ابهام هسته‌ای زیر ذره‌بین آژانس
محمد علی شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: نکته اول این است که سفر اخیر مقام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، به‌طور عمده جنبه سیاسی داشته و قرار است طی هفته‌های آینده، هیئتی فنی...
محمد علی شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: نکته اول این است که سفر اخیر مقام‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، به‌طور عمده جنبه سیاسی داشته و قرار است طی هفته‌های آینده، هیئتی فنی نیز وارد ایران شود. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که این سفر به‌تنهایی سیاست «ابهام هسته‌ای» ایران را از بین برده است.
وی افزود: آنچه اهمیت دارد، تداوم مذاکرات، باز گذاشتن مسیر دیپلماسی و مشخص شدن نتایج این رایزنی‌هاست؛ اینکه این مسیر به کجا ختم شود، اهمیت واقعی دارد.
کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اگر روند به‌گونه‌ای پیش رود که وزارت امور خارجه دسترسی کامل بازرسان آژانس را تأیید کند و بازرسی‌ها دوباره آغاز شود، این موضوع در تضاد با سیاست ابهام هسته‌ای ایران خواهد بود. اما اگر دسترسی محدود باشد و گزارش‌های منتشرشده کلی، غیردقیق و همراه با ابهام باشد، همچنان می‌تواند در چارچوب همان سیاست عمل کند.
شفیعی ادامه داد: ادبیات دیپلمات‌هایی مانند عراقچی نیز معمولاً همین‌گونه بوده است؛ پاسخ‌ها غالباً کلی و غیردقیق داده می‌شد یا گفته می‌شد تجهیزات «آسیب دیده»، «تا حدی تخریب شده» یا «به‌کلی از بین رفته»، بدون ارائه اطلاعات روشن. این نوع ادبیات هم با دیپلماسی باز سازگار است و هم سیاست ابهام را تقویت می‌کند.
وی افزود: همان‌طور که مشخص شده، تیم‌های فنی آژانس طی هفته‌های آینده وارد ایران خواهند شد. اگر مأموریت آن‌ها صرفاً بازدید و گزارش‌دهی باشد و وارد گفت‌وگو و مذاکره نشوند، سیاست ابهام ایران ممکن است تضعیف شود، زیرا بازدیدهای فنی اطلاعات بیشتری را آشکار می‌کند. اما اگر گزارش‌ها محدود و مبهم باشند، سیاست ابهام همچنان حفظ خواهد شد.
شفیعی در ادامه تأکید کرد: دلیل آنکه وزارت خارجه ایران در برابر رفتارهای بی‌اخلاقانه آژانس، همچنان رویکرد اخلاق‌مدارانه دارد این است که به نظر می‌رسد گزینه دیگری در ذهن مسئولان نیست. گویی ذهن دیپلمات‌های ما به سمت الگوها و روش‌های جایگزین نمی‌رود. برای مثال، در مورد اسنپ‌بک، روسیه در مهرماه گذشته پیشنهادی به دبیرکل سازمان ملل ارائه کرد که می‌توانست یک راه‌حل دیپلماتیک باشد، اما تیم ما تحت فشار آن را جدی نگرفت و نپذیرفت.
وی در پایان تأکید کرد: برخی مسئولان تصور می‌کنند قدرت اصلی در جهان، آمریکا و غرب است و تنها راه، مذاکره و توافق با آن‌هاست. این نگاه، دست ایران را بسته و تصمیم‌گیری مستقل را محدود می‌کند، اما همان‌طور که مقام معظم رهبری بارها تأکید کرده‌اند، این ادبیات اشتباه است. ادامه این رویکرد می‌تواند نشانه ضعف تلقی شود و دشمن را به حملات جدید علیه ایران ترغیب کند؛ تجربه‌ای که پیش‌تر نیز رخ داده است.