این طرح امنیت زنان را به خطر می‌اندازد
نرگس خانعلی زاده – ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| مهریه همیشه داستان‌ساز بوده است؛ مهریه‌ای که قرار بود حق شرعی و قانونی زنان در جریان ازدواج باشد، از یک طرف مردان را به دردسرهایی جدی می‌اندازد...
نرگس خانعلی زاده – ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات| مهریه همیشه داستان‌ساز بوده است؛ مهریه‌ای که قرار بود حق شرعی و قانونی زنان در جریان ازدواج باشد، از یک طرف مردان را به دردسرهایی جدی می‌اندازد و از طرف دیگر، چه بسیار مواردی که عدد مهریه فقط روی کاغذ نوشته شده است و به دلیل وجود خلاءهای قانونی، زنان در عمل نمی‌توانند حقشان را به طور کامل بگیرند. اما اکنون و در تازه‌ترین خبرها، همه از تعیین سقف ۱۴ سکه برای مهریه می‌گویند. این ماجرا چقدر صحت دارد و تا کجا می‌تواند از آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری کند؟
در ابتدای سال، خبری منتشر شد با این محتوا که میزان مهریه به ۱۴ سکه خواهد رسید؛ میزانی که اکنون ۱۱۰ سکه است. البته که همین سقف مشخص ۱۱۰ سکه هم نتوانست تاثیر مثبتی در روند تسهیل مهریه برای زنان و مردان و کاهش آسیب‌های ناشی از آن داشته باشد.
در واقع در عمل قرار بود اگر مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد و مرد توان پرداخت این میزان را نداشته باشد، امکان جلب مرد وجود نداشته باشد و فقط برای همان ۱۱۰ سکه بازخواست شود اما واقعیت این است که آنچه به عنوان سقف ۱۱۰ سکه شایع شد، با آنچه در باور مردم شکل گرفت و در عمل اجرا شد، فرسنگ‌ها با هم فاصله داشتند.
اما خبر سقف احتمالی ۱۴ سکه به سرعت در فضای مجازی پخش و دهان به دهان شد. آنقدر که باعث شد در همین بازه زمانی محدود، راهروهای دادگاه‌ها شلوغ‌تر از هروقت دیگر باشد.
در واقع خبر این تغییر احتمالی و ناگهانی باعث شد که افزایش چشمگیری در بین مردم برای مراجعه و دریافت مهریه صورت بگیرد. یعنی افراد از ترس تغییر قانون و اینکه نتوانند مهریه‌شان را دریافت کنند، آن را به اجرا گذاشتند تا هرچه زودتر مهریه‌شان را دریافت کنند. اما این خطکش گرفتن برای مهریه مشخص و اینکه به همه جامعه اعلام کنیم مهریه باید ۱۴ سکه باشد؛ چقدر در کمتر شدن آسیب‌های اجتماعی ناشی از مهریه اثرگذار است؟
چیزی بهتر نمی‌شود!
تعیین احتمالی سقف ۱۴ سکه برای مهریه، موافقان و مخالفان مختلفی دارد. نمونه‌اش خدادادی، عضو فراکسیون زنان مجلس که معتقد است کاهش سقف مهریه به ۱۴ سکه بدون ضمانت جایگزین موثر، تضعیف حقوق شرعی و قانونی زنان است. او معتقد است که در طرح اصلاح موادی از قانون، نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و برخی احکام مهریه با وجود برخی اصلاحات مفید، اما شاهد نوعی یک‌طرفه‌گرایی در حمایت از مردان هستیم.
اما تجربه نشان می‌دهد که در برخی از موارد، برخی زنان برای گرفتن حتی همین ۱۴ سکه هم باید ماه‌ها در راهروهای دادگاه دوندگی کنند. این عضو فراکسیون زنان مجلس ادامه می‌دهد که ما موافق مهریه بالا نیستیم اما زمانی می‌توانیم مهریه را حذف کنیم که دستیابی به سایر حقوق مانند حق طلاق، حضانت، اشتغال، مسکن، تحصیل و خروج از کشور را برای بانوان تسهیل کنیم.
تعیین سقف مهریه، واقعیت ندارد!
از طرف دیگر، عثمان سالاری، نایب رئیس کمیسیون قضایی، ادعای تعیین سقف مهریه تا ۱۴ سکه را از اساس کذب عنوان می‌کند و معتقد است که چنین تصمیم و قانونی صحت ندارد و قرار نیست ارجایی شود. آنچه نایب رئیس کمیسیون قضایی می‌گوید، همه تصمیمات قرار است در چارچوب حفظ بنیان خانواده باشد؛ برای همین هم در تلاشند که با اجرای قوانینی، این اتفاق بیفتد که اگر کسی مهریه‌اش را مطالبه کرد، همسرش به زندان نیفتد.
چرا که اگر چنین فردی یک شب را هم در زندان بگذراند، لطمه و صدمه‌ای جدی به خانواده زده می‌شود:« در واقع قرار نیست راجع به سقف مهریه و تعداد سکه ورود کنیم بلکه ما به دنبال واگذاری حق طلاق به زنان هستیم؛ به این شکل اگر مرد ظرف مدت مشخصی نتوانست و یا نخواست مهریه را پرداخت کند، زن ابزاری به عنوان حق طلاق را داشته باشد.
به دنبال راه‌های بهتر
به نظر می‌رسد که طرح محدودیت مهریه تا ۱۴ سکه، معایب و مزایایی دارد که لازم است پیش از محقق شدن، به آن‌ها توجه شود؛ مثلا شاید بتواند از زندانی شدن مردان جلوگیری کند اما در بلند مدت، امنیت اقتصادی و روانی زنان را به خطر می‌اندازد. در واقع کاهش تعداد زندانیان مهریه، می‌تواند از دستاوردهای چنین طرحی باشد اما طبیعتا کارکرد خودش را به عنوان پشتوانه اقتصادی زن و ضمانت عقد ازدواج، تا حد چشمگیری از دست می‌دهد.
البته اینطور که تجربه وکلا نشان می‌دهد، همین امروز و بدون وجود سقف مشخص هم، زنان بسیاری هستند که به دلیل برخی خلاءهای قانونی، نمی‌توانند روی جنبه حمایتی مهریه حساب کنند و عملا بعد از ازدواج، به حقشان نمی‌رسند. به نظر می‌رسد که در چنین شرایطی، تسهیل شدن شرایط برای دریافت مهریه از طرف زن و از طرف دیگر، از بین بردن جنبه انتقامی مهریه برای مردان، نیازمند راهکارهای بهتری است.