اسنپ‌بک تأثیر عملیاتی ندارد/ غرب دنبال جنگ روانی است
علی شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: از منظر اقتصادی، مکانیسم تحریمی اسنپ‌بک فراتر از شرایط فعلی ایران نیست و حتی در مقایسه با وضعیت کنونی، فشار کمتری به کشور وارد می‌سازد. در حال حاضر،...
علی شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: از منظر اقتصادی، مکانیسم تحریمی اسنپ‌بک فراتر از شرایط فعلی ایران نیست و حتی در مقایسه با وضعیت کنونی، فشار کمتری به کشور وارد می‌سازد. در حال حاضر، تحریم‌های ایالات متحده بسیار شدیدتر از آن چیزی است که در قالب اسنپ‌بک و قطع‌نامه‌های چهارگانه شورای امنیت سازمان ملل مطرح شده است. از این‌رو، فعال‌سازی این مکانیسم در عمل تغییر ملموسی ایجاد نخواهد کرد.
وی افزود: تنها جنبه قابل‌توجه این موضوع، بُعد روانی آن است. در صورت فعال‌سازی اسنپ‌بک، برخی کشورها ممکن است آن را بهانه‌ای برای تشدید فشارهای سیاسی و تحریمی قرار دهند. به‌عنوان مثال، امکان دارد با استناد به این سازوکار، بازرسی از کشتی‌های ایرانی را در دستور کار قرار دهند؛ هرچند این امر منوط به پذیرش کشورهایی است که چنین اقدامی را ممکن می‌سازند. تاکنون چین و روسیه این مکانیسم را به رسمیت نشناخته‌اند و با توجه به سهم بالای این دو کشور در تجارت خارجی ایران، نگرانی قابل‌توجهی از این بابت وجود ندارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: در اکتبر سال گذشته، روسیه طی نامه‌ای رسمی به سازمان ملل تأکید کرد که این نهاد دیگر جایگاه حقوقی در قبال برجام ندارد؛ چراکه نتوانسته تعهدات خود را عملی کند. بنابراین، از منظر حقوقی نیز فعال‌سازی اسنپ‌بک از سوی غرب فاقد اعتبار است و به‌لحاظ اقتصادی نیز اثرگذاری قابل‌توجهی بر ایران نخواهد داشت.
شفیعی ادامه داد: برخی افراد که به‌دنبال تعویق در فعال‌سازی رسمی اسنپ‌بک هستند، بیشتر نگران تبعات روانی آن بر بازار داخلی‌اند. دولت باید در این زمینه با هوشمندی عمل کند تا از بروز تنش و نوسان در بازارهای داخلی جلوگیری شود.
وی تصریح کرد: به‌زعم من، در صورت فعال‌سازی اسنپ‌بک و برداشته شدن اهرم فشار اروپا از روی ایران، این روند در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به سود کشور خواهد بود؛ چراکه ابزارهای نظارتی مانند دوربین‌ها و بازرسی‌های آژانس از اختیار طرف غربی خارج می‌شود و آن‌ها ناچار به امتیازدهی خواهند بود.
این کارشناس تأکید کرد: اروپایی‌ها تنها در صورتی ممکن است از تعلیق یا تمدید تحریم‌ها خودداری کنند که ایران در مواضع خود عقب‌نشینی کند، اما در عمل، اسنپ‌بک به‌طور کامل حذف نخواهد شد و همواره به‌عنوان ابزاری تهدیدآمیز بالای سر ایران باقی می‌ماند. ایران در تمام این سال‌ها همکاری گسترده‌ای با آژانس داشته، اما این همکاری‌ها نه تنها باعث بسته شدن پرونده ادعاها نشده، بلکه بهانه‌جویی‌ها نیز پایان نیافته است.
شفیعی افزود: اگر این ابزار از دست اروپا خارج شود، عملاً آن‌ها اهرم مؤثری برای فشار و مذاکره نخواهند داشت. اما در صورتی که همچنان اجازه اعمال فشار از این مسیر داده شود، تهدید اسنپ‌بک به‌طور مستمر تکرار خواهد شد.
وی اضافه کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره تأیید کرده است که گزارش‌های ایران مثبت و همکاری‌ها سازنده بوده، اما این همکاری‌ها تا کنون دستاورد ملموسی برای ایران نداشته است. در چنین شرایطی، ارائه اطلاعات بدون بازدهی مشخص، منطقی نیست. ضمن آنکه مجلس مصوبه‌ای دارد مبنی بر تعلیق همکاری با آژانس در صورت عمل نکردن طرف مقابل به تعهداتش. اگر اخبار مربوط به تلاش دولت برای عبور از این مصوبه صحت داشته باشد، قطعاً اتفاق خوشایندی نخواهد بود.
در پایان، این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره احتمال خروج ایران از پیمان NPT اظهار کرد: خروج از NPT موضوعی کاملاً متفاوت است و باید بررسی شود که آیا چنین اقدامی آورده‌ای برای کشور خواهد داشت یا خیر. چنانچه تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای اتخاذ نشده باشد، خروج از این پیمان تنها موجب تشدید فشار روانی و تبعات منفی برای اقتصاد ایران خواهد شد. اما در صورتی که روزی تصمیم بر ساخت بمب هسته‌ای گرفته شود، آنگاه خروج از NPT می‌تواند معنا و فایده‌ای داشته باشد.