چرا همانند دیگر کشورها اورانیوم غنی‌شده را وارد نمی‌کند؟» پاسخی که بیشتر به تمسخر عقلانیت شباهت دارد تا تحلیل دیپلماتیک.
اما این وارونه‌گویی حقیقت، بی‌پاسخ نماند. «سیدعباس عراقچی»، وزیر امور خارجه ایران، در واکنشی صریح و مستند، این فریبکاری رسانه‌ای را برملا کرد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تکرار دروغ، واقعیت‌های بنیادین را تغییر نمی‌دهد.»
عراقچی یادآور شد که ایران نه‌تنها از بنیان‌گذاران معاهده NPT است، بلکه طبق مفاد همین معاهده، از حق کامل برخورداری از چرخه بومی سوخت هسته‌ای بهره‌مند است.
او با اشاره به دیگر اعضای NPT که هم‌اکنون نیز بدون داشتن سلاح هسته‌ای، به غنی‌سازی اورانیوم می‌پردازند، تأکید کرد: ایران تنها نیست. کشورهای آسیایی، اروپایی و حتی آمریکای جنوبی، همین مسیر را پیموده‌اند؛ بی‌آنکه کسی برایشان شرط و خط قرمز ترسیم کند.
در همین راستا، میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، نیز در تأیید سخنان عراقچی، به صراحت موضع گرفت. او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس و با بازنشر مواضع وزیر خارجه ایران، نوشت: «حق کاملاً با عراقچی است.»
اولیانوف افزود: «ترجیح می‌دهم در این مقطع حساس مذاکرات وارد جزئیات نشوم، اما بی‌تردید، ایران ذیل معاهده ان‌پی‌تی نه‌فقط متعهد به الزامات مشخصی است، بلکه از حقوقی برخوردار است که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت یا زیر سؤال برد.»
این تأیید علنی، نه‌تنها مشروعیت موضع ایران را تقویت می‌کند، بلکه بار دیگر نشان می‌دهد که در میانه هیاهوی رسانه‌ای و وارونه‌سازی واقعیات، هنوز هم صدای منطق می‌تواند شنیده شود اگر گوش شنوایی باقی مانده باشد.
اورانیوم؛ طلای خاکستری جهان
پیش از آنکه در مناظره‌ای سیاسی درباره غنی‌سازی اورانیوم غرق شویم، باید یک نکته کلیدی را روشن کنیم، تولید اورانیوم با غنی‌سازی آن دو مقوله کاملاً متفاوت‌اند.
اورانیوم، این فلز خاکستری و پرتوزا، همانند دیگر عناصر طبیعی، تنها در دل برخی سرزمین‌ها یافت می‌شود. کشورهایی که به منابع زیرزمینی آن دسترسی دارند، در واقع تأمین‌کنندگان خام این عنصرند و با استخراج آن، بازار جهانی را تغذیه می‌کنند. اما اینکه کدام کشورها آن را صرف اهداف نظامی، و کدام آن را در مسیر صلح‌آمیز به کار می‌برند، داستان دیگری است.
طبق داده‌های رسمی «انجمن جهانی هسته‌ای»، در سال ۲۰۲۲، نقشه تولید جهانی اورانیوم چهره‌ای متنوع و چندقاره‌ای به خود گرفت. در صدر این فهرست، قزاقستان ایستاده؛ پس از آن، نام‌هایی چون کانادا، نامیبیا، استرالیا و ازبکستان دیده می‌شوند. دیگر بازیگران این میدان شامل روسیه، نیجر، چین، هند، آفریقای جنوبی، اوکراین، ایالات متحده، پاکستان، برزیل، ایران، جمهوری چک، رومانی، فرانسه، آلمان و مالاوی هستند.
فهرستی که نشان می‌دهد ایران، نه تنها در میان تولیدکنندگان رسمی اورانیوم جای دارد، بلکه حضورش در این زنجیره، امری عادی و شناخته‌شده است، پس اگر غنی‌سازی، جرم است، باید دادگاه عدالت جهانی برای نیمی از این کره خاکی تشکیل شود.
اورانیوم، این عنصر گرانبهای هسته‌ای، در دنیای امروز بیش از هر چیز با ویژگی‌های پرتوزای خود شناخته می‌شود، عمده‌ترین کاربری غیرنظامی آن، در قلب نیروگاه‌های برق هسته‌ای نهفته است؛ جایی که اتم‌ها می‌شکنند تا چراغ شهرها روشن بماند.
اورانیوم؛ از دل زمین تا قلب راکتور
آن‌سوی این کاربرد صلح‌آمیز، موضوع غنی‌سازی است؛ مسئله‌ای فنی که در جهان سیاست، بار معنایی امنیتی به خود گرفته است. چرا که با بالا رفتن سطح غنا، مسیر اورانیوم از سوخت راکتور تا کلاهک موشک تنها چند درصد فاصله دارد.
