کاهش خاموشی‌های برق ناگهانی با ۳۶ بسته مدیریتی در استان اصفهان / توسعه انرژی‌های پاک
به گزارش اطلاعات نیوز، افزایش ساعت‌های خاموشی در روزهای اوج گرما در حالی عقب‌ماندگی‌های طولانی‌مدت در حوزه تولید انرژی مشکلات امروز در بخش انرژی به دلیل سال‌ها عقب ماندن تولید در کشور را نشان می‌دهد...
به گزارش اطلاعات نیوز، افزایش ساعت‌های خاموشی در روزهای اوج گرما در حالی عقب‌ماندگی‌های طولانی‌مدت در حوزه تولید انرژی مشکلات امروز در بخش انرژی به دلیل سال‌ها عقب ماندن تولید در کشور را نشان می‌دهد که مسئولان نقش مدیریت مصارف را در حل ناترازی انرژی کلیدی می‌دانند.
با وجود چالش‌های جدی و ناترازی‌های گسترده در تولید و مصرف برق، تلاش‌های سازنده و مدیریت هوشمندانه، امید به عبور موفق از فصل تابستان را افزایش داده است. استفاده از برنامه‌های جامع مدیریتی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین همچون کنتورهای هوشمند و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، نویدبخش بهبود مستمر و پایدار شبکه برق در این استان و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. مشارکت فعال صنایع، کشاورزان، ادارات و مردم در مدیریت مصرف انرژی، به عنوان کلید حل مشکلات برق شناخته شده و موجب کاهش خاموشی‌های ناگهانی و به حداقل رساندن فشار بر شبکه شده است.
مهرداد دادخواه، مدیرعامل شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان با حضور در خبرگزاری ایمنا به پرسش‌هایی درباره آخرین وضعیت مدیریت مصرف و توزیع خاموشی‌ها پاسخ داد. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: در شرایط ناترازی‌های کنونی چه اقداماتی برای مدیریت مصرف در فصل تابستان انجام می‌شود؟
دادخواه: شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان، شهر اصفهان و چهار شهرستان شرق اصفهان شامل هرند، کوهپایه، جرقویه و ورزنه را با مساحت ۱۵ هزار کیلومتر مربع پوشش می‌دهد، طول شبکه به حدود ۱۶ هزار کیلومتر یعنی فاصله ۱۶ برابر اصفهان تا مشهد می‌رسد همچنین یک میلیون و ۳۰۰ هزار مشترک زیرپوشش داریم که از این تعداد یک میلیون مشترک خانگی، ۲۰۰ هزار مشترک بخش تجاری، صنوف مختلف، ۱۰ هزار مشترک صنعتی و ۱۲ هزار مشترک کشاورزی هستند.
ناترازی‌های انرژی برای همه مشترکان زحمات مضاعفی ایجاد کرده زیرا یکی از استراتژی‌های ما این است که برق پایدار بماند اما ناترازی‌هایی که در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده و به دلیل محدودیت‌هایی که اشاره می‌شود، در سال جاری به بخش خانگی نیز سرایت داشته است.
برای اینکه بتوانیم این ناترازی‌ها را مدیریت کنیم، در ابتدا ۱۴ مگاپروژه در سطح وزارت نیرو تعریف شد که شامل احداث نیروگاه، خطوط و مصارف مدیریت مصارف سنگین و سرفصل‌های دیگر است و پس از آن ۳۶ بسته مدیریت مصرف تعریف شده که تکالیف شرکت‌های مختلف در توزیع، انتقال، برق منطقه‌ای و بخش‌های مختلف در این ۳۶ بسته تعریف شد که هر کدام به چه مباحثی باید بپردازند و بخش‌هایی که اکنون به آن اشاره می‌شود زیرمجموعه ۱۴ مگاپروژه و ۳۶ بسته مدیریت مصرف است.
امسال با یک ناترازی ۲۰ هزار مگاواتی رو به رو هستیم یعنی به اندازه تولید ۱۰ نیروگاه شهید منتظری در شبکه برق ناترازی ایجاد شده است که چند دلیل دارد، نخست مباحث مربوط به رشد مصرف است که نسبت به نرخ نرم جهانی که قابلیت سرمایه گذاری در تولید وجود دارد، این نرخ بالایی است، در اردیبهشت امسال این نرخ ۱۵ درصد بوده است در صورتی که در دنیا نرخ رشد انرژی یعنی رقمی که بتوان معادل آن سرمایه گذاری کرد به پنج درصد می‌رسد.