در حال حاضر، غول‌های صنعت غنی‌سازی جهان نام‌هایی آشنا هستند^ شرکت‌های «اورانو» در فرانسه، «روس‌اتم» در روسیه، و کنسرسیوم «اورنکو» که در اروپا و آمریکا پایگاه دارد، بخش عمده‌ای از اورانیوم غنی‌شده جهان را تأمین می‌کنند. آن‌ها کارخانه‌هایی فعال در فرانسه، آلمان، هلند، بریتانیا، ایالات متحده و روسیه را مدیریت می‌کنند.
اما این انحصار در حال شکستن است. کشورهایی مانند ژاپن و برزیل نیز، با تکیه بر فناوری بومی، ظرفیت‌های متوسطی در حوزه چرخه سوخت هسته‌ای ایجاد کرده‌اند. بنا بر گزارش «انجمن جهانی هسته‌ای»، ایران، هند، پاکستان، آرژانتین و اوکراین نیز در باشگاه کشورهای دارای فناوری غنی‌سازی جای دارند. باشگاهی که اعضایش الزاماً مسلح به سلاح هسته‌ای نیستند.
افزون بر این، کشورهایی چون استرالیا و آفریقای جنوبی نیز سال‌هاست در اندیشه توسعه این توانمندی‌اند. آنچه آشکار است، این است که غنی‌سازی، دیگر یک تابوی اختصاصی نیست؛ بلکه حق و تواناییی است که بسته به جغرافیا، سیاست و منافع، یا مشروع شمرده می‌شود یا محکوم.
نگاهی دقیق‌تر به نقشه جهانی غنی‌سازی اورانیوم، پرده از چند واقعیت متناقض برمی‌دارد. فرانسه، آلمان، هلند و بریتانیا نه تنها از اعضای پرنفوذ ناتو هستند، بلکه در قالب دکترین بازدارندگی، در سلاح‌های هسته‌ای نیز سهیم‌اند. دو ابرقدرت دیگر، آمریکا و روسیه، هم سال‌هاست زرادخانه‌های اتمی‌شان را سنگربندی قدرت جهانی کرده‌اند.
در رده‌های بعدی، نام هند و پاکستان به چشم می‌خورد؛ کشورهایی که با وجود دستیابی به سلاح هسته‌ای، هیچ‌گاه به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نپیوسته‌اند. با این حال، هیچ‌کس در واشنگتن یا وین، نگرانی عمیقی از فعالیت‌های آن‌ها بروز نمی‌دهد!
در سوی دیگر، کشورهایی مانند ژاپن، برزیل، آرژانتین و اوکراین قرار دارند که علیرغم در اختیار داشتن فناوری غنی‌سازی، مسیر خود را از زرادخانه‌های هسته‌ای جدا کرده‌اند. آن‌ها نمونه‌هایی روشن از پیوند غنی‌سازی و اهداف غیرنظامی‌اند.
و در این میان، ایران که نه سلاح هسته‌ای دارد و نه اراده‌ای برای ساخت آن، تنها کشوری‌ست که بابت فعالیت‌های صلح‌آمیز خود باید مدام به افکار عمومی جهان حساب پس دهد.
ایران، از همان سال‌های نخست تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به NPT پیوست و در سال ۱۳۸۲ نیز، با امضای پروتکل الحاقی، سطح شفافیت فعالیت‌های هسته‌ای خود را به بالاترین حد ممکن رساند. با این‌همه، آنچه روبیو وزیر خارجه آمریکا می‌گوید، نه بازتاب واقعیت، بلکه ترجمان یک تحریف هدفمند است.
او ادعا می‌کند: «تنها کشورهایی که اورانیوم را غنی می‌کنند، دارندگان سلاح هسته‌ای‌اند»؛ ادعایی که با نگاهی به فهرست کشورهای یادشده، نه تنها نادرست، بلکه واجد سوءنیت سیاسی است.
آخر قصه؛ وقتی دروغ، لباس قانون می‌پوشد
در جهانی که هند و پاکستان بدون عضویت در ان‌پی‌تی، با کلاهک‌های هسته‌ای‌شان رژه می‌روند، و اسرائیل، بی‌آنکه حتی نفس معاهده را بپذیرد، در سکوتی مرگ‌بار زرادخانه‌هایش را انبار می‌کند، تنها کشوری که بابت نخواستن سلاح هسته‌ای محاکمه می‌شود، ایران است!
ایران، همان کشوری که نه از پیمان گریخته، نه از بازرسی سر باز زده، و نه از میز مذاکره گریخته؛ اما باز هم باید ثابت کند بی‌گناه است. در این جهان وارونه، هرکه راست می‌گوید، باید بیش از همه قسم بخورد. و هرکه دروغ می‌گوید، می‌تواند پشت میز شورای امنیت بنشیند و عدالت را خطابه کند، آری، گاه آنکه به‌دنبال سلاح نیست، باید بیش از همه پاسخگو باشد؛ چون دروغ، وقتی در لباس قانون می‌نشیند، حقیقت باید در دادگاه افکار عمومی، تبرئه شود.