یکی از دلایل افزایش مصرف تا سه برابر میانگین جهانی مربوط به این است که مدیریت مصرف در دستور کار قرار ندارد و بخش دیگری نیز به این موضوع بر می‌گردد که در سال‌های اخیر صحبت از جهش تولید و مسائل مربوط به صنعت و تولید بود و بخش‌هایی از سرمایه‌گذاری نیز در این محل استفاده شد ولی نمی‌توانیم از موضوع بدمصرفی یا رشدهای نامتعارفی بگذریم که در مواردی عامل ناترازی بوده‌اند.
ایمنا: برنامه مدیریت مصرف در بخش‌های مختلف مصرف چگونه است؟
دادخواه: از آنجا که با ناترازی در تولید و مصرف روبه‌رو هستیم برای اینکه بتوانیم آن را مدیریت کنیم، باید در صنوف مختلف برنامه‌هایی داشته باشیم که آسیب‌ها را به حداقل برسانیم، آسیب ناشی از قطعی برق آسیب حتی برای چند لحظه که قابل چشم‌پوشی نیست اما در صنوف مختلف برنامه‌ریزی‌هایی مختلفی شده است که متولیان امر در صنایع بزرگ، شرکت‌های برق منطقه‌ای هستند اما در صنایع کوچک زیر هفت مگاوات، شرکت‌های توزیع برق متولی مدیریت صنایع اعلام شدند که برنامه‌ریزی صورت گرفته در این زمینه شامل این موارد است که برای فصل تابستان سه دوره اضطرار، هشدار و بحران تعریف شد، در دوره اضطرار محدودیت‌های ۱۲ ساعته داشتیم که در دوره هشدار به ۲۴ ساعت و در دوره‌های بحران به صورت ۴۸ ساعته می‌رسد که محدودیت‌هایی برای مصرف برق صنایع در روزهای هفته پیدا در نظر گرفته می‌شود اما می‌توانند مصرف خود را به شب هنگام در دوره اضطرار و روزهای جمعه در دوره هشدار انتقال دهند.
این برنامه‌ریزی برای استان اصفهان در بخش صنایع زیر نظر شورای انرژی با ریاست معاون اقتصادی استاندار انجام می‌شود که هر یکشنبه جلساتی با حضور نمایندگان اصناف مختلف برگزار می‌شود و یک تعامل دو طرفه و با ارزش امسال در استان ایجاد شده است که بر اساس آن به جرأت می‌توان گفت صنعت تکلیف خود را برای ساعت قطعی برق می‌داند البته موارد استثنا نیز وجود دارد که در برخی مواقع به دلیل تعمیرات یا مشکلاتی است ولی بالای ۹۸ درصد خاموشی‌ها با برنامه است و یک تعامل دو طرفه با هیئت امناها و هیئت مدیره صنایع داریم که خودشان شهرک‌های صنعتی را مدیریت می‌کنند، این تعامل زیر نظر معاون اقتصادی استاندار اصفهان ایجاد شد و در نتیجه آن امسال با شهرک‌های صنعتی تعامل خوبی داریم و به این ترتیب بخشی از این ناترازی را در صنعت مدیریت می‌کنیم.
بخشی از برنامه‌های مدیریت مصرف در بخش کشاورزی انجام می‌شود که طبق پروانه متعهد به تأمین که ۱۹ ساعت برق کشاورزان هستیم که در تمام طول سال برای تأمین این ۱۹ ساعت سخت‌گیری نمی‌کنیم اما در ایام ناترازی و زمان‌های پیک بار تابستان ناچار هستیم که این محدودیت را برای پنج و گاهی شش ساعت در پیک بار که ساعت ۱۲ تا شش بعد از ظهر است ایجاد کنیم.
بخش اداری نیز در سال جاری باید ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته مصرف خود را کاهش دهند که تاکنون ۹۸ درصد ادارات به کنتورهای هوشمند مجهز هستند که با این کنتورهای هوشمند محدودیت برایشان به صورت مکانیزه اعمال می‌شود و اگر رعایت نکنند، برق به صورت هوشمند قطع خواهد شد.
ایمنا: در بخش خانگی چه تعداد کنتور هوشمند نصب شده است؟
دادخواه: در بخش خانگی تعداد این کنتورها به حدود ۱۰۰ هزار مشترک می‌رسد اما در بخش اداری ۹۸ درصد ادارات کنتورها هوشمند، در بخش کشاورزی صد در صد کنتورها هوشمند و در بخش صنایع متوسط خارج از شهرک حدود ۸۵ درصد هوشمند هستند، برای ظرفیت‌های پایین که ۲۵ آمپر و سه فاز هستند، حدود دو هزار کنتور هنوز هوشمند نشده است و مصرف ادارات نیز به این شیوه مدیریت می‌شود تا همه مشترکان در مدیریت ناترازی‌ها مشارکت داشته باشند.
ایمنا: چرا خاموشی در سال جاری از فصل بهار و ابتدای سال آغاز شد؟
دادخواه: امسال به دلیل رشد مصرف زیادی که اتفاق افتاد و خارج شدن سریع نیروگاه‌های برق از مدار تولید، مجبور شدیم خاموشی‌های بخش خانگی را از خرداد شروع کنیم، قطعی برق در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به دلیل بحث تأمین سوخت بود اما در این ایام فصل گرما، چون نیروگاه‌های برقابی از مدار خارج می‌شود اگر اکنون انرژی را مدیریت و ذخیره نکنیم ممکن است در شهریور با مشکلات شدیدتری روبه‌رو شویم به همین دلیل بخش خانگی نیز در برنامه‌های مدیریت مصرف برق مشارکت دارند.
برنامه‌های مربوط به خاموشی‌ها احتمالی است یعنی اگر شرایط مصرف در شبکه سراسری پایدار باشد دلیلی ندارد در اصفهان و شهرهای دیگر قطعی برق داشته باشیم، بسیاری از زمان‌هایی که می‌بینیم برنامه اجرا نمی‌شود ناشی از این است که وضعیت شبکه شرایط مناسبی بوده و امکان تأمین انرژی وجود داشته است.
در بخش خانگی زمان قطعی برق تا دو ساعت بود که در چند هفته گذشته اعلام کردیم ممکن است به چهار ساعت برسد البته این چهار ساعت به شکل محدود اعمال شده و پیش‌بینی می‌کنیم که در هفته‌های آینده مجبور شویم ساعت قطعی را افزایش دهیم تا جایی که ممکن است در شب هنگام نیز خاموشی داشته باشیم یعنی برخی از مشترکان در برخی روزهای هفته دو بار در یک روز قطعی داشته باشند که اگر این شرایط را اکنون پیش‌بینی را نکنیم ممکن است در پایان شهریور که نیروگاه‌های برقابی کمتر فعالیت می‌کنند مشکلات بیشتری ایجاد شود.
به طور کلی خاموشی‌های مربوط به بخش خانگی به صورت محدود و در برخی روزها به صورت برنامه‌ریزی شده بیشتر خواهد بود، مواردی که قطعی‌های خارج از برنامه اتفاق می‌افتد، به‌طور معمول کوتاه‌مدت و ناشی از اتفاقات و مشکلاتی هستند که در شبکه سراسری به وجود می‌آید که این موارد گاهی در شبکه توزیع برق اصفهان نیز وجود دارد زیرا گرما و برق ضد هم هستند.
در بخش خانگی همه مشترکانی که سال گذشته چهار برابر الگو مصرف کرده‌اند، به کنتورهای هوشمند مجهز شده‌اند تا مصارفشان را محدود کنیم همچنین حدود ۵۰ درصد مشترکان که دو نیم برابر الگو مصرف می‌کنند را به کنتورهای هوشمند مجهز هستند که در کنار تکمیل این برنامه، مصرف بقیه مشترکان پرمصرف خانگی با اخطار و هشدار محدود شده است.
ایمنا: برنامه قطعی برق تا پایان تابستان ادامه دارد؟
دادخواه: تا پایان شهریور درگیر مسائل انرژی خواهیم بود به ویژه در صورتی که شرایط آب و هوایی به ویژه جنوب و شمال کشور تغییری پیدا نکند زیرا شبکه برق به هم پیوسته است یعنی تأمین برق در نیروگاه اتمی بوشهر، کارون سه و چهار، نیروگاه دز و شهید عباسی اتفاق می‌افتد سپس انرژی در شبکه توزیع می‌شود و ما مصرف می‌کنیم.
در اصفهان شش هزار مگاوات برق مصرف می‌کنیم در حالی که تولید ما به چهار هزار مگاوات می‌رسد یعنی نیروگاه اصفهان دو هزار مگاوات کمتر از مصرف برق ما انرژی تولید می‌کنند این نکته مهمی است زیرا بسیاری از مردم تصور می‌کنند که اصفهان برق تولید و به شهرهای دیگر نیز صادر می‌کند در صورتی که دقیقاً بر عکس این تصور، در اصفهان دو هزار مگاوات نیز کمبود تولید در نیروگاه‌های برق داریم طبیعی است. با توجه به اینکه ۴۰ درصد مصرف انرژی فصل تابستان مربوط به وسایل سرمایشی است، اکنون بین ۶۰ تا ۶۵ هزار مگاوات نیروگاه آماده به کار داریم چون اوقاتی برای تعمیرات است و بین ۳۰ تا ۴۰ هزار مگاوات مصرف وسایل سرمایشی است به همین دلیل امیدواریم هوا در شمال و جنوب کشور خنک‌تر شود تا مصرف نیز کاهش پیدا کند.
ایمنا: نیروگاه‌های تجدیدپذیر چقدر در تأمین برق مورد نیاز می‌توانند مؤثر باشند؟
دادخواه: یکی از برنامه‌های مفصلی که در ۱۴ مگاپروژه وزارت نیرو تعریف شده، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و در رأس آنها انرژی خورشیدی است که برنامه‌ریزی شده ۳۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی در کشور ایجاد شود و بر اساس این برنامه قرار است تا سال ۱۴۰۵ در اصفهان پنج هزار و ۳۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی تولید شود. در غرب و شرق اصفهان مناطق مستعدی برای تولید انرژی خورشیدی وجود دارد که در این زمینه نیز کارگروه و کمیسیون ویژه‌ای زیر نظر دستیار عالی استاندار اصفهان تشکیل شده و جلسات آن به صورت هفتگی برگزار می‌شود، صنوف مختلف از جمله شرکت‌های برق و ارگان‌هایی همچون منابع طبیعی، راه و شهرسازی، جهاد سازندگی و دیگر صنوف در این کمیسیون حضور دارند تا به سرعت زیرساخت‌ها و فضای سرمایه‌گذاری پنل‌های خورشیدی را در اصفهان فراهم کنند. تکالیفی برای ارگان‌های مختلف مشخص شده از جمله شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان تا پایان سال ۱۴۰۴ حدود ۱۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی با مشارکت بخش خصوصی وارد مدار خواهد کرد.
در مرداد سال گذشته، هشت مگاوات انرژی خورشیدی در مدار داشتیم که مرداد سال جاری به ۱۵ مگاوات رسیده است همچنین قرار است در هفته دولت ۲۵ مگاوات انرژی خورشیدی در شرکت توزیع برق افتتاح شود، در شرکت‌های توزیع استان، برق منطقه‌ای همچنین صنایع بزرگ نیز ظرفیت‌های دیگری تعریف شده زیرا ۱۰۰ مگاوات از برنامه افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر و جذب سرمایه‌گذار در برنامه استان به عهده ما گذاشته شده است که تاکنون زمین‌ها را واگذار کردیم و در حال اقدام هستند.
ایمنا: درباره صادرات برق چه آماری وجود دارد؟
دادخواه: این قسمت تخصص همکاران تولید و برق منطقه‌ای است اما نکته‌ای که باید اشاره شود این است که صادرات برق در اوقاتی از سال انجام می‌شود که تولید بیشتر از مصرف است، بنابراین صادرات در تابستان نبوده و در سال‌های دیگر نیز در زمستان صادرات برق انجام شده است، زیرا مقرون به صرفه نیست که نیروگاه‌ها را خاموش کنیم و صادر نکنیم در حالی که آورده‌های اقتصادی بسیار زیادی برای کشور به دنبال دارد.
در پایان لازم است که درباره مدیریت مصرف به چند نکته اشاره کنم، بخشی از مدیریت مصرف مربوط به این است که مجموعه‌ها یا مصرف‌کنندگان بهینه داشته باشیم مثل لامپ‌ها و وسایل روشنایی، نکته دوم مدیریت مصرف آن است که در بخش‌های مختلف مثل صنایع، کشاورزی و خانگی مصرف را مدیریت کنیم و آنها را به زمان‌های خارج از اوج مصرف موکول کنیم البته درباره راهکارهای مدیریت مصرف بخش خانگی بسیار صحبت شده اما در بخش‌های کشاورزی و صنعت بر اساس آمار و ارقام و مصارف که کنتورهای هوشمند نشان می‌دهند، به نظر می‌رسد که مصرف بهینه هنوز فرهنگ‌سازی نشده است.
انتقال مصرف در ساعت‌های غیر اوج بار برای مدیریت مصرف موضوع بسیار مهمی است که باید در طول سال و نه تنها در تابستان و ماه‌های مرداد و شهریور مورد توجه قرار گیرد تا مشکلات و محدودیت‌های کمتری داشته باشیم به عبارتی باید مدیریت مصرف را در ایام دیگر سال نیز فرهنگ‌سازی و به ساعت‌های غیراوج منتقل کنیم تا در تابستان که دچار مشکل مضاعف می‌شویم فرهنگ‌سازی لازم اتفاق افتاده باشد